Degradacja pracownika – jakie są konsekwencje takiego stanu?

Degradacja pracownika to przykra sytuacja, która wiąże się ze zmianą dotychczasowego stanowiska i wynagrodzenia. Z artykułu dowiesz się, czym dokładnie jest degradacja.

Degradacja pracownika – definicja

Definicja degradacji pracownika to przeniesienie osoby zatrudnionej na niższą pozycję w firmie. To zmiana warunków zatrudnienia poprzez przesunięcie pracownika na inne stanowisko. Odbywa się to na podstawie wypowiedzenia zmieniającego, które wręcza się pracownikowi. Wiele osób może zastanawiać się, jak to wygląda w praktyce? Chodzi o sytuację, w której np. kierownik zostaje przeniesiony na stanowisko niższe, które było wcześniej mu podległe. Do takich sytuacji najczęściej dochodzi w sytuacji naruszeń regulaminowych pracy czy przepisów, a także w sytuacji, gdy dochodzi do łączenia poszczególnych działów firmy.

Ważne! Wiele osób uważa, że wypowiedzenie zmieniające jest tożsame z aneksem zmieniającym warunki pracy. Okazuje się, że aneks może zostać wręczony np. w sytuacji podwyżki. Wypowiedzenie zmieniające to dokument, w którym pracodawca wypowiada dotychczasowe warunki pracy pracownika oferując mu nowe, zupełnie inne np. poprzez zmianę stanowiska i wynagrodzenia.

Czym jest wypowiedzenie zmieniające?

Wielu pracowników kadr może śmiało stwierdzić, że dużo łatwiej jest zwolnić pracownika niż zdegradować poprzez zmianę stanowiska. Wręczenie wypowiedzenia zmieniającego nie należy do łatwych sytuacji, a pracownik ma prawo bronić swoich praw w sądzie pracy. Czym jest ten rodzaj wypowiedzenia? Wypowiedzenie zmieniające to wypowiedzenie warunków pracy i płacy. To także jednoczesne zapewnienie o możliwości zawarcia nowych warunków. O wypowiedzeniu zmieniającym mówi Kodeks Pracy, a dokładnie jego 42. artykuł. Pracodawca za pomocą wypowiedzenia zmieniającego może dokonać zmiany:

• rodzaju pracy;
• miejsca pracy;
• wymiaru czasu pracy;
• wynagrodzenia.

Musi być wręczone w formie pisemnej. Ten rodzaj wypowiedzenia nie dąży do ustania stosunku pracy, a jedynie do zmiany warunków zatrudnienia. Warto wiedzieć, że na warunki zawarte w wypowiedzeniu zmieniającym musi zgodzić się pracownik. W innym przypadku koniec obowiązywania wypowiedzenia zmieniającego, wiąże się z rozwiązaniem stosunku pracy. Warto wiedzieć, że w przypadku umów na czas określony wypowiedzenie to może skutkować rozwiązaniem umowy jedynie w sytuacji, gdy została zawarta na więcej niż 6 miesięcy i posiada klauzulę o możliwości jej wypowiedzenia. Jest to możliwe także w sytuacji upadłości przedsiębiorstwa i ogłoszenia likwidacji, zawarcia umowy na czas zastępstwa, a także zastosowania ustawy i zwolnieniach grupowych.

Należy wiedzieć, że wypowiedzenie zmieniające nie ma zastosowania do pracowników podlegających ochronie. Są to np. osoby w wieku przedemerytalnym, którym zostały cztery lata do emerytury, znajdujące się na zasiłkach chorobowych, zasiłkach rehabilitacyjnych, a także będące w ciąży i na zasiłkach macierzyńskich. Takich pracowników nie wolno zdegradować.

Degradacja pracownika samorządowego – na czym polega?

Degradacja pracownika samorządowego jest dużo bardziej skomplikowana niż w przypadku pracownika zatrudnianego w firmie prywatnej czy państwowej. Przeniesienie pracownika samorządowego jest możliwe jedynie w sytuacji likwidacji zajmowanego przez niego stanowiska i braku możliwości dalszej pracy na tym stanowisku. Takiego pracownika można przenieść na stanowisko, które będzie odpowiadało jego kwalifikacjom z zachowaniem warunków wynagrodzenia. W innym przypadku może odbywać się jedynie za jego zgodą.

Degradacja pracownika a wynagrodzenie – jak to wygląda?

Degradacja pracownika na niższe stanowisko wiąże się także ze zmianą wynagrodzenia pracownika. Pracodawca chcąc zmienić swojemu pracownikowi stanowisko na niższe, musi wręczyć mu wypowiedzenie zmieniające w formie pisemnej. Pamiętajmy, że nie może odbywać się to na zasadzie wręczenia porozumienia zmieniającego, czyli tzw. aneksu do umowy o pracę. W wypowiedzeniu zawarte będą warunki zmiany, określone zostanie nowe stanowisko pracy, warunki pracy oraz wynagrodzenie. Oczywiście pracownik może się nie zgodzić na taką zmianę, jednak musi zdać sobie sprawę z tego, że jego umowa zostanie rozwiązana w czasie, który jest określony we wręczonym dokumencie. Oczywiście możliwe jest także wystąpienie ze sprawą do sądu pracy, jednak jedynie w sytuacji gdy uznamy, że pracodawca naruszył obowiązujące prawo pracy. Będzie to np. sytuacja dyskryminacji płciowej czy mobbingu.

Degradacja pracownika po zwolnieniu lekarskim – czy jest dozwolona?

Powrót pracownika po zwolnieniu lekarskim powinien odbywać się na takich samych warunkach, na jakich był on zatrudniony wcześniej. Okazuje się jednak, że pracodawca ma możliwość zmiany warunków zatrudnienia poprzez degradację pracownika. Po zwolnieniu lekarskim pracownik powinien wrócić na swoje stanowisko, a następnie pracodawca ma możliwość wręczenia mu wypowiedzenia zmieniającego warunki umowy, w których określi nowe stanowisko pracy, a także nowe wynagrodzenie. Pamiętajmy, że w wypowiedzeniu zmieniającym powinno znaleźć się uzasadnienie zmiany stanowiska pracy. Jest to niezwykle przykra sytuacja dla każdego pracownika, w końcu każdy z nas wolałby dostać informacje o awansie i podwyżce niż o zmianie, która spowoduje degradację. Warto wiedzieć, że możliwość wręczenia wypowiedzenia zmieniającego po powrocie ze zwolnienia, nie zawsze musi mieć zastosowanie. Chodzi o przypadki kobiet w ciąży, które wracają po zwolnieniu lekarskim do pracy. Są objęte ochroną, dlatego nie ma możliwości ich degradacji.

Degradacja w przypadku mobbingu czy za karę

Zdarza się, że degradacja pracownika jest wynikiem chęci ukarania pracownika za brak zadowalających wyników pracy czy nieprzestrzegania ogólnych postanowień, przepisów i regulaminów. Dla wielu osób może być to okazja do zastanowienia się nad swoimi umiejętnościami i postawą, tak aby w przyszłości nie popełniać podobnych błędów. Przypadki degradacji zdarzają się także w związku z mobbingiem, który może być obecny w wielu miejscach pracy. Przed takim czymś można bronić się w sądzie pracy, gdzie możliwe jest ukaranie pracodawcy i przeanalizowanie podstaw degradacji.

Czy zawsze trzeba wręczyć wypowiedzenie zmieniające?

Wypowiedzenie zmieniające nie musi być wręczane w każdej sytuacji. Pracodawca ma możliwość w okresie do trzech miesięcy w roku kalendarzowym zmienić pracownikowi warunki pracy, poprzez zmianę rodzaju pracy i innych warunków. Pamiętajmy jednak, że w takiej sytuacji nie może być mowy o zmianie wysokości wynagrodzenia na niższe. Praca powinna także odpowiadać jego kwalifikacjom, czyli wykształceniu, przygotowaniu zawodowemu, umiejętnościom i doświadczeniom zawodowym. Kiedy jednak planujemy zmianę wynagrodzenia albo zmianę stanowiska na dłuższy czas bądź na stałe, konieczne jest wręczenie pisemnego wypowiedzenia zmieniającego. Pracownik może je przyjąć lub odrzucić, podpisując w ten sposób wypowiedzenie umowy o pracę.