Podatek u źródła – co to i kto powinien go odprowadzać?

Tak zwany podatek u źródła reguluje kwestię obowiązków podatkowych istniejących pomiędzy zagranicznym beneficjentem transakcji a polskim przedsiębiorcą. Stanowi, kto jest zobowiązany do zapłaty podatku, a kto do obliczenia jego wysokości oraz odprowadzenia do urzędu skarbowego. Ponadto wyznacza katalog usług objętych podatkiem oraz określa maksymalną kwotę, po przekroczeniu której obowiązek traci aktualność.

Podatek u źródła – co to jest?

Podatek u źródła to instytucja, która została przewidziana w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z art. 26 ust. 1 nakłada ona na osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, a także osoby fizyczne będące przedsiębiorcami obowiązek pobierania zryczałtowanego podatku dochodowego od należności wypłacanych na rzecz tego samego podatnika. Dotyczy to tylko tych należności, które nie przekraczają wartości 2 mln złotych.

Nie jest to jednak obowiązek o charakterze bezwzględnym, tzn. istnieją pewne okoliczności, które wyłączają jego zastosowanie. Obowiązek pobrania podatku nie powstaje, jeśli między Polską a krajem rezydencji odbiorcy wypłacanej należności funkcjonuje umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, a polski przedsiębiorca posiada ważny certyfikat rezydencji podatkowej podmiotu zagranicznego.

Podatek u źródła (cit) – stawka

Stawka zryczałtowanego podatku u źródła jest zróżnicowana w zależności od rodzaju transakcji i może wynieść 10% lub 20% kwoty należności. Jednak na podstawie umowy międzynarodowej funkcjonującej między Polską a Unią Europejską można wprowadzić inny, przewidziany w niej przelicznik. Wówczas jednak płatnik, a więc polski przedsiębiorca, który jest zobowiązany do odprowadzenia podatku od kwoty należności, musi posiadać ważny certyfikat rezydencji podatkowej podmiotu, z którym przeprowadza transakcję.

Kto odprowadza podatek u źródła?

Instytucja podatku u źródła wyróżnia dwa typy podmiotów zobowiązanych – podatnika oraz płatnika. Podatek pobierany jest o przychodów podatnika, czyli w tym przypadku od podmiotu zagranicznego, którego obowiązuje ograniczony obowiązek podatkowy. Ponadto, aby odciągnąć podatek, podmiot ten musi osiągać przychód na terytorium Polski. Kwota podatku jest więc odprowadzana z przychodu podatnika, jednak to nie on oblicza jego wysokość i wpłaca tę należność do urzędu skarbowego. Ten obowiązek spoczywa na płatniku, którym jest polski podmiot wypłacający podatnikowi (czyli swojemu kontrahentowi) opodatkowaną należność.

Podatek u źródła – jakie usługi obejmuje?

Podatek u źródła nie dotyczy jednak wszystkich przeprowadzanych transakcji, które nie przekraczają wartości 2 mln złotych, ale tylko tych wymienionych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz osób prawnych. Art. 29 ust. 1 ustawy o PIT oraz art. 21 ust. 1 ustawy o CIT stanowią, że podatkiem u źródła objęte są m.in. przychody z:

• praw autorskich lub praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym także ze sprzedaży tych praw;
• z opłat za usługi w zakresie działalności widowiskowej, rozrywkowej lub sportowej;
• z tytułu świadczeń doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Ponadto art. 30a ust. 1 pkt 4 i ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dodaje do tego katalogu przychody uzyskane z udziałów w dochodach osób prawnych oraz dywidend.

Podatek u źródła – termin zapłaty

Pobraną od podatnika kwotę podatku płatnik wpłaca do urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania albo siedziby płatnika. Termin zapłaty wynosi:

• 7 dni, gdy wpłacana kwota jest podatkiem dochodowym od osób prawnych;
• 20 dni, gdy wpłacana kwota jest podatkiem dochodowym do osób fizycznych.

Termin dotyczy miesiąca, który następuje po miesiącu pobrania podatku.

Podatek u źródła – zmiany w roku 2019

Wraz z początkiem nowego roku weszły w życie przepisy, które nieco zmieniają kwestię związane z podatkiem u źródła. Od 1 stycznia płatnik nie może bezpośrednio stosować preferencyjnych stawek lub zwolnień. Obecnie w pierwszej kolejności musi odprowadzić należność podatkową do urzędu skarbowego, a dopiero potem ubiegać się o zwrot zapłaconej kwoty. Jeśli natomiast płatnik będzie chciał skorzystać ze stawek przewidzianych w umowach międzynarodowych albo zwolnień ustawowych w momencie wpłaty należności do urzędu skarbowego, będzie zobowiązany do:

• złożenia oświadczenia potwierdzającego zasadność zastosowania zwolnień lub preferencyjnych stawek,
• uzyskania opinii organu podatkowego o stosowaniu zwolnienia. Opłata od wniosku o wydanie opinii wynosi 2.000 zł.

Ponadto płatnik musi zachować należytą staranność przy weryfikowaniu warunków skorzystania ze zwolnienia albo preferencyjnej stawki podatku, która również podlega ocenie. Niestety ustawodawca zrezygnował z precyzyjnego wyjaśnienia, czym ta należyta staranność jest.