Homologacja – kogo dotyczy i gdzie można otrzymać dokumenty?

Czy wiesz, czym jest homologacja? Sprawdź nasz artykuł i przekonaj się, czy i kiedy Twój samochód powinien ją posiadać.

Co to jest homologacja?

Zapewne kojarzysz słowo “homologacja”, jednak czy tak naprawdę znasz jego znaczenie? Homologację musi uzyskać każdy pojazd silnikowy dopuszczony do ruchu - a zatem zarówno Twój prywatny samochód osobowy, jak i ten, służbowy, którym poślesz pracownika w delegację. Oznacza to więc, że również i Twój musiał kiedyś przejść taki proces. To zresztą nie wszystko, poniewaz procesowi temu muszą zostać poddane także poszczególne części samochodu. Sprawdźmy więc, czym homologacja tak naprawdę jest i na jakich zasadach się odbywa.

Zacznijmy od najbardziej podstawowej kwestii, czyli tego, co to jest homologacja. Jak się okazuje, jest to proces, w wyniku którego nowy typ pojazdu zostaje dopuszczony do ruchu. Ma on na celu sprawdzenie zgodności danego pojazdu z wcześniej przyjętymi zasadami i normami - a zatem homologację pozytywnie przejdą tylko i wyłącznie te pojazdy, które taką kontrolę zaliczą pozytywnie. Warto podkreślić, że homologacja przeprowadzana jest dla różnego typu pojazdów. Mowa więc nie tylko o samochodach osobowych, ale i o quadach, pojazdach ciężarowych, czy nawet rolniczych - zasadniczo mowa o wszystkich rodzajach pojazdów silnikowych, tak prywatnych, jak i służbowych.

Homologacja jest też jedną z kwestii, które udało się ujednolicić wspólnie opracowanymi przepisami prawa we wszystkich krajach Unii Europejskiej. w 2007 roku powstała bowiem specjalna unijna dyrektywa, która wyznaczyła wspólne ramy homologacji zarówno dla samych pojazdów, jak i ich poszczególnych części, a także chociażby przyczep. Od tego momentu producenci pojazdów, które pozytywnie przeszły homologację w konkretnym kraju Unii Europejskiej mogą sprzedawać swoje pojazdy na całym jej terytorium , a kierowcy nie będą mieli problemu z ich zarejestrowaniem.

Bez pozytywnie zakończonej homologacji niemożliwe jest wprowadzenie pojazdu silnikowego do ruchu, a ewentualne poruszanie się nim na drogach jest nielegalne. Sama zaś homologacja dzieli się zaś na kilka pomniejszych kategorii.

• kat. M - samochody osobowe (pojazdy silnikowe posiadające cztery koła i zaprojektowane w celu wykonywania przewozu osób)
• kat. N - samochody dostawcze i ciężarowe (pojazdy silnikowe posiadające przynajmniej cztery koła i zaprojektowane w celu transportu towarów)
• kat. O - przyczepy
• kat. P - pojazdy dwu- lub trójkołowe, a także niektóre pojazdy czterokołowe (motocykle, motorowery, quady, czterokołowce lekkie, czterokołowce)
• kat. R - przyczepy rolnicze
• kat. T - różnego rodzaju ciągniki rolnicze
• kat. S - wymienne urządzenia ciągnięte

W ramach każdej kategorii wyróżnić można jeszcze kilka dokładniejszych podkategorii.

Quady homologacja

Nawet, w przypadku pojazdów takich, jak quady, homologacja jest absolutnie niezbędna. Warto podkreślić, że poruszanie się po drogach pojazdami jej nieposiadającymi jest nielegalne, a decydując się na taki krok, narażasz się na naprawdę spore ryzyko. Pamiętaj bowiem, że poruszając się quadem bez homologacji odpowiadać będziesz w pełni zarówno za uszkodzenia wewnętrzne pojazdu, jak i te zewnętrzne (np. zniszczony w wyniku uderzenia słupek drogowy). Ponadto narażasz się na karę finansową (mandat w wysokości do 500 złotych), a w skrajnych przypadkach sprawa może zostać skierowana do sądu.

Skąd wziąć świadectwo homologacji pojazdu?

Zastanówmy się teraz, skąd wziąć świadectwo homologacji pojazdu. Jak łatwo się domyśleć, dokument taki wystawiany zostaje dla każdego pojazdu, który pozytywnie przejdzie proces homologacji. Informuje on o tym, że homologacja pojazdu została dokonana i spełnia on wszelkie niezbędne normy, by poruszać się po europejskich drogach.

Wniosek o wydanie świadectwa homologacji składają przede wszystkim producenci aut, maszyn rolniczych, części samochodowych, czy też przyczep i naczep, a także ich przedstawiciele. W naszym kraju za wystawienie takiego dokumentu odpowiada Dyrektor Transportu Dozoru Technicznego (TDT).

Aby uzyskać wyciąg ze świadectwa homologacji, musisz zgłosić się do uprawnionego do jego wydawania organu - listę znajdziesz na stronie internetowej Dyrektora Transportu Dozoru Technicznego. Pamiętaj jednak, że zanim dokument zostanie Ci wydany, Twój pojazd będzie musiał przejść niezbędne badania techniczne. Powinieneś także przygotować wniosek o przeprowadzenie badań, a także dokument informacyjny pojazdu (lub jego części, co do której chciałbyś uzyskać świadectwo homologacji).

Niestety - w naszym kraju istnieje jedynie kilkanaście punktów, które posiadają uprawnienia do przeprowadzenia tego typu badań, dlatego też przygotować powinieneś się na raczej długą podróż. Pamiętaj też, że nie jest to usługa bezpłatna. Aby uzyskać wyciąg ze świadectwa homologacji, niezależnie od tego, czy dotyczy ono Twojego pojazdu prywatnego, służbowego, czy firmowego, wnieść będziesz musiał opłatę w wysokości od 200 do nawet 1600 złotych.

Homologacja pojazdu – kiedy jest potrzebna?

Wiesz już zatem, że homologacja pojazdu jest niezbędna w przypadku każdego nowego pojazdu, który trafi na rynek. Odpowiednie testy i badania przeprowadzane są jeszcze przed tym, gdy dany pojazd trafi do sprzedaży, co gwarantuje maksymalne bezpieczeństwo wszystkim uczestnikom ruchu drogowego. Wiesz też, że homologacja pojazdu jest niezbędna, byś mógł poruszać się nim legalnie po drogach publicznych. Teraz zastanówmy się zatem, czy i komu potrzebne jest Ci świadectwo homologacji pojazdu i kto może je otrzymać. Wbrew pozorom bowiem, nie każdy kierowca musi je posiadać.

Świadectwo homologacji pojazdu muszą posiadać producenci samochodu, zanim będą mogli dopuścić je do sprzedaży w swoim salonie. Co jednak w przypadku domorosłych konstruktorów, produkujących na własny użytek pojazdy typu SAM (czyli pojazdy konstrukcji własnej)? Jak zapewne wiesz, samochód taki może być zbudowany od podstaw, lub na podstawie konstrukcji innego auta.  Niezależnie jednak od sytuacji, każdy pojazd typu SAM podlega obowiązkowi homologacji (oraz, tak, jak każdy inny pojazd, obowiązkowi ubezpieczenia OC).

Podsumowując: o ile jako właściciela pojazdu zakupionego w salonie obowiązek homologacji Cię nie dotyczy (producent zrobił to już za Ciebie), o tyle, jeśli hobbystycznie zajmujesz się produkcją aut, jesteś zobowiązany do przetestowania w ten sposób każdego stworzonego przez siebie modelu.

Homologacja ciężarowa – czy różni się czymś od samochodu osobowego?

Co ciekawe, na rynku istnieje wiele pojazdów osobowych z homologacją kategorii N1, czyli ciężarową. Czym różnią się oba te rodzaje homologacji i czy homologacja ciężarowa daje jakiekolwiek dodatkowe przywileje?

Jak się okazuje - a fakt ten jest często wykorzystywany przez przedsiębiorców - pod pewnymi warunkami homologacja N1 samochodu osobowego pozwala na pełne odliczenie towarów i usług od ceny zakupionego auta. Minęły już jednak czasy, gdy w celu uzyskania takiej homologacji dla pojazdu osobowego de facto wystarczyło zamontować sławetną “kratkę”. Obecnie wymagania znacząco się zmieniły - najważniejsza jest odpowiednia ładowność powiązana z liczbą miejsc siedzących (dla samochodów 4 i 5 osobowych -minimum 500 kg), a także odpowiedni stosunek części bagażowej do rozstawu osi.

Ważne też, by część załadunkowa, znajdująca się za siedzeniami auta, była płaska, a jej powierzchnia nie może wynosić mniej, niż 30% rozstawu osi (40 % w przypadku pojazdów z tylko jednym rzędem siedzeń. Tylne drzwi lub klapa muszą zaś charakteryzować się wysokością nie mniejszą, niż 60 cm (gdy pojazd ma jeden rząd siedzeń) lub 80 cm (gdy ma dwa lub więcej rzędy siedzeń). Minimalna powierzchnia dla samochodu, w którym znajduje się więcej, niż tylko jeden rząd siedzeń wynosi zaś 12.800 centymetrów kwadratowych.