Przeniesienie niewykorzystanego urlopu – jakie są możliwości?

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, każdy zatrudniony na umowę o pracę pracownik ma prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Jedni uważają, że jest on zdecydowanie za krótki, choć istnieją i tacy, którym nie udaje się to w całości wykorzystać. Co zrobić w takim przypadku? Przeczytaj i dowiedz się, co zrobić z niewykorzystanym urlopem. Podpowiadamy również, jak to wygląda od strony prawnej!

Niewykorzystany urlop – co to oznacza?

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, każda osoba zatrudniona na umowę o pracę ma możliwość złożenia wniosku urlopowego – również w formie elektronicznej, jeżeli pracodawca to umożliwia. Gwarancją prawa do urlopu wypoczynkowego są przepisy Kodeksu pracy, który jasno określa warunki korzystania oraz wysokość pobieranego przez pracownika w trakcie urlopu wynagrodzenia (§ 152-173 Kodeksu pracy). Ile może trwać taki urlop? Zgodnie z zapisami Kodeksu pracy ilość urlopy jest uzależniona od stażu pracy pracownika. Może on więc wynosić:

• 20 dni – w przypadku pracowników, którzy przepracowali mniej niż 10 lat;
• 26 dni – dla osób wyższym niż 10 lat stażem pracy.

Należy również wspomnieć o tym, że do stażu pracy zalicza się nie tylko lata spędzone w stanie zatrudnienia, ale i te, które spędzono na edukacji, np. na studiach. O tym, jak poprawnie obliczyć pierwszy urlop pracownika, przeczytasz również w poprzednim wpisie.

Niewykorzystany urlop – co to?

Czasami zdarza się tak, że po zakończonym roku pracownikowi pozostaje kilka niewykorzystanych dni urlopu. Jest to na tyle częste zjawisko, że Kodeks pracy jasno mówi o tym, na ich wykorzystanie ma się czas maksymalnie do 30 września kolejnego roku (tym, który następuje po roku z zaległym urlopem). W tym przypadku udzielając pracownikowi urlopu, pracodawca powinien najpierw rozliczyć wymiar urlopu zaległego.

Przeniesienie niewykorzystanego urlopu – jakie są możliwości?

Nad tym, czy niewykorzystany urlop przepada, zastanawia się wiele osób. Okazuje się jednak, że niewykorzystany w danym roku urlop wypoczynkowy wcale nie przepada. Co więcej, można go wykorzystać w przyszłym roku. O tym, do kiedy należy wykorzystać zaległy urlop, jasno mówi Kodeks pracy. Zgodnie z jego zapisami na wykorzystanie zaległego urlopu ma się czas do 30. września kolejnego roku. Kolejnym pytaniem, które rodzi się w głowie, jest – co się dzieje w przypadku, gdy stosunek pracy wygasł lub uległ rozwiązaniu przed planowanym urlopem? W takim razie pracodawca musi wypłacić byłemu pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany urlop (art. 171 § 1 Kodeksu pracy) – i to najpóźniej w ostatnim dniu trwania stosunku pracy. Wyjątek stanowi sytuacja z w której następuje zawarcie kolejnej umowy – z tym samym pracodawcą. W tym przypadku pracodawca może dogadać się z pracownikiem i przenieść jego niewykorzystane dni urlopu na kolejną umowę, o czym zresztą mówi art. 171 § 3 Kodeksu pracy. Wtedy pracodawca nie musi wypłacać pracownikowi ekwiwalentu, a osoba zatrudniona może wykorzystać je w kolejnym roku. Przeniesienie niewykorzystanego urlopu warto umieścić na umowie. Nie ma jednego, ściśle określonego wzoru dokumentu – nie oznacza to jednak, że nie jest to ważne. Warto również wspomnieć, że wystąpienie jakiejkolwiek przerwy pomiędzy poszczególnymi stosunkami pracy, uniemożliwia przeniesienie niewykorzystanego urlopu jest jednak niemożliwe, jeżeli pomiędzy okresami zatrudnienia występuje jakakolwiek przerwa.

Przeniesienie niewykorzystanego urlopu do nowego pracodawcy – jak to wygląda?

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami, przeniesienie niewykorzystanego urlopu do nowego pracodawcy, nie jest możliwe. Wynika to bowiem z art. 171 § 1 Kodeksu pracy, który mówi o tym, że pracodawca ma obowiązek rozliczenia pracownika z niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego. Właśnie w tym celu musi on wypłacić pracownikowi wspomniany wcześniej ekwiwalent. Nowy pracodawca nie może w tym wyręczyć swojego poprzednika. Tak samo, jak nie może on zrealizować za niego niewykorzystanego urlopu pracownika. Przeniesienie zaległego urlopu jest jednak możliwe w przypadku, gdy po wygaśnięciu starej umowy, pracownik i jego pracodawca przedłużają stosunek pracy kolejną umową.

Niewykorzystany urlop a zwolnienie lekarskie – co wtedy staje się z niewybranymi dniami?

Zastanawiasz się nad tym, jak wygląda niewykorzystany urlop a zwolnienie lekarskie? Zasada jest taka, że jeśli z powodu zwolnienia lekarskiego pracownik nie przepracował wyznaczonego okresu, to konieczne jest wypłacenie mu wynagrodzenia. W tym celu jego wypłatę należy podzielić przez liczbę dni pracy, w które pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego pracodawca nie może bowiem skutecznie udzielić osobie zatrudnionej urlopu wypoczynkowego, jeżeli osoba ta przebywa na zwolnieniu lekarskim. Nie ma od tego wyjątków – również w przypadku gdy pracownik wyraził na to zgodę. Jest tak, ponieważ urlop wypoczynkowy prawem, jakie z racji przepisów Kodeksu pracy i Konstytucji RP przysługuje pracownikom. Zdaniem Sądu Najwyższego przyznanie pracownikowi urlopu w trakcie jego przebywania na zwolnieniu lekarskim jest prawnie nieskuteczne – i to nawet w przypadku, gdy pracownik sam o to prosi. Wynika to m.in. z art. 165 Kodeksu pracy, który mówi o tym, że jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w wyznaczonym terminie z powodu choroby – to okres choroby stanowi przeszkodę w rozpoczęciu urlopu. Co w takim razie można zrobić? Jak czytamy w art. 166 Kodeksu pracy, pracodawca jest zobowiązany do udzielenia części niewykorzystanego z powodu choroby urlopu w późniejszym terminie. Z obu tych zapisów jasno wynika więc, że niezdolność do pracy z powodu choroby znajduje się w opozycji do zwolnienia urlopowego. Trudno się z tym nie zgodzić – w końcu urlop wypoczynkowy w trakcie choroby mija się ze swoim pierwotnym celem.

Ekwiwalent za niewykorzystany urlop

Na końcu warto również wspomnieć o tym, że za niewykorzystany urlop osobom zatrudnionym na umowę o pracę przysługuje ekwiwalent pieniężny. Stanowi on rekompensatę przyznawaną pracownikom za niezrealizowanie dni urlopu. W praktyce sytuacja, w której z powodu przebywania na długotrwałym zwolnieniu lekarskim pracownik nie wykorzysta przysługującego mu urlopu, zdarza się bardzo często. W tym przypadku pracodawca powinien wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny. Jak obliczyć jego wysokość? W tym celu należy zacząć od obliczenia podstawy ekwiwalentu, na którą przypadają stałe składniki – np. miesięczna stawka wynagrodzenia, jaka została podana w umowie o pracę jako wynagrodzenie podstawowe (np. 3 500 zł). Następnie sumę tą należy podzielić przez współczynnik, który dla każdego roku wylicza się osobno, co wynika z ilości sobót, niedziel i świąt, jakie przypadają na dany rok. Oblicza się go po odjęciu sumy wszystkich niedziel, sobót i świąt w danym roku od liczby dni w roku. Wynik działania następnie dzieli się przez 12 miesięcy, po czym otrzymuje się dany współczynnik. W 2021 roku wynosi on 21 (365 dni w roku – 52 niedziele – 52 soboty – 9 dni świąt = 252 dni, 252 dni : 12 miesięcy = 21). W celu obliczenia wartości dziennego ekwiwalentu należy więc podzielić miesięczną wypłatę (np. 3 500 zł) przez 21, co da kwotę 166,66 zł za każdy dzień urlopu. Którą z możliwości zatem wybrać – urlop czy przysługujący w zamian ekwiwalent? Odpowiedź na to pytanie zamieściliśmy w innym z naszych artykułów.