Aneks do umowy - omówienie

Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego, aneks to m.in. „dodatek uzupełniający lub ilustrujący zasadniczy tekst publikacji” oraz „pismo dodatkowe, dołączone do głównego dokumentu”. Aneks stanowić może zatem dodatkowy element umów różnego rodzaju – np. umów o pracę czy umów najmu. Rozmaite umowy podpisywane są często na długi okres (lub czas nieokreślony), a aneks staje się możliwością na dostosowanie ich postanowień do zmieniających się warunków.

W odniesieniu do uzupełnienia lub zmiany postanowień umowy poprzez aneks Kodeks Cywilny stwierdza jedynie, w art. 77., że wymaga to zachowania takiej formy, jaka została przewidziana przez ustawę lub strony w celu zawarcia tejże umowy. Jeżeli więc została ona zawarta na piśmie, aneks również powinien zostać sporządzony w formie pisemnej.

Dodać jednak trzeba, że uniwersalny wzór aneksu do umowy nie został opracowany przez prawodawcę.

Co zmienia aneks? Jakie umowy możemy zmienić aneksem?

Generalnie rzecz ujmując, aneksem można zmieniać postanowienia umów, uchylać postanowienia dotychczasowe oraz dodawać nowe postanowienia. Jest to rozwiązanie pozwalające dopasować się do nowej sytuacji bez potrzeby sporządzania nowej umowy, a czasami – rozwiązywania obowiązującej. Nie ma także limitu liczby aneksów, które mogą zostać przygotowane do jednej umowy. Przygotowując dodatkowe dokumenty pamiętać jednak trzeba, iż ich postanowienia muszą być zgodne z prawem i nie mogą naruszać zasad współżycia społecznego.

Treść umowy może być w ten sposób niemal dowolnie zmieniona. Aneksem można np. powiększyć wartość kontraktu, wskazać dodatkowy zakres prac lub poprawić błędy, które znalazły się w umowie. Aneks do umowy najmu może chociażby wydłużać czas trwania umowy wynajmowania lokalu albo nałożyć dodatkową opłatę na lokatorów.

Aneks do umowy – omówienie wzoru

W każdym aneksie, niezależnie od tego, czego on dotyczy, powinny znaleźć się następujące elementy: informacja o umowie, której aneks dotyczy (jej numer, data oraz miejsce podpisania), strony umowy (to równocześnie strony aneksu), przedmiot umowy i zmiany, które są aneksem wprowadzane, data wejścia w życie postanowień, podpisy.

Pierwsza część aneksu zatem wskazuje dokument, do którego się on odnosi, a także strony, które aneks zawierają (są to też strony, które wcześniej zawarły ze sobą umowę). W przypadku aneksu do umowy o pracę stronami są pracodawca i pracownik, w przypadku aneksu do umowy najmu – wynajmujący i lokator. Aneks dotyczyć może też umów o dzieło czy umów kupna-sprzedaży.

W kolejnej części dokumentu – tej, która wprowadza zmiany – dla przejrzystości posłużyć można się dotychczasowymi zapisami umowy, przytaczając ich treść lub paragraf i ustęp, a następnie nadając im nowe brzmienie. W ten sposób można łatwo sprawdzić, gdzie i w jakim zakresie postanowienia umowy uległy zmianom.

Warto również pamiętać, iż aneks do umowy – co do zasady – wchodzi w życie w chwili jego podpisania. Odpowiednim zapisem można oczywiście tę sytuację zmienić, wskazując, że postanowienia zaczną obowiązywać po dwóch tygodniach, miesiącu czy trzech miesiącach.

W ostatniej części dokumentu powinna być także zawarta informacja dotycząca tego, iż pozostałe zapisy umowy nie ulegają zmianom (pozostają bez zmian).

Aneks podpisać muszą jego obie strony – podobnie jak pierwotną umowę. Po jego podpisaniu, staje się on niezbędnym załącznikiem do umowy, stanowiącym jego integralną część.

Aneks do umowy o pracę – omówienie wzoru

Aneks do umowy o pracę umożliwia zmianę warunków pracy ustalonych pierwotnym dokumentem. Jego zastosowanie i wdrożenie w życie jest możliwe dopiero po zaakceptowaniu jego treści przez obie strony, przy czym może to być inicjatywa zarówno pracodawcy, jak i pracownika. Musi to być zgodne oświadczenie woli, co wymaga potwierdzenia stosownymi podpisami. Jeżeli jedna ze stron odmawia wprowadzenia zmian w umowie, wiążący pozostaje dokument pierwotny.

Aneks do umowy o pracę zawsze musi mieć formę pisemną – taką formę ustanowiono bowiem dla umowy o pracę. Po akceptacji jest on również nieodłącznym elementem wcześniej podpisanej umowy, musi więc zostać sporządzony w dwóch egzemplarzach – każdy z nich przeznaczony jest dla jednej ze stron.

W ten sposób zmienić można m.in. poziom wynagrodzenia (niemniej nie może być on niższy, niż ustalony innym przepisami, poziom wynagrodzenia minimalnego), wymiar czasu pracy (zgodnie z postanowieniami Kodeksu Pracy) czy stanowisko pracy.  Dla przykładu, aneksować należy wszystkie umowy o pracę, w których płaca jest równa minimalnej pensji, jeśli w dokumencie jest ona wskazana kwotowo. Wobec corocznie wzrastającej kwoty minimalnego wynagrodzenia, zamiast aneksów, w umowie zawrzeć można zapis, iż „pracownik otrzymywać będzie wynagrodzenie, które równe jest wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach”.  

Należy jednak pamiętać, iż niemożliwe jest dokonanie zmian, które nie są zgodne z prawem. Nie można zatem na pracownika nałożyć dodatkowych obowiązków, nieujętych przepisami prawa pracy. Nie można aneksem skrócić okresu wypowiedzenia czy zabrać pracownikowi prawa do poboru wynagrodzenia za pracę w nadgodzinach. Niedopuszczalne jest także przedłużenie w ten sposób trzeciej umowy o pracę na czas określony.

O czym pamiętać, tworząc aneks do umowy?

O czym jeszcze należy pamiętać, tworząc aneks do umowy o pracę? Aneksem do umowy o pracę może być ewidencja czasu pracy. Jak to rozumieć? W dodatkowym dokumencie dołączonym do umowy może zawierać się ewidencja czasu pracy pracownika. To oznacza, że wszystkie niezbędnie informacje dotyczące wymiaru czasu pracy wpisujemy w odrębnym aneksie. O ile w umowie o pracę wpisujemy rodzaj wykonywanej pracy, czy jest to umowa o pracę, tak wymiar pracy nie musi być określony w umowie o pracę. Ewidencjonowanie czasu pracy przeprowadza się na podstawie aneksu do umowy, jeśli taki został stworzony. Czym jest dokładnie wymiar czasu pracy? To określona liczba godzin, którą pracownik musi przepracować w wybranym okresie rozliczeniowym. Coraz częściej za godzinową, dobową oraz miesięczną pracę odpowiada elektroniczna ewidencja czasu pracy, którą wprowadza wiele firm. Reasumując, ewidencjonowanie czasu pracy przebiega na podstawie zapisów w umowie o pracę lub w aneksie do umowy, który określa dokładnie okres rozliczeniowy i przedział czasowy, za który pracownikowi należy się wynagrodzenie.