Dochód a przychód – jaka jest między nimi różnica?

Dla wielu osób rozpoczynających działalność gospodarczą, obliczanie należnego podatku jest sprawą trudną i skomplikowaną. Początkujący przedsiębiorcy często nie wiedzą, jaka jest różnica pomiędzy dochodem a przychodem. W codziennym życiu można spotkać się z błędnym, naprzemiennym stosowaniem tych określeń, pomimo że mają zupełnie inne znaczenie. 

Zakładając firmę, należy zapoznać się z podstawowymi pojęciami związanymi z jej prowadzeniem i mieć chociażby minimalną wiedzę w tej dziedzinie. Nawet jeżeli prowadzenie księgowości zamierzamy powierzyć księgowej, czy zewnętrznej firmie, nie zwalnia nas to z obowiązku znajomości podstaw ekonomii. Wiele osób osiąga dochód, nie prowadząc firmy, co również zobowiązuje do wypełniania obowiązków podatkowych, jakie na nich ciążą. Czym więc różni się przychód od dochodu?

Co to jest przychód?

Przychód to przysporzenie majątkowe prowadzące do uzyskania dochodu. Jest to kwota pieniędzy lub inne elementy majątkowe o charakterze trwałym, które jednak nie oddają rzeczywistej sytuacji finansowej. Każdy przychód powoduje obowiązek rozliczenia podatku dochodowego. Uzyskuje się go, z prowadzonej działalności gospodarczej, z pracy nakładczej, z tytułu stosunku pracy, na skutek wynajmu nieruchomości, z tytułu praw autorskich, z wykonywania umów cywilnoprawnych, z tytułu sprzedaży towarów i usług, na przykład w ramach nierejestrowanej działalności gospodarczej i z innych źródeł. Art.12 ust 1 o podatku dochodowym zawiera katalog przysporzeń uznawanych za dochód osób prawnych. Zalicza on do przychodów uzyskanych ze stosunku pracy: otrzymane wartości pieniężne będące wynagrodzeniem, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, premie, nagrody, wynagrodzenie za nadgodziny, inne świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, takie jak prywatne ubezpieczenie czy karnet na siłownię. Za przychody z tytułu praw majątkowych uważa się prawa autorskie i pokrewne, prawa do znaków towarowych, wynalazczości itp., a także odpłatne zbycie tych praw. Innymi źródłami przychodów są: wypłaty z funduszy emerytalnych po śmierci członka, należne osobie przez niego wskazanej, zasiłki z ubezpieczeń społecznych, stypendia, alimenty, dotacje, dopłaty, nagrody, ale także przychody pochodzące z nieujawnionych źródeł. Kolejną grupą są przychody z kapitałów pieniężnych. Tu wliczane są odsetki od pożyczek, wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych, z pominięciem funduszy związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wszelkiego rodzaju odsetki od papierów wartościowych, dywidendy z udziału w zyskach osób prawnych, akcji na rachunkach ilościowych, odpłatne zbycie udziałów w spółkach mających osobowość prawną itp. Bez względu na źródło finansowania, za przychód uznaje się każdą wartość pieniężną świadczeń w naturze lub jej ekwiwalenty.

Przychody w działalności gospodarczej to wszelkie dokumenty sprzedażowe, zwrot i odliczenie podatku od towarów i usług, wartość świadczeń w naturze, wszelkie prawa, rzeczy i świadczenia częściowo odpłatne lub o charakterze nieodpłatnym, na które wystawione zostały: faktura VAT, paragon lub rachunek. Do przychodu wlicza się należność z tytułu nawet niezapłaconej faktury. Przychód jest to całkowita wartość wszelkiej sprzedaży dóbr, usług i towarów pomniejszona o VAT, osiągnięta w danym okresie rozliczeniowym. Dla osób niebędących płatnikami VAT przychodem jest kwota brutto faktury.

Koszty uzyskania przychodu

Mówiąc o przychodach, nie sposób pominąć kosztów uzyskania przychodów, gdyż dopiero po odjęciu od przychodu kosztów, otrzymujemy dochód. Koszty uzyskania przychodu to wszelkie wydatki poniesione w celu uzyskania, utrzymania i zabezpieczenia przychodu. Są to więc kwoty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą i ponoszone przez przedsiębiorcę. Jednak nie wszystkie mogą stanowić koszt podatkowy. Koszty zawinione przez podatnika, jak kary umowne, odsetki karne czy mandaty nie mogą zostać uwzględnione w rozliczeniu podatkowym. Podobnie jak wydatki niosące z sobą korzyść podatnika o charakterze osobistym. Można o nich mówić w przypadku kosztów przekroczonej kilometrówki na cele prywatne czy przekroczenie ustalonych limitów na diety. Ponadto, aby zaliczyć poszczególne wydatki do kosztów uzyskania przychodu, muszą mieć one związek z prowadzoną działalnością i muszą być odpowiednio udokumentowane.

Jak obliczyć przychód?

Wiele osób zadaje sobie też pytanie, jak obliczyć przychód? Obliczanie przychodu jest bardzo proste. Wystarczy zsumować otrzymane wynagrodzenie ze wszystkich wystawionych w danym miesiącu faktur. Przychód stanowi kwota netto na wygenerowanych fakturach (przychód ze sprzedaży). Jeśli przedsiębiorca jest płatnikiem podatku od towarów i usług, to właśnie od kwoty przychodu ze sprzedaży zostanie obliczony podatek VAT. Suma kwoty netto i kwoty VAT stanowi kwotę brutto. Tak ogólnie kształtuje się przychód w modelu B2B. Inaczej wygląda jednak przychód pracownika. Na przychód osoby zatrudnionej składają się:

• wynagrodzenie zasadnicze z tytułu wykonywanej pracy

• wynagrodzenie dodatkowe (nadgodziny, premie)

• nagrody oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop

• różne świadczenia pieniężne ponoszone przez pracownika

Przychód pracownika będzie kwotą, która zostanie przekazana na konto bankowe zatrudnionego w ramach rozliczenia za wykonaną pracę za dany okres czasu przy uwzględnieniu wszystkich dodatkowych świadczeń pieniężnych.

Dochód - co to jest?

Co to jest dochód? Aby mówić o dochodzie, najpierw trzeba uzyskać przychód. Oczywiście musi być on większy od kosztów jego uzyskania. Wtedy powstaje dochód. Mówiąc najprościej, jest to czysty zysk, który zostaje po odliczeniu kosztów przychodu. Warunkiem jego uzyskania jest dodatni wynik pomiędzy różnicą przychodu a wszystkimi kosztami włącznie ze składkami na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i chorobowe.

Dochód brutto i dochód netto

Wyróżniamy dochód brutto i dochód netto. Dochód brutto to suma uzyskana przed obliczeniem należnego podatku. Na jej podstawie wyliczany jest należny podatek, po jego opłaceniu zostaje nam dochód netto, czyli to co zarabiamy.

Jak obliczyć dochód?

Wiedząc już, że dochód to kwota po obliczeniu przychodów i kosztu, sprawdźmy jak obliczyć dochód. Zanim pokażemy to na przykładzie, zaznaczmy, że będziemy opierać się na dochodzie netto, a więc pokazaniu czystego zysku. Dla osób prowadzących działalność gospodarczą i płatników podatku VAT kwota brutto to suma zawierająca podatek od towarów i usług. Skupmy się jednak na wyliczeniu bez podatku VAT. Zobacz, jak obliczyć dochód netto.

Załóżmy, że zarabiasz 8000 zł netto z wszystkich wystawionych miesięcznie faktur. To stanowi twój przychód. Obliczanie dochodu netto zaczniesz jednak od wliczenia kosztów. Załóżmy, że w danym miesiącu rozliczeniowym wydałem 2000 zł netto na potrzebny sprzęt do pracy + 150 zł na obsługę księgową. Twój łączny koszt wynosi więc 2150 zł. Jeśli korzystasz z podatku progresywnego 18% twój dochód “na rękę” powinien wynieść 6560. Jednak musisz wziąć pod uwagę poniesione koszty, które obniżą podatek dochodowy, a także koszt dużego ZUS-u (jeśli otworzyłeś jednoosobową działalność gospodarczą, możesz skorzystać z “małego” ZUS-u). Od przychodu odejmujesz więc 1316,97 zł jako zapłatę składek do ZUS (składka społeczna, zdrowotna, fundusz pracy). Podatek dochodowy zostanie w takiej sytuacji obniżony poprzez koszty i wyniesie 595,40 zł. Twój dochód netto finalnie wyniesie 3937,63 zł.

Przychód a dochód i strata

Każda działalność gospodarcza ma na celu generowanie zysku. Aby tak było, konieczne jest takie jej ukierunkowanie, by faktycznie osiągać dochód. Czasami jednak przychody są zbyt niskie lub koszty działalności zbyt wysokie i firma, zamiast dochodów, osiąga stratę. Jest to ryzyko związane z każdą, prywatną inicjatywą. Dochód podlega opodatkowaniu zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepisy wymagają, by czynności wykonywane były w sposób ciągły i zorganizowany. Możliwe jest także uzyskanie dochodu bez prowadzenia działalności, jednak wówczas również należy dopełnić obowiązków podatkowych. W takim przypadku rozlicza się należny podatek z łącznych dochodów, osiągniętych z różnych źródeł z uwzględnieniem kwoty wolnej od podatku. Nie ma obowiązku uiszczania zaliczek, a tylko rozliczenie roczne.

Czym jest przychód i dochód? Podsumowanie

Spróbujmy wszystko podsumować. Przychód to łączna wartość sprzedaży towarów, dóbr i usług netto, czyli bez podatku VAT w danym okresie rozliczeniowym. Od przychodu odejmujemy wszystko to, co możemy mianować kosztem uzyskania przychodu. Po odjęciu kosztów uzyskania przychodu otrzymujemy dochód, czyli nasz zarobek lub stratę, jeśli koszty uzyskania przychodu są większe niż wysokość przychodu. Jeśli odnotowujemy dochód, to jesteśmy zobowiązani do wykazania go w rozliczeniu podatkowym i do zapłaty należnego podatku dochodowego.