Kodeks pracy stanowi, że pracownik posiada prawo do uzyskiwania godziwego wynagrodzenia za wykonywaną pracę. Na tę kwestię posiada wpływ także państwo. Za pomocą ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, ustalana jest kwota wynagrodzenia, która obowiązuje w określonym roku. Nie możliwe jest jej obniżenie. Przedstawiamy, ile wynosi najniższa krajowa 2021, a także jaka będzie płaca minimalna 2022 roku. Ponadto przedstawiamy, skąd wynika rozbieżność pomiędzy kwotą brutto a kwotą netto.

Ile wynosi minimalne wynagrodzenie za pracę w 2021?

Minimalne wynagrodzenie określa najmniejszą kwotę, którą może zarobić pracownik pracując w oparciu o umowę o pracę, określane jest na dany rok. Kwota ustalana jest na postawie negocjacji przeprowadzanych wewnątrz Rady Dialogu Społecznego. 

Od 1 stycznia 2021 roku zmianie uległa wysokość płacy minimalnej. Została podniesiona ona aż o 200 zł w stosunku do roku 2020. W konsekwencji jej wartość ustalono na kwotę 2800 zł. W tę kwotę nie mogą być wliczane dodatki (nadgodziny, nagrody jubileuszowe, odprawy, a także dodatek za pracę w godzinach nocnych). Wynagrodzenie zasadnicze nie jest tym samym, co wynagrodzenie minimalne.  Wskazana kwota wynagrodzenia stanowi wartość brutto, czyli kwotę przed potrąceniem składek i zaliczki na podatek dochodowy. Obowiązek oprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na pracodawcy i to on ponosi ewentualne konsekwencje wynikające z niepłacenia. W rezultacie, osoba zatrudniona w oparciu o umowę o pracę, z ustalonym wynagrodzeniem na poziomie najniższej krajowej, otrzymuje pensje wynoszącą 2061 zł. Najniższa krajowa 2021 netto obowiązuje do grudnia 2021 roku. Od stycznia obowiązuje już nowa stawka, a także zmianie ulegają przepisy podatkowe, które są nastawione na korzyść pracowników zarabiających najniższą krajową. 

Z kolei w przypadku osób zatrudnionych na część etatu, zachodzi konieczność proporcjonalnego obniżenia wartości najniższej krajowej do posiadanego wymiaru etatu. Osoby zatrudnione w ramach umowy o pracę na okres próbny również muszą otrzymywać co najmniej najniższą krajową, jeżeli pracują na cały etat. 

Ile będzie wynosić najniższa krajowa w 2022 roku?

Również najniższa krajowa 2022 ulegnie podwyższeniu. Pozwala to utrzymać dynamiczny wzrost minimalnego wynagrodzenia od 8 lat. W tym okresie, minimalne wynagrodzenie wzrosło aż o 67%. W konsekwencji w odniesieniu do 2021 roku wzrośnie z 2800 zł do 3010 zł. Zatem podwyżka wyniesie 210 zł. 

Coroczne zwiększenie najniższej krajowej przekłada się bezpośrednio na wzrost kosztów pracodawcy, ponieważ zwiększają się koszty zatrudnienia pracowników. Zatrudnienie osoby w oparciu o umowę o pracę z minimalnym wynagrodzeniem w 2021 to wydatek rzędu 3370 zł, z kolei w 2022 roku będzie to już 3620 zł.

Z pewnością dla pracownika najistotniejsza jest wartość wynagrodzenia netto. Należy pamiętać, że 2022 rok to czas wielu zmian podatkowych. Wprowadzenie Polskiego Ładu podwyższa kwotę wolną od opodatkowania. W rezultacie na starych zasadach wartość wynagrodzenia netto wynosiłaby 2209,56 zł, jednak zmiany w ustawie sprawiły, że osoby zarabiające najniższą krajową otrzymają w nadchodzącym roku 2363,56 zł. Z pewnością są grupą, która skorzysta na Polskim Ładzie. W ich przypadku jest to co miesięczna kwota, która wynosi 154 zł. Pracodawca od nowego roku nie będzie potrącał z ich wynagrodzenia zaliczki na podatek dochodowy. Nadal jednak będzie miał obowiązek potrącić składki na ubezpieczenia społeczne, składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Stąd też powstaje rozbieżność pomiędzy kwotą brutto a kwotą netto, która ostatecznie trafia do pracownika. Dopiero zwolnienie z konieczności opłacania składek i podatku dochodowego z wynagrodzenia pracownika pozwoliłoby na wypłacenie zatrudnionym pełnej kwoty brutto. 

Pracownik powinien mieć świadomość, że ponadto pracodawca posiada obowiązek odprowadzenia i opłacenia składek, które już nie są potrącane z wynagrodzenia brutto. Dotyczy to składek tj.: emerytalnych, rentowych, wypadkowych, na Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. 

Podwyżka płacy minimalnej i stawki godzinowej w 2022 roku obejmie aż 2,2 mln osób. Zmiana wynagrodzenia pozwoli im na poprawę ich sytuacji materialną, choć w nieznaczącym stopniu. Należy pamiętać, że pandemia COVID-19 umożliwiła pracodawcom obniżenie wynagrodzenia pracowników, jednak najniższa krajowa nie mogła być dodatkowo pomniejszona. 

Najniższa stawka godzinowa – czyli ile?

Zmiany w ustawie z 22 lipca 2016 roku, które odnosiły się do minimalnego wynagrodzenia za pracę, a także do niektórych innych ustaw zaczęły obowiązywać o 1 stycznia 2017 roku. W rezultacie ustalono obowiązek wypłaty minimalnego wynagrodzenia dla osób, które wykonują pracę w ramach umowy cywilnoprawnej (umowa-zlecenie). Godzinowe minimalne wynagrodzenie 2022 oznacza minimalną wartość stawki za każdą godzinę realizowania powierzonych obowiązków. Zleceniobiorca jest obowiązany do prowadzenia rejestru czasu pracy. Wzrost minimalnego wynagrodzenia jest tożsamy ze wzrostem minimalnej stawki godzinowej. Od 2022 roku wzrośnie minimalne wynagrodzenie, dlatego minimalna stawka godzinowa będzie wynosiła 19,70 brutto za każdą przepracowaną godzinę. W 2021 roku, osoba zatrudniona w ramach umowy zlecenie otrzymywała za godzinę swoje pracy wynagrodzenie netto w wysokości 13,37 zł. Z kolei już w 2022 wzrośnie ona o ponad złotówkę. Wartość netto najniższej stawki godzinowej od 1 stycznia 2022 roku będzie wynosiła 14,47 zł. 

Wysokość minimalnej stawki godzinowej ulega corocznemu waloryzowaniu. Podnoszona jest o wartość wskaźnika, który stanowi wynik podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia na przyszły rok przez wysokość najniższej krajowej w bieżącym roku. Zatem najniższa stawka godzinowa jest w pełni uzależniona od wysokości minimalnego wynagrodzenia. 

Dla porównania w 2017 najniższa stawka godzinowa wynosiła 13 zł brutto, a w 2022 roku będzie wynosiła 19,70 zł, czyli w tym okresie wzrosła aż o 6,70 zł. 

Co ma wpływ na stawkę najniższego wynagrodzenia za pracę?

Jednymi z najistotniejszych aspektów rzutujących na najniższe wynagrodzenie za pracę są podmioty, które wykazują zaangażowanie w proces ustalania wartości płacy minimalnej. Równie istotne są również terminy i podział na poszczególne etapy. 

W terminie do 15 czerwca Rada Ministrów jest zobligowana o wskazania swojej propozycji dotyczącej najniższego wynagrodzenia w przyszłym roku. Dodatkowo musi wskazać jaki jest wskaźnik cen w ubiegłym roku oraz prognozowany na następny. Jednocześnie musi złożyć także wydatki ponoszone przez gospodarstwa domowe, a także przeciętne miesięczne wynagrodzenia w ubiegłym roku. Wskazywany jest również poziom życia danych grup społecznych, a także warunki gospodarcze państwa. 

Przekazane informacje są analizowane przez Komisję Dialogu Społecznego. 15 lipca upływa termin wskazania wysokości minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w nachodzącym roku. Z kolei jeżeli, nie uda im się ustalić wysokości najniższej krajowej, to Rada Ministrów musi przygotować rozporządzenie, w którym wskaże przyszłą wartość minimalnego wynagrodzenia.