Split payment – czym jest i kogo obowiązuje podzielona płatność?

Zakładając własną działalność gospodarczą należy liczyć się z możliwością zmiany przepisów oraz wprowadzeniem nowych obowiązków dla przedsiębiorców. Jedną z ostatnich ważnych modyfikacji było zobligowanie ludzi biznesu to korzystania z mechanizmu podzielonej płatności. W poniższym tekście opisujemy w szczegółach na czym polega i po co właściwie został wprowadzony.

Walka z przestępczością

Split payment ma być jedną z głównych broni przeciwko przedsiębiorcom, którzy wyłudzają podatek VAT. Straty Skarbu Państwa idą w tym obszarze w miliardy złotych, a podzielona płatność ma ukrócić ten proceder oraz uporządkować kwestie podatkowe. Stworzenie osobnego rachunku na podatek od towarów i usług już dziś, jak informuje polski rząd, pozwoliło zmniejszyć skalę oszustw, a prawdziwe wymierne efekty tej decyzji mają dopiero nadejść. Na razie obowiązkiem tym obarczono tylko wybrane segmenty polskiej gospodarki, ale w planach jest znaczne rozszerzenie przepisów ustawowych na kolejne obszary rynku.

Czym jest split payment?

Split payment, czyli podzielona płatność to system płatności, w którym środki ze sprzedaży towaru lub usługi trafiają na dwa oddzielne rachunki bankowe dostawcy lub usługodawcy. Na jedno z kont wpłacana jest wartość sprzedaży netto, na drugie, będące specjalnym rachunkiem VAT, pozostała kwota podatku VAT. Split payment od kiedy? W naszym kraju mechanizm ten obowiązuje od 1 lipca 2018 roku, a od 1 listopada 2019 roku - w niektórych sektorach - jego stosowanie stało się obowiązkiem przedsiębiorców. Właściciel firmy nie ma możliwości korzystania z pieniędzy zgromadzonych na rachunku VAT. Może wyłącznie przeznaczyć je na opłaty związane z zaliczkami na podatek dochodowy oraz innymi świadczeniami na rzecz państwa.

Obowiązkowy split payment w praktyce

Jak już wspomniano, środki zgromadzone na rachunku VAT mogę zostać zadysponowane jedynie na uregulowanie zobowiązań podatkowych lub przelane na konto VAT kontrahenta. Jak się jednak okazuje, przepisy dopuszczają wyjątek od tej reguły, ale jest to sytuacja rzadka. Przedsiębiorca może bowiem wystąpić z wnioskiem do naczelnika właściwego Urzędu Skarbowego, a ten zdecyduje w ciągu 60 dni o tym, czy zezwolić na wykorzystanie pieniędzy z rachunku VAT na inny cel. Wydając postanowienie określa maksymalną kwotę, jaką może zagospodarować przedsiębiorca.

Dla kogo split payment jest obowiązkowy?

Ministerstwo Finansów kładzie duży nacisk na uszczelnienie tzw. branż wrażliwych, w których dochodziło do największej liczby nadużyć finansowych i oszust dotyczących podatku VAT. O których konkretnie mowa? Na liście jest przede wszystkim handel metalami, surowcami, częściami do samochodów, węglem czy też sprzętem elektronicznym. W załączniku nr 15 do ustawy o podatku od towarów i usług VAT określono 150 rodzajów operacji finansowych, przy których przedsiębiorca jest zobligowany do prowadzenia split payment. Duże znaczenie ma także sama kwota transakcji. Zgodnie z obowiązującymi przepisami podzieloną płatność stosuje się przy operacjach finansowych, których wysokość wynosi 15 tysięcy złotych brutto lub więcej, z tym zastrzeżeniem, że chodzi o kwotę znajdującą się na umowie zawartej między kontrahentami.

Split payment ustawa - pozostałe przypadki

Co w pozostałych sytuacjach, gdy wartość transakcji nie przekracza wspomnianej kwoty, a branża nie znajduje się na ministerialnej liście? W takich okolicznościach split payment pozostaje kwestią dobrowolną. Przedsiębiorca może, ale nie musi zdecydować się na to rozwiązanie. Warto, aby każdy właściciel firmy, który stoi przed tego typu dylematem, rozważył wszelkie za oraz przeciw takiemu rozwiązanie. Dla niektórych przedsiębiorstw split payment może okazać się bowiem korzystnym krokiem, który uporządkuje finanse.

Podzielona płatność - plusy i minusy

Zaletą split payment jest szybszy zwrot VAT przez Urząd Skarbowy (do 25 dni), brak sankcji do wysokości kwoty zapłaconego przy użyciu split payment, wyłączenie odpowiedzialności solidarnej czy też niższe zobowiązanie podatku od towarów i usług w przypadku wcześniejszej zapłaty VAT do US. Do minusów tego rozwiązania należy z pewnością to, że środki na rachunku VAT można przeznaczyć wyłącznie na zapłatę podatku lub regulując fakturę kontrahenta, jak i brak wpływu sprzedającego lub usługodawcy na to, czy otrzyma płatność z mechanizmem podzielonej czy też zwykłej płatności. Ponadto, taki model rozliczenia może nie spodobać się przedsiębiorcom, dla których środki na VAT były pewnego rodzaju zabezpieczeniem płynności finansowej firmy. Obecnie nie są oni już w stanie przeznaczyć ich na nic innego, niż tylko na podatek, co - przy mniejszych wpływach na konto lub braku płatności za faktury od niektórych kontrahentów - może skutkować nawet bankructwem firmy.

Konsekwencje obowiązkowego split payment dla sprzedawcy i nabywcy?

Podmioty gospodarcze, dla których podzielona płatność jest obowiązkiem, są zobligowani do założenia konta firmowego w banku, ponieważ tylko takie rachunki posiadają możliwość wydzielenia środków VAT. Ponadto, przedsiębiorca wystawiając fakturę lub rachunek musi umieścić na nich odpowiedni zapis informujący, że mamy do czynienia z mechanizmem split payment. W przeciwnym razie może otrzymać karę aż 30 procent z kwoty podatku. Nie stosowanie się do obowiązku korzystania ze split payment może prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych, w tym kary grzywny z tytułu popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. O tym, z którym rodzajem mamy do czynienia, decyduje kwota, jaką z tego powodu stracił skarb państwa oraz sąd, który wydaje wiążący wyrok.