Wiele osób z nas na co dzień słyszy o działalnościach społecznych różnorodnych fundacji. Jednak czy zdajemy sobie sprawę, z czym wiąże się jej prowadzenie? Ile kosztuje i jak można ją założyć? O tym przeczytasz w naszym artykule. Dowiesz się również, czym jest fundacja, jak można ją założyć, czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą oraz czy posiada osobowość prawną. Zapraszamy do lektury.
Co to jest fundacja?
Fundacja według definicji jest organizacją pozarządową, powoływaną w określonym celu, a nie dla zysku. Cele te muszą być społecznie lub gospodarczo użyteczne. Są to cele takie jak:
- rozwój gospodarki,
- rozwój aktywności obywatelskiej,
- rozwój ochrony środowiska,
- rozwój nauki i oświaty,
- rozwój sztuki i kultury,
- rozwój ochrony zdrowia,
- rozwój opieki i pomocy społecznej.
Fundacja zakładana jest przez jedną lub kilka osób fizycznych, lub prawnych. Może być to każdy człowiek, korporacja lub zakład, ważne jednak aby cel działania fundacji był zgodny z regulacjami prawnymi, realny, niezarobkowy oraz niewspierający członków władz fundacji.
Działalność fundacji jest regulowana przez sądy rejonowe, ministra oraz starostę. Kiedy sąd podejmie decyzje o wpisaniu fundacji do Krajowego Rejestru Sądowego, powiadamiany o jej działaniu zostaje minister (odpowiedzialny za jej zakres działania) oraz starosta, odpowiedni dla siedziby fundacji.
Fundacja – jak założyć?
Kiedy pojawi się pomysł założenia fundacji, do jej uruchomienia należy przejść przez kilka etapów. Są to:
- Ustalenie, jakiej wysokości będzie fundusz założycielski oraz ustanowienie aktu założycielskiego;
- Określenie celu statutowego fundacji;
- Rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Akt założycielski (fundacyjny) jest oświadczeniem woli fundatora i zmierza do ustanowienia fundacji, jej celu oraz majątku służącego do realizacji określonego celu. Według ustawy musi być on sporządzony w formie aktu notarialnego. W obecności notariusza fundator wyraża wolę powołania fundacji, którą urzędnik spisuje w formie aktu notarialnego. Oświadczenie woli o powołaniu fundacji powinno zawierać cel powstania fundacji wraz z majątkiem przeznaczonym na jego realizację. Dodatkowo fundator może wskazać ministra, który będzie nadzorował jej prowadzenie. Ważne jednak aby zakres jego działania odpowiadał celom realizowanym przez fundację.
Statut fundacji powinien zawierać nazwę i jej siedzibę, a także określać majątek. Chodzi o dokładne określenie składniku majątku oraz jego wartości. W statucie konieczne jest również wskazanie celów fundacji oraz sposobów ich realizacji. W dokumencie tym obowiązkowo muszą znaleźć się także informacje o władzach fundacji oraz sposobie reprezentowania jej interesów i zaciągania zobowiązań majątkowych.
Wniosek do KRS składa się z kilku części i załączników. W celu założenia fundacji konieczne jest złożenie wniosku KRS-W20, w którym dokonuje się zgłoszenia fundacji, dodatkowo na druku KRS-WK należy dokonać zgłoszenia członków zarządu i organu nadzorczego. Kiedy fundacja chce działać wraz z działalnością gospodarczą, konieczne jest wypełnienie formularza KRS-WM. Dodatkowo wraz z wyżej wymienionymi formularzami koniecznie jest dołączenie aktu notarialnego o utworzeniu fundacji, statutu fundacji podpisanego przez fundatora, uchwały o ustanowieniu władz fundacji oraz przedstawienie dowodów dokonania opłat za wniosek o wpis do rejestru KRS.
Podczas zakładania fundacji konieczne jest również złożenie NIP-8 do organu podatkowego o działalności podmiotu.
Czy fundacja ma osobowość prawną?
Jako że fundacja podlega pod obowiązkowy wpis do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS), z chwilą jego sporządzenia nabywa osobowość prawną. Jak działa fundacja na tle innych form prawnych? Z pewnością odróżnia ją jej niezarobkowy charakter. Fundacja musi być nastawiona na cel, a nie zysk dla samej fundacji czy jej fundatorów. W każdej fundacji funkcjonuje fundator, niezbędny do jej założenia. Przeznacza on określony majątek, jak pieniądze, nieruchomości, ruchomości i papiery wartościowe. Dzięki tym środkom możliwe jest realizowanie celów statutowych fundacji. Brak majątku stanowi podstawę do wykreślenia fundacji z KRS. Gdyż w świetle prawa może być to jedynie stowarzyszenie. W odróżnieniu od innych form prawnych fundacja nie posiada członków, tak jak w spółkach. Jedynie można zasiadać w jej władzach. Cele fundacji mogą się zmieniać, a kompetencje fundatora określone są w statucie fundacji. Dodatkowo nikt nie może zlikwidować fundacji, jedynie w sytuacji wystąpienia przypadku określonego w ustawie.
Czym różni się fundacja od stowarzyszenia?
Stowarzyszenie i fundacja to dwie inicjatywy społeczne, które jednak mogą znacząco się od siebie różnić. W fundacji musi funkcjonować majątek wprowadzony przez fundatora, bez niego jej działalność jest niemożliwa. Cel fundacji musi być społecznie użyteczny i zgodny z prawem polskim. W stowarzyszeniu natomiast gromadzi się grupa ludzi o wspólnych zainteresowaniach i pomysłach, dążąc do realizacji jakiegoś celu. Musi być on zgodny z prawem, jednak nie musi być społecznie użyteczny i realny. Dodatkowo stowarzyszenie może wspierać swoich członków, w przeciwieństwie do fundacji, która musi realizować cele określone w statucie.
Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?
Każda istniejąca fundacja może prowadzić działalność gospodarczą, jednak występują pewne ograniczenia. Chodzi o pewne zastrzeżenie odnośnie jej rozmiarów. Mają one służyć jedynie realizacji celów fundacji. Działalność gospodarcza fundacji może jedynie służyć pozyskiwaniu środków na realizację celów określonych w statucie. Dlatego zysk nie może być podzielony między członków fundacji. Dodatkowo działalność nie może dominować nad fundacją. Kiedy fundacja zostaje wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego, staje się przedsiębiorcą. Istnieje konieczność prowadzenia pełnej księgowości w oparciu o przepisy Ustawy o Rachunkowości. Czasami jednak istnieje możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów i rozchodów. Konieczne jest księgowanie wszystkich faktur zarówno kosztowych, jak i sprzedażowych, w celu poprawnego rozliczenia się z organem podatkowym.
Ile kosztuje założenie fundacji?
Koszt założenia działalności związany jest z zakresem jej działania. Jeśli fundacja będzie funkcjonowała bez działalności gospodarczej, musi być wpisana do rejestru stowarzyszeń i innych organizacji społecznych. Koszt wynosi 250 złotych. Kiedy jednak fundacja będzie wykonywała działalność gospodarczą, konieczne będzie poniesienie opłaty w wysokości 600 zł. Wpis do KRS wynosi 500 zł, jednak 100 zł jest pobierane za wpis do Monitora Sądowego i Gospodarczego.
Dodatkowo należy przygotować się na wydatek związany ze sporządzeniem aktu fundacyjnego u notariusza. Im wyższy majątek, tym wyższa opłata. Jednak notariusz musi stosować się do maksymalnych stawek taksy notarialnej określonych w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku odnośnie maksymalnych stawek taksy notarialnej.
