Godziny nocne - jak je definiować?


Pracownikowi wykonującemu obowiązki służbowe w porze nocnej należy się tak zwany dodatek nocny, czyli dodatkowe wynagrodzenie za pracę. Zanim wyjaśnimy, kto dokładnie może korzystać z dodatku za godziny nocne oraz ile wynoszą stawki za pracę w porze nocnej w 2019 r., zdefiniujmy, czym są nocne godziny pracy. Przepisy dotyczące pracy w godzinach nocnych zawarte są w artykule 151, rozdziale VI ustawy z dnia 26 czerwca 1974 Kodeksu pracy. Pierwszy paragraf wymienionego artykuły ustawy mówi jasno:


“Pora nocna obejmuje 8 godzin między godzinami 21.00 a 7.00”.


Pracownik, którego rozkład pracy wymaga co najmniej trzy godziny pracy w porze nocnej, również jest pracującym w nocy. Pracownik nie może wykonywać pracy w nocy dłużej niż osiem godzin. Przepis ten nie dotyczy jednak sytuacji, gdy wymagana jest akcja ratownicza polegająca na uratowaniu ludzkiego życia i ochrony zdrowia, ochrona mienia i środowiska oraz naprawa awarii.


Dodatek nocny - ile wynosi?


Ile dokładnie wynosi dodatek za godziny nocne? Ustawa przewiduje, że pracownikowi, który wykonuje pracę w porze nocnej należy się dodatek do wynagrodzenia. Dodatek przysługuje za każdą godzinę pracy w porze nocnej. Wynosi 20% stawki godzinowej, która wynika z minimalnego wynagrodzenia za pracę. W tym miejscu należy zaznaczyć brzmienie jeszcze jeszcze jednego przepisu obowiązującego pracowników wykonujących pracę w porze nocnej, ale stale poza zakładem pracy. Mowa na przykład o kierowcach zawodowych. W takiej sytuacji dodatek dwudziestoprocentowy można zastąpić ryczałtem. Wysokość ryczałtu odpowiada przewidywanemu czasu pracy w porze nocnej. Jeśli natomiast kierowca sporadycznie będzie wykonywał pracę w nocy, obowiązuje go standardowy dodatek za każdą godzinę pracy nocą.


Dodatek za godziny nocne


Sprawdziliśmy stan na 2019 rok, by obliczyć, ile wynosi dodatek nocny. Dodatek za pracę w nocy jest ściśle związany z minimalnym wynagrodzeniem obowiązującym w danym roku. W 2019 r. pensja minimalna brutto to 2250 zł, a minimalna stawka godzinowa to 14,70 zł. Nawet jeśli pracownik zarabia więcej niż ustawowe wynagrodzenie minimalne, nie może otrzymać wyższego dodatku za pracę w porze nocnej. Podstawę do obliczenia dodatku za nocną pracę stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę. Wysokość dodatku będzie też różniła się w poszczególnym miesiącu, ponieważ wyliczenie kwoty dodatku uzależnione jest od liczby godzin do przepracowania wypadających na poszczególny miesiąc.


Dodatek za pracę w porze nocnej - jak obliczyć?


By dokładnie obliczyć wysokość dodatku za pracę w nocy w poszczególnym miesiącu, musimy posłużyć się następującym wzorem:


Pensja minimalna / liczbę godzin do przepracowania w danym miesiącu x 20% = kwota dodatku za godzinę.


Dla przykładu weźmy lipiec 2019 r. Po podstawieniu danych wysokość dodatku za pracę nocną za każdą godzinę wyniesie 2,45 zł. Na jakiej podstawie wyliczyliśmy podaną kwotę. Spójrzmy:


2250 zł brutto (pensja minimalna) / 184 godz. (23 dni x 8h) x 20% (wg ustawy) = 2,45 zł (po zaokrągleniu).


Dodatek za pracę w nocy a godziny nadliczbowe


Często zdarza się, że pracownik z powodu obowiązków musi zostać w pracy na kolejne godziny, które przypadają na czas pracy w nocy. W takiej sytuacji, by obliczyć wynagrodzenie pracownika, należy wziąć pod uwagę wysokość stawki za godziny nadliczbowe oraz stawkę dodatku za pracę w nocy. Oczywiście stosujemy ją proporcjonalnie do wykonanych godzin pracy w nocy. Zastanówmy się nad następującym przykładem. Pracownik powinien skończyć pracę o godzinie 19.00. Z różnych powodów zostaje w pracy na dłużej i finalnie kończy pracę o godzinie 22.00. Otrzymuje zatem wynagrodzenie za trzy godziny pracy nadliczbowej oraz dodatek do jednej godziny pracy w porze nocnej. Podsumowując, dodatek za pracę nocną a dodatek za godziny nadliczbowe są odrębnymi gratyfikacjami. W rezultacie pracownik wykonujący pracę według przywołanego przykładu, pobiera dwa dodatki.  


Ile wynosi dodatek nocny w każdym miesiącu 2019 r.?


Według wyliczeń wysokość dodatku nocnego w 2019 r za każdą godzinę pracy wygląda następująco według poszczególnych miesięcy:


  • styczeń - 2,56 zł
  • luty - 2,81 zł
  • marzec - 2,68 zł
  • kwiecień - 2,68 zł
  • maj - 2,68 zł
  • czerwiec - 2,96 zł
  • lipiec - 2,45 zł 
  • sierpień - 2,68 zł 
  • wrzesień - 2,68 zł 
  • październik - 2,45 zł
  • listopad - 2,96 zł 
  • grudzień - 2,81 zł 

Tabela przedstawia dokładne wyliczenia wysokości dodatku za pracę w porze nocnej w 2019 r.: 



Nie każdy pracownik może skorzystać z dodatku za pracę w nocy, ponieważ w określonych sytuacjach osoba zatrudniona nie może wykonywać pracy w porze nocnej. Do takich pracowników zalicza się:


  • kobiety w ciąży
  • osoby młodociane od 15 do 18 lat
  • sprawujący opiekę nad dzieckiem do ukończenia 4 roku życia (mogą wyrazić zgodę na pracę w nocy)
  • pracownicy niepełnosprawni (oprócz pracowników posiadających zgodę lekarza na pracę w porze nocnej).