Jak uniknąć podwójnego opodatkowania– najważniejsze informacje

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są kluczowym narzędziem dla przedsiębiorców i osób fizycznych, które prowadzą działalność międzynarodową. Stanowią one zabezpieczenie przed niekorzystnym zjawiskiem, jakim jest podwójne opodatkowanie dochodów, co pozwala na optymalizację zobowiązań podatkowych. Jak zatem uniknąć podwójnego opodatkowania?

Najważniejsze informacje związane z tematem

1. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania to międzynarodowe porozumienia między państwami, które zapobiegają dwukrotnemu opodatkowaniu tych samych dochodów przez różne kraje.

2. Podwójne opodatkowanie może wystąpić, gdy podatnik osiąga dochody w jednym kraju (kraju źródła), ale jest rezydentem podatkowym w innym (kraju rezydencji), co skutkuje nałożeniem podwójnego podatku.

3. W Polsce za rezydenta podatkowego uznaje się osoby, które mają centrum interesów życiowych w Polsce lub przebywają w kraju przez co najmniej 183 dni w roku.

4. Dwie główne metody unikania podwójnego opodatkowania to wyłączenie z progresją (dochody zagraniczne są wyłączane z opodatkowania w Polsce) oraz odliczenie proporcjonalne (odliczenie podatku zapłaconego za granicą).

5. Ulga abolicyjna umożliwia zmniejszenie obciążeń podatkowych dla polskich rezydentów pracujących za granicą, szczególnie w krajach z umowami stosującymi metodę odliczenia proporcjonalnego.

6. Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwalają firmom międzynarodowym na optymalizację podatków i kosztów, co wspiera ich rozwój oraz ekspansję na rynki zagraniczne.

Dla właścicieli firm, szczególnie tych, którzy prowadzą działalność na arenie międzynarodowej, zrozumienie zagadnień związanych z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania jest niezwykle istotne. Podwójne opodatkowanie może znacząco obciążyć budżet firmy, a także utrudnić planowanie finansowe i rozwój przedsiębiorstwa. Dlatego wiedza na temat mechanizmów, które zapobiegają tej sytuacji, jest kluczowa dla przedsiębiorców, a także dla osób zajmujących się rozliczeniami podatkowymi w dużych firmach.

Co to są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania?

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania to międzynarodowe porozumienia zawierane między dwoma państwami, mające na celu zapobieganie sytuacji, w której ta sama osoba lub firma musiałaby płacić podatek od tego samego dochodu w dwóch krajach. 

Zjawisko podwójnego opodatkowania może pojawić się, gdy podatnik osiąga dochody w jednym kraju (kraju źródła), ale jest rezydentem podatkowym w innym państwie (kraju rezydencji). Umowy te określają, które państwo ma prawo do pobierania podatku od danego rodzaju dochodu, np. wynagrodzeń, zysków z przedsiębiorstw, odsetek czy dywidend. Ich celem jest podział uprawnień podatkowych pomiędzy państwa, co chroni podatników przed nadmiernym obciążeniem i pomaga uniknąć negatywnych skutków podwójnego opodatkowania.

Kim jest polski rezydent podatkowy?

Aby zrozumieć zasady unikania podwójnego opodatkowania, kluczowe jest zrozumienie pojęcia rezydencji podatkowej. Polski rezydent podatkowy to osoba fizyczna lub prawna, która na podstawie obowiązujących przepisów prawa podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Oznacza to, że niezależnie od tego, gdzie osiąga swoje dochody, podlega opodatkowaniu w Polsce od całości dochodów, niezależnie od źródła ich uzyskania.

Wynika to z zasady określanej, jako nieograniczony obowiązek podatkowy. Zgodnie z zasadami osoba fizyczna lub prawna, będąca rezydentem podatkowym danego kraju, jest zobowiązana do płacenia podatków w tym kraju od całości swoich dochodów, niezależnie od miejsca, w którym zostały one osiągnięte. W Polsce osoby, które posiadają rezydencję podatkową, są objęte nieograniczonym obowiązkiem podatkowym. Oznacza to, że ich dochody uzyskane zarówno w kraju, jak i za granicą, są opodatkowane w Polsce.

Za polskich rezydentów podatkowych uznaje się osoby, które spełnią jeden z poniższych warunków:

• posiadają w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych (tzw. ośrodek interesów życiowych).

• przebywają na terytorium Polski przez co najmniej 183 dni w roku podatkowym.

Pojęcie rezydencji podatkowej jest kluczowe, ponieważ to właśnie od niego zależy, gdzie i w jaki sposób osoba fizyczna lub prawna będzie zobowiązana do zapłaty podatków. W przypadku międzynarodowych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania rezydencja podatkowa determinuje, które państwo będzie miało pierwszeństwo do opodatkowania dochodu.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że zdarzają się sytuację, kiedy dwa państwa, pomiędzy którymi zawarto umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, uznają podatnika za swojego rezydenta podatkowego. Może się tak zdarzyć na przykład w sytuacji, gdy obywatel posiada ośrodek interesów życiowych w Polsce, ale mimo wszystko większą część roku przebywa za granicą. W takim przypadku kluczowe znaczenie mają tzw. reguły kolizyjne. Te reguły to nic innego, jak zapisy w umowie, które pomagają rozstrzygnąć, rezydentem podatkowym którego państwa jest dana osoba. Okazuje się jednak, że w większości przypadków za bardziej istotne uznaje się posiadanie w danym kraju ośrodka interesów życiowych.

Jakie istnieją metody unikania podwójnego opodatkowania?

W ramach umów o unikaniu podwójnego opodatkowania stosowane są dwie główne metody: metoda wyłączenia z progresją oraz metoda odliczenia proporcjonalnego. Każda z nich ma na celu zminimalizowanie skutków podwójnego opodatkowania, ale różnią się one podejściem do rozliczenia dochodów.

Metoda wyłączenia z progresją

Metoda ta polega na tym, że dochody osiągnięte za granicą są wyłączane z podstawy opodatkowania w Polsce, ale są brane pod uwagę przy ustalaniu stawki podatku dochodowego, która ma zastosowanie do pozostałych dochodów uzyskiwanych w Polsce. Oznacza to, że dochód uzyskany za granicą nie jest opodatkowany w Polsce, ale wpływa na wysokość podatku od dochodów osiągniętych w kraju. Metoda ta jest korzystna dla podatników, ponieważ unika się w niej faktycznego podwójnego opodatkowania.

Chcąc skorzystać z opisanej metody, należy zsumować dochody osiągane w kraju i za granicą w przeliczeniu na walutę kraju rezydencji podatkowej. Następnie wylicza się podatek dochodowy zgodnie z zasadami ogólnymi, czyli skalą podatkową. Trzecim krokiem jest ustalenie stawki podatkowej w Polsce. W tym celu uzyskaną w kwotę podatku dochodowego dzieli się przez sumę dochodów, a następnie mnoży razy 100%. Otrzymany wynik to stawka podatkowa. Teraz już pozostaje wyliczenie należnego podatku, przy czym nalicza się go tylko od dochodu osiągniętego w kraju.

Metoda odliczenia proporcjonalnego

W tej metodzie dochody uzyskane za granicą są opodatkowane zarówno w Polsce, czyli w kraju rezydencji podatkowej, jak i w kraju źródła dochodu. Jednak w Polsce podatnik, uznawany za polskiego rezydenta podatkowego, ma prawo odliczyć podatek zapłacony za granicą od podatku należnego w Polsce, z tym że odliczenie to nie może przekroczyć kwoty podatku, która byłaby należna od tego dochodu w Polsce. W ten sposób unika się nadmiernego obciążenia podatnika, choć dochód jest nadal opodatkowany w obu krajach.

Co to jest ulga abolicyjna?

Polscy rezydenci podatkowi mogą skorzystać z tzw. ulgi abolicyjnej. Ulga abolicyjna to mechanizm, który został wprowadzony do polskiego prawa podatkowego w celu dodatkowego wsparcia osób, które pracują za granicą i rozliczają swoje dochody w Polsce. Ma ona na celu zniwelowanie negatywnych skutków stosowania metody odliczenia proporcjonalnego w przypadku krajów, z którymi Polska zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W praktyce ulga ta umożliwia polskim rezydentom podatkowym, którzy uzyskują dochody z pracy za granicą, zredukowanie zobowiązań podatkowych w Polsce.

Ulga abolicyjna pozwala na odliczenie różnicy między podatkiem obliczonym według metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem, który byłby należny, gdyby zastosowano metodę wyłączenia z progresją. Dzięki temu, osoby pracujące za granicą mogą uniknąć wyższego obciążenia podatkowego w Polsce, co ma szczególne znaczenie w przypadku rezydentów pracujących w krajach, które stosują wyższe stawki podatkowe.

Kiedy można skorzystać z ulgi abolicyjnej?

Z ulgi abolicyjnej, podczas ustalenia stawki podatku dochodowego można skorzystać, jeśli jako polski rezydent podatkowy uzyskuje się za granicą przychody:

• ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy,

• z działalności wykonywanej osobiście,

• z działalności gospodarczej, opodatkowanej według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych,

• z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, z wykonywanej poza terytorium Polski działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi

– do których ma zastosowanie metoda proporcjonalnego odliczenia.

Warto jednak zauważyć, że od 1 stycznia 2021 roku, wprowadzono ograniczenia dotyczące ulgi abolicyjnej. Wysokość odliczenia nie może przekroczyć kwoty 1.360 zł, przy czym limit ten nie dotyczy dochodów (przychodów) osiąganych:

• ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy,

• z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwanych wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej,

• na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, jeśli są one wykonywane poza terytorium lądowym państw.

Dlaczego umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są ważne dla firm?

Znajomość i prawidłowe stosowanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest kluczowe dla firm działających międzynarodowo. Przyjrzyjmy się najważniejszym powodom.

Optymalizacja podatkowa

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwalają firmom na wyeliminowanie podwójnych obciążeń podatkowych, co w praktyce oznacza niższe koszty prowadzenia działalności.

Optymalizacja kosztów zatrudnienia

Dla firm, które zatrudniają pracowników z zagranicy, znajomość umów o unikaniu podwójnego opodatkowania pozwala na efektywne zarządzanie wynagrodzeniami, bez ryzyka podwójnego opodatkowania dochodów pracowników.

Wspieranie ekspansji międzynarodowej

Dzięki umowom o unikaniu podwójnego opodatkowania przedsiębiorstwa mogą planować ekspansję na rynki zagraniczne, mając pewność, że nie zostaną obciążone nadmiernymi podatkami. To z kolei sprzyja rozwojowi działalności i wzmacnia pozycję firmy na arenie międzynarodowej.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania — podsumowanie

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania są niezwykle istotnym elementem międzynarodowego systemu podatkowego. Chronią one zarówno osoby fizyczne, jak i firmy przed niekorzystnymi skutkami podwójnego opodatkowania, co ma szczególne znaczenie w przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność międzynarodową. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa status rezydencji podatkowej, który determinuje, gdzie i w jaki sposób powinny być opodatkowane dochody.

Zastosowanie odpowiednich metod unikania podwójnego opodatkowania, takich jak metoda wyłączenia z progresją czy metoda odliczenia proporcjonalnego, oraz wiedza na temat zasad stosowania ulgi abolicyjnej, pozwalają na optymalizację zobowiązań podatkowych, co ma bezpośredni wpływ na finanse firm i osób prywatnych.