To ogromne udogodnienie, gdyż często osoby zbliżające się do wielu emerytalnego martwią się o swoją pozycję w firmie i zarobki. Gwarantuje ona przede wszystkim spokój i daje ogromny komfort pracy, jednak tylko w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
W naszym artykule odpowiemy na pytania:
- co to jest ochrona przedemerytalna pracownika,
- na czym polega ochrona przedemerytalna pracownika,
- ochrona przedemerytalna - co obejmuje,
- ochrona przedemerytalna - ile lat.
Zobacz także artykuł: Ochrona przedemerytalna pracowników - komu przysługuje okres ochronny przed emeryturą?
Ochrona przedemerytalna pracownika – co to jest?
Przejście na emeryturę wiąże się z różnorodnymi przywilejami jak choćby trzynasta emerytura, zniżka na przejazdy komunikacją i możliwość odpoczynku po wielu latach ciężkiej pracy. Jednak zanim wiele osób przejdzie na świadczenie emerytalne, musi dopracować do określonego w ustawie wieku. Dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 roku wiek ten wynosi:
- kobiety - 60 lat,
- mężczyźni - 65 lat.
W niektórych przypadkach istnieje możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę. Trzeba ukończyć minimalny wiek; kobiety - 55 lat, mężczyźni - 60 lat. Jednak to nie wszystko. Trzeba również udowodnić 35 lat w przypadku kobiet i 40 lat w przypadku mężczyzn okresu składkowego. Dlatego nie wlicza się tu czas studiów czy pomoc w gospodarstwie rolnym.
Warto pamiętać, aby przechodząc na emeryturę, wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy. Wystarczy złożyć odpowiedni wniosek u swojego pracodawcy.
Kiedy jednak nie możemy przejść na wcześniejszą emeryturę, zostaje nam czekać do obowiązującego wieku emerytalnego, a lata przed obejmuje nas ochrona przedemerytalna. Oznacza ona ochronę przed wypowiedzeniem umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. W Kodeksie pracy zawarte jest, iż ochrona dotyczy osób, które osiągną wiek uprawniający do emerytury nie później, jak za 4 lata. Dlatego według przepisów chronione są kobiety w wieku 56 lat i wyżej oraz mężczyźni od 61. roku życia.
Na czym polega ochrona przedemerytalna?
Ochrona przedemerytalna pracownika polega na tym, że pracownik, któremu brakuje do osiągnięcia wieku emerytalnego nie więcej niż 4 lata, nie może dostać wypowiedzenia umowy o pracę. Ochrona ta dotyczy jedynie umowy o pracę, zawartej na czas nieokreślony, określony i próbny. Przepisy te nie mają jednak zastosowania do rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron lub poprzez zwolnienie dyscyplinarne. Nawet likwidacja stanowiska pracy nie znosi ochrony przedemerytalnej pracownika przed wypowiedzeniem umowy. Ochrona przedemerytalna ma miejsce, kiedy spełnione zostają łącznie dwa warunki:
- pracownikowi łącznie brakuje nie więcej jak 4 lata do uzyskania wieku emerytalnego - 60 lat (kobiety), 65 lat (mężczyźni);
- pracownik posiada okres zatrudnienia 20 lat - kobiety i 25 lat - mężczyźni, który uprawnia go do emerytury.
Kiedy jeden z warunków nie jest spełniony, pracownik nie jest chroniony przed wypowiedzeniem umowy o pracę. Ustawa, w której zawarte są przepisy o ochronie przedemerytalnej pracowników, ma na celu ochronę osób w wieku zaawansowanym, które w dniu utraty pracy stają przed ogromnym wyzwaniem znalezienia nowego zatrudnienia, a nadal nie mają uprawnień do nabycia praw emerytalnych.
Umowa na czas określony a ochrona przedemerytalna
Z ochrony przedemerytalnej mogą skorzystać jedynie pracownicy posiadający umowę o pracę na czas nieokreślony. Kiedy umowa na czas określony wygasa, zatrudnienie kończy się. Nie obowiązują wtedy przepisy o ochronie przedemerytalnej. Warto wspomnieć, że pracownik zatrudniony u kilku pracodawców, ma prawo do ochrony u każdego z nich.
Warto wspomnieć, że przepisy Kodeksy pracy nie mają zastosowania w sytuacji, kiedy wypowiedzenie umowy o pracę zostanie wręczone nawet dzień przed objęciem okresem ochronnym. Nie ma tu znaczenia fakt, że termin wypowiedzenia skończy się już w okresie ochronnym. Brana jest tu pod uwagę data otrzymania wypowiedzenia.
Ochrona przedemerytalna – ile lat trzeba mieć, aby skorzystać?
Według przepisów Kodeksu Pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do wieku emerytalnego, który w przypadku kobiet wynosi 60 lat, a w przypadku mężczyzn 65 lat. Oczywiście ważne jest także, aby okres zatrudnienia umożliwiał mu uzyskanie prawa do emerytury wraz z osiągnięciem wspomnianego wieku. W oparciu o przepisy należy wiedzieć, że nie można wypowiedzieć umowy o pracę:
- kobiecie, która ukończyła 56 lat,
- mężczyźnie, który ukończył 61 lat.
Warto wiedzieć, że osoby, które mają prawo do wcześniej emerytury, są objęte okresem ochronnym 4 lata przed datą nabycia praw do tego świadczenia. Obowiązuje to górników, nauczycieli i kierowców samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony.
Ochrona przedemerytalna – co obejmuje?
W czasie trwania ochrony przedemerytalnej pracodawca nie ma prawa rozwiązać stosunku pracy za wypowiedzeniem, chyba że zostało ono wręczone przed dniem rozpoczęcia się 4-letniej ochrony pracownika. Okres wypowiedzenia może skończyć się już w czasie ochrony przedemerytalnej i jest to zgodne z przepisami prawa. Z ochrony tej mogą skorzystać jedynie pracownicy zatrudnieni na umowach o pracę, przy czym nie ma tu znaczenia wymiar czasu pracy. Ważne jednak, aby umowa zawarta była na czas nieokreślony. Co więcej, ochrona przedemerytalna nie chroni jedynie przed zwolnieniem, ale także przed zmianą warunków finansowych. Dlatego zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracodawca nie może obniżyć swojemu pracownikowi wynagrodzenia. Pensja może zmienić się jedynie w sytuacji, kiedy zmiany te mają charakter zbiorowy. Pracownikowi znajdującemu się w okresie ochronnym można zmienić stanowisko pracy, jednak warunki finansowe muszą pozostać niezmienne.
W jaki sposób chroniony jest pracownik w wieku przedemerytalnym?
Kiedy pracodawca złoży pracownikowi objętemu ochroną przedemerytalną wypowiedzenie umowy o pracę, wiąże się to ze złamaniem zakazu zawartego w artykule 39 Kodeksu Pracy. W takiej sytuacji pracownik może złożyć odwołanie do sądu pracy w terminie 21 dni od dnia wręczenia mu wypowiedzenia przez pracodawcę. W sytuacji umowy o pracę na czas próbny pracownik w wieku uprawniającym do ochrony może złożyć wniosek o odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas, do dnia, w którym umowa uległaby zakończeniu. Kiedy jednak pracownik jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony czy określony, może żądać odszkodowania lub uznania wypowiedzenia za bezskuteczne i przywrócenia do pracy, jeśli umowa już została rozwiązana.
Ważne! Należy pamiętać, że ochrona przedemerytalna kończy się w dniu nabycia przez osobę uprawnioną prawa do emerytury. Dlatego należy pamiętać, że emeryt pobierający świadczenie emerytalne i nadal pracujący, bądź emeryt, który nabył prawo do emerytury i je zawiesił, nadal będąc zatrudnionym, traci prawo do ochrony przewidzianej w artykule 39 Kodeksu Pracy.
