Urodzenie martwego dziecka lub strata ciąży niezależnie od jej etapu jest traumatycznym przeżyciem dla matki oraz ojca. W przypadku takiej sytuacji kobieta oraz mężczyzna muszą zmierzyć się z trudnymi emocjami i odczuciami, które towarzyszą stracie. Społeczność psychologów oraz psychiatrów jest zgodna, że odpoczynek i możliwość przeżycia emocji w zaciszu domowym jest pomocna w poradzeniu sobie z tak trudną sytuacją. Zgodnie z polskim prawem oraz Kodeksem pracy, każda kobieta tracąca ciążę ma prawo skorzystać ze świadczeń pracowniczych, a także urlopu, który może okazać się pomocny w przygotowaniu się na powrót do dawnych obowiązków. Jakie prawa oraz świadczenia przysługują rodzicom, którzy doświadczyli urodzenia martwego dziecka?

Urodzenie martwego dziecka – czym różni się od poronienia?

Urodzenie martwego dziecka jest doświadczeniem, które odciska duże piętno na psychice kobiety i mężczyzny. To traumatyczne doświadczenie, któremu towarzyszą trudne emocje, dlatego obowiązujący na terenie Polski Kodeks pracy przewiduje przyznanie licznych świadczeń oraz dni wolnych od wypełniania obowiązku stawiennictwa pracownika w miejscu pracy. Warto pamiętać, że przywilej skorzystania ze świadczeń i dni wolnych wynikających z utraty ciąży oraz urodzenia martwego dziecka przysługuje jedynie kobietom, które związane są z pracodawcą umową o pracę. Osoby zatrudnione w oparciu o umowę - zlecenie lub umowę o dzieło nie są objęte prawami i przywilejami po utracie dziecka. 

Głównym czynnikiem decydującym o możliwości wypisania wniosku o urlop macierzyński po urodzeniu martwego dziecka oraz skorzystania z prawa do wypłaty odszkodowania jest rozróżnienie definicji między poronieniem a urodzeniem martwego dziecka. Zgodnie z przepisami znajdującymi się w Kodeksie pracy, datą rozgraniczającą te dwa trudne i traumatyczne wydarzenia jest 22. tydzień ciąży. Jeśli strata dziecka nastąpi przed ukończeniem 22 tygodnia ciąży, Kodeks pracy przyjmuje, że kobieta doświadczyła poronienia. Z kolei doświadczenie straty po ukończeniu 22 tygodnia ciąży, zgodnie z obowiązującymi przepisami nazywane jest urodzeniem martwego dziecka. W takim momencie, szpital, w którym nastąpił poród zobowiązany jest do wystawienia dokumentacji medycznej, która jest podstawą wypłaty przysługujących świadczeń, a także możliwości skorzystania z urlopu macierzyńskiego. W przypadku urodzenia martwego dziecka po 22. tygodniu ciąży, kobieta zatrudniona w oparciu o umowę o pracę ma prawo do skorzystania z urlopu macierzyńskiego, a także wypłaty zasiłku z tego tytułu. W przypadku poronienia, kobieta jedynie nabywa zdolność do wypłaty tak zwanego zasiłku chorobowego. Taka zależność dotyczy matek, które związane są z pracodawcą umową o pracę oraz kobiet, które prowadzą własną działalność gospodarczą. 

Odszkodowanie za urodzenie martwego dziecka – ile wynosi?

Odszkodowanie za urodzenie martwego dziecka jest jednym ze świadczeń, które przysługuje kobietom związanym z pracodawcą umową o pracę lub prowadzącym własną działalność gospodarczą. Warunkiem wypłaty tego świadczenia jest podjęcie przez rodziców decyzji o pochówku zmarłego dziecka po 22. tygodniu ciąży. W takim wypadku konieczne jest złożenie wniosku o wypłatę świadczenia na specjalnym druku oznakowanym symbolem ZUS Z-12. Do składanego wniosku, osoba go składająca ma obowiązek dołączyć:

  • skrócony odpis aktu urodzenia martwego dziecka,
  • oryginalne rachunki, które szacują koszty poniesione w ramach zorganizowania pogrzebu.

Zasiłek odszkodowawczy, często nazywany pogrzebowym wypłacany z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynosi 4000 zł. Wiele pracowników, którzy związani są umową o pracę korzystają z ubezpieczeń grupowych, oferowanych przez prywatne firmy ubezpieczeniowe. W takim wypadku istnieje możliwość wypłaty przez prywatnych ubezpieczycieli odszkodowania z tytułu urodzenia martwego dziecka. Wysokość takiej wypłaty jest zależna od wysokości składki opłacanej za prywatne ubezpieczenie, a także indywidualnych warunków, zapisanych w umowie.

Urodzenie martwego dziecka urlop macierzyński – czy się należy?

Zakończenie ciąży urodzeniem martwego dziecka zobowiązuje pracodawcę do możliwości przydzielenia kobiecie urlopu macierzyńskiego. Celem skorzystania z tego typu urlopu po śmierci dziecka, pracownica zobowiązana jest do przedłożenia u swojego pracodawcy odpowiedniego wniosku. Do prawidłowo wypisanego wniosku konieczne jest dołączenie aktu urodzenia dziecka, w którym widnieje adnotacja o urodzeniu martwym. W przypadku urodzenia martwego dziecka, urząd stanu cywilnego oddaje rodzicom akt urodzenia z taką właśnie adnotacją, bez dodatkowego aktu zgonu.

Zgodnie z zapisami w polskim Kodeksie pracy, w przypadku urodzenia martwego dziecka kobiecie przysługuje prawo do skorzystania z urlopu macierzyńskiego w wymiarze ośmiu tygodni po porodzie. Zgłoszenie do pracodawcy urodzenie martwego dziecka i chęć skorzystania z takiego przywileju nie powinna odbyć się w ciągu trzech dni od daty wydarzenia. Pracownica, po wypełnieniu wniosku i przyznaniu możliwości skorzystania z urlopu nie ma obowiązku wykorzystania go w całości, niemniej jednak okres jego trwania nie może być krótszy niż siedem dni. Czas rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego rozpoczyna się od daty poronienia lub urodzenia martwego dziecka.

Urlop macierzyński ściśle związany jest z pobieraniem przez pracownicę tak zwanego zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z polskim prawem, jego wysokość oraz wypłacanie kobietom po stracie przebiega na takich samych zasadach, jak w przypadku urodzenia dziecka żywego. Wysokość zasiłku jest równa kwocie w stu procentach, która w danym roku jest podstawa wymiaru. Dodatkową, ważną informacją jest fakt, iż becikowe za urodzenie martwego dziecka nie jest wypłacane. To świadczenie przyznawane jest jedynie w sytuacji urodzenia żywego dziecka, nawet jeśli po kilku godzinach od jego narodzin nastąpiła śmierć. 

Urodzenie martwego dziecka urlop okolicznościowy – jaki wniosek złożyć?

Urlop okolicznościowy jest dniem wolnym, który zgodnie z Kodeksem pracy nie zmniejsza liczby dni wolnych, przysługujących pracownikowi z tytułu urlopu wypoczynkowego. Z urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia martwego dziecka najczęściej korzystają ojcowie, z uwagi na przebywanie matki na urlopie macierzyńskim. Aby skorzystać z urlopu okolicznościowego, konieczne jest wypisanie specjalnego wniosku, którego wzór obowiązuje w danej firmie. Ponadto, pracodawca może oczekiwać od pracownika okazania do wglądu dokumentów, które stanowią swoiste uzasadnienie udzielenia dni wolnych.

W przypadku urodzenia się pracownikowi dziecka martwego, ojciec ma prawo skorzystać z dwóch dni zwolnienia z pracy z tytułu urodzenia dziecka, a także dwóch dni wolnych od pracy, które przyznawane są z tytułu zgonu i pogrzebu dziecka. Urodzenie martwego dziecka, a także poronienie są trudnym wydarzeniem w życiu każdej rodziny. Znajomość praw kobiety po urodzeniu martwego dziecka z pewnością może okazać się pomocne przy dopełnianiu niezbędnych formalności w swoim miejscu pracy, a także zakładzie ubezpieczeń społecznych.