Na czym polega 4-dniowy tydzień pracy?

W dynamicznym i rywalizującym środowisku biznesowym, przedsiębiorcy coraz częściej szukają sposobów, aby zwiększyć efektywność i konkurencyjność swojej firmy oraz budować wizerunek marki, jako pracodawcy z wyboru, czyli employer branding. Coraz odważniej wprowadzane są modele pracy zdalnej i hybrydowej, a także inne rozwiązania pomagające zachować pracownikom work-life balance. Jedną z najnowszych koncepcji jest skrócenie czasu pracy do 4 dni. Na czym polega czterodniowy tydzień pracy i czy jest to opłacalne rozwiązanie?

Czym jest czterodniowy tydzień pracy?

Koncepcja czterodniowego tygodnia pracy zakłada, że pracownicy mają poświęcać na pracę osiemdziesiąt procent czasu, zachowując jednocześnie sto procent wynagrodzenia, w zamian za sto procent produktywności. Oczywiście istnieją też inne pomysły na wprowadzenie krótszego tygodnia pracy, w tym wdrożenie 4-dniowego tygodnia pracy z zachowaniem pełnego wynagrodzenia, jednak z wydłużeniem dnia pracy do dziesięciu godzin albo wprowadzenie czterech dni pracy z pracą po osiem godzin dziennie, ale z obniżeniem wynagrodzenia do osiemdziesięciu procent. Jak można łatwo się domyślić, te warianty są postrzegane przez pracowników jako dużo mniej atrakcyjne.

Czy możliwe jest skrócenie tygodnia pracy w Polsce?

Czterodniowy tydzień pracy jest rozwiązaniem możliwym do wprowadzenia, choć wymaga wprowadzenia zmian w obowiązującym prawie pracy. Liczne badania dowodzą, że Polacy narzekają na przemęczenie z powodu pracy i popierają ideę skrócenia czasu pracy. Tego typu systemy obowiązują już z powodzeniem w wielu krajach, w tym w Japonii, Australii, Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Holandii, Islandii, Danii, Norwegii, warto jednak zauważyć, że zawsze są to kraje rozwinięte, o silnych i stabilnych gospodarkach.

W Polsce nie istnieją żadne przepisy, które regulowałyby kwestie prawne związane z wdrożeniem 4-dniowego tygodnia pracy, choć już w 2022 roku do Sejmu trafił projekt ustawy dotyczący omawianego rozwiązania. Nie oznacza to jednak, że zainteresowana firma musi zapomnieć o czterodniowym tygodniu pracy. Choć taki model pracy w Polsce nie jest obowiązujący, to nie ma przeciwwskazań, by wprowadzić czterodniowy tydzień pracy na mocy indywidualnych porozumień pomiędzy pracodawcą a zatrudnianymi przez niego osobami. Oczywiście w każdym takim przypadku pracodawcę nadal obowiązuje konieczność przestrzegania prawa pracy, w tym zachowanie odpowiedniego wymiaru czasu pracy i odpoczynku.

Zalety czterodniowego tygodnia pracy

Doświadczenie znanych na świecie marek takich jak Microsoft, Toyota czy Unilever, w których w praktyce testowany jest krótszy tydzień pracy, pokazują, że firmy te zauważają u podwładnych poprawę zaangażowania i motywacji do pracy, wzrost efektywności i produktywności, lepszą organizację działań, obniżenie poziomu stresu, jak również wzrost lojalności pracowników wobec pracodawcy. Co ciekawe, w firmach tych odnotowano mniej spóźnień oraz skrócenie czasu spotkań służbowych.

Trzydniowy weekend pozwala pracownikom zyskać więcej czasu na życie prywatne, a do tego stwarza przestrzeń do rozwoju osobistego. Skrócenie tygodnia do czterech dni pracy jest też sposobem na zapobieganie wypaleniu zawodowemu oraz poprawę stanu zdrowia psychicznego i fizycznego pracowników. Zadowolenie podwładnych przekłada się na wzrost produktywności i lepszą atmosferę w firmie, a to z kolei rekompensuje ewentualne straty mogące powstać z racji krótszej dostępności pracownika. Jednak krótszy tydzień pracy, wbrew pozorom, nie wiąże się tylko z korzyściami dla pracowników. Okazuje się, że skrócenie czasu pracy pozwala firmom zmniejszyć koszty operacyjne, na przykład związane z ze zużyciem energii.

Podsumowując, czterodniowy tydzień pracy to dla pracowników szansa między innymi na: 

• zwiększenie czasu na życie prywatne,
• redukcję stresu i poprawę stanu zdrowia psychicznego i fizycznego,
• łatwiejsze dostosowanie grafiku pracy do indywidualnych potrzeb,
• poczucie satysfakcji z pracy i zapobieganie wypaleniu zawodowemu,
• obniżenie kosztów związanych z dojazdami do pracy.

Dla pracodawców czterodniowy tydzień pracy to:

• zwiększona efektywność pracy pracowników, skupiających się na realizacji celów w krótszym czasie i lepszej priorytetyzacji zadań,
• redukcja kosztów operacyjnych,
• tworzenie wizerunku firmy, jako pracodawcy dbającego o dobrostan pracowników, a także jako firmy etycznej, społecznie odpowiedzialnej,
• mocny argument do przyciągania i zatrzymywania talentów.

Wyzwania związane z czterodniowym tygodniem pracy

Pięciodniowy tydzień pracy stał się tak powszechny, że wdrożenie modelu, w którym obowiązuje czterodniowy tydzień pracy, wymaga zupełnie nowego podejścia i dostosowania procesów oraz zadań do krótszej dostępności pracowników, co już samo w sobie może być trudnością. Nie da się ukryć, że czterodniowy tydzień pracy wymaga dokładnego planowania i zarządzania czasem. 4-dniowy tydzień pracy to także mniejsza dostępność pracowników, a co za tym idzie – większa trudność w utrzymaniu ciągłości pracy, na przykład dla zapewnienia stałej obsługi klientów czy sprawnego prowadzenia procesów produkcyjnych lub logistycznych. Trzeba też uważać, by czterodniowy tydzień pracy nie przyniósł efektów odwrotnych niż zakładane. Pracownicy chcący zyskać trzydniowy weekend mogą pracować tak intensywnie, że finalnie doprowadzi to do nadmiernego obciążenia i zmęczenia, a w efekcie do utraty spodziewanej produktywności i efektywności. Problemy może też stwarzać nadrobienie zaległości w przypadku ewentualnych nieobecności w pracy.

Choć czterodniowy tydzień pracy może przynieść liczne korzyści zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracowników, to jego wdrożenie musi być przemyślane i dobrze zorganizowane. Nie ma wątpliwości, że taki model pracy wymaga dokładnej analizy i planowania.

Alternatywy dla 4-dniowego tygodnia pracy

Idąc za przykładem firm ze Stanów Zjednoczonych, Kanady, Wielkiej Brytanii, Japonii, Nowej Zelandii czy Australii, które są dużo bardziej otwarte na eksperymenty w zakresie organizacji pracy, można już teraz poszukiwać niestandardowych rozwiązań dla swojej firmy. Przykładem może być podział tygodnia na cztery dni pracy w trybie intensywnym i przeznaczenie piątego dnia na sprawy organizacyjne, szkolenia i warsztaty, spotkania integracyjne czy nadrabianie ewentualnych zaległości.

Na pewno nie warto upierać się przy tradycyjnych sposobach organizacji czasu pracy, ponieważ czterodniowy tydzień pracy i inne innowacyjne rozwiązania, mogą przynieść firmie wiele korzyści.