Urlop pracownika o lekkim stopniu niepełnosprawności regulacje z 2025

W Polsce kwestie związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, w tym uprawnienia urlopowe, reguluje kilka aktów prawnych, w tym Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Warto zwrócić uwagę, że artykuł ten koncentruje się wyłącznie na kwestii urlopu pracownika, który posiada lekki stopień niepełnosprawności.

Urlop wypoczynkowy a lekki stopień niepełnosprawności

Pracownicy, którzy posiadają lekki stopień niepełnosprawności, korzystają z urlopu wypoczynkowego na zasadach określonych przez Kodeks pracy. W praktyce oznacza to, że:

• Wymiar urlopu jest zgodny z ogólnymi przepisami dotyczącymi urlopu wypoczynkowego. Standardowo wynosi on 20 dni roboczych, jeśli pracownik zatrudniony jest krócej niż 10 lat, oraz 26 dni roboczych, jeśli zatrudnienie trwa przynajmniej 10 lat.
• Proporcjonalny urlop: Jeśli pracownik jest zatrudniony na niepełnym etacie, wymiar urlopu ustalany jest proporcjonalnie do czasu pracy, przy czym dni urlopu, które wypadają w połowie, zaokrągla się do pełnego dnia, na korzyść pracownika.

Co istotne, pracownicy o lekkim stopniu niepełnosprawności nie przysługują dodatkowe dni urlopu, które są przyznawane osobom posiadającym umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności. Zgodnie z przepisami ustawy z 1997 roku, pracownicy ci mogą skorzystać z dodatkowych 10 dni roboczych urlopu, co nie dotyczy pracowników z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Nabywanie prawa do urlopu

Pracownicy, którzy dopiero rozpoczęli pracę, nabywają prawo do urlopu w sposób proporcjonalny do przepracowanego okresu. Oznacza to, że po przepracowaniu każdego miesiąca, pracownik nabywa prawo do 1/12 przysługującego mu rocznego wymiaru urlopu.

Urlop pracowników o lekkim stopniu niepełnosprawności w praktyce

Pracownicy o lekkim stopniu niepełnosprawności korzystają z urlopu wypoczynkowego wyłącznie na zasadach określonych przez Kodeks pracy. Należy również pamiętać, że w odniesieniu do osób niepełnosprawnych, w tym tych z lekkim stopniem, obowiązują dodatkowe uprawnienia związane z czasem pracy, które mogą wpływać na organizację pracy, ale same w sobie nie zmieniają wymiaru urlopu.

Pracownicy ci mogą również skorzystać z dodatkowej przerwy w pracy, wynoszącej 15 minut, wliczaną do czasu pracy. Przerwa ta powinna być wykorzystana na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.

Lekki stopień niepełnosprawności – uprawnienia

Co ważne, oprócz braku możliwości skorzystania z dodatkowego urlopu wypoczynkowego, pracownicy z lekkim stopniem niepełnosprawności nie posiadają również prawa do ustawowego (zgodnego z art. 20 ustawy z 1997 roku) zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. To, w określonych sytuacjach, również należne jest jedynie osobom zakwalifikowanym do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

„1. Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności ma prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

1. W wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku, z zastrzeżeniem art. 10f ust. 1 pkt 2;
2. W celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy”.

Lekki stopień niepełnosprawności – przywileje

W odniesieniu do czasu pracy osób niepełnosprawnych, to nie może on przekraczać 8 godzin na dobę oraz 40 godzin tygodniowo. Najlepiej mierzyć go za pomocą rejestracji czasu pracy, warto korzystać również z ewidencji czasu pracy. Zasada ta obowiązuje przede wszystkim pracowników o lekkim stopniu niepełnosprawności, ponieważ w przypadku osób o znacznym lub umiarkowanym stopniu czas pracy nie może być dłuższy niż 7 godzin na dobę i 35 godzin w ciągu tygodnia. Skrócone normy  czasu pracy nie mogą wpływać na obniżenie wysokości pensji wypłacanej w stałej, miesięcznej wysokości.

Niezależnie natomiast od stopnia, niepełnosprawni pracownicy nie mogą być zatrudniani w porze nocnej i w nadgodzinach. Wyjątkiem są osoby, które pracują przy pilnowaniu oraz te, które na własny wniosek otrzymały zgodę lekarza.

Ponadto również lekki stopień niepełnosprawności upoważnia do skorzystania z dodatkowej przerwy w pracy, wynoszącej kwadrans i wliczanej do czasu pracy. Przerwa powinna zostać wykorzystana na gimnastykę usprawniającą albo na wypoczynek.