Kontrola chorego pracownika – kto i kiedy może ją przeprowadzić?

Każdy pracownik, za którego opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, ma możliwość skorzystania ze zwolnienia lekarskiego w przypadku problemów zdrowotnych. Taka nieobecność w pracy może wiązać się często z problemami po stronie pracodawcy, jeśli chodzi o zapewnienie siły roboczej. Dodatkowo zdarzają się sytuacje, w których osoba przebywająca na zwolnieniu może celowo unikać pracy. W takim wypadku możliwa jest kontrola chorego pracownika przeprowadzana zarówno przez pracodawcę, jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Z naszego artykułu dowiesz się:

• kto może przeprowadzić kontrolę L4;
• jak wygląda kontrola ZUS na L4;
• w jakich godzinach może odbywać się kontrola L4 w domu;
• kiedy pracownik może opuścić mieszkanie podczas L4.

Kontrola L4 przez pracodawcę – kto może przeprowadzić kontrolę?

Przepisy jasno stanowią, że każdy pracodawca ma możliwość dokonania kontroli zwolnień lekarskich, za które wypłaca wynagrodzenie ze swoich własnych środków, a w szczególności prawidłowości ich wykorzystywania. Co istotne możliwa jest także kontrola wypłacanych zasiłków chorobowych, zasiłków opiekuńczych oraz świadczeń rehabilitacyjnych, w przypadku gdy zatrudnia powyżej 20 osób. Jeśli przedsiębiorstwo zatrudnia mniej niż 20 pracowników, musi wystąpić z wnioskiem o kontrolę do ZUS, jeśli chodzi o zasiłki opiekuńcze, chorobowe i świadczenia rehabilitacyjne, które wypłacane są Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Każdy pracodawca, który jest uprawniony do przeprowadzania kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich L4, może przeprowadzić tę kontrolę osobiście bądź zlecić jej przeprowadzenie zaufanym pracownikom, którzy znają podstawowe zasady przeprowadzania kontroli i ustawę o ochronie danych osobowych. Taka osoba powinna otrzymać od pracodawcy imienne upoważnienie. Warto wiedzieć, że pracodawca może powierzyć wykonanie kontroli również innym firmom zewnętrznym, które również powinny zostać upoważnione przez niego na piśmie.

Niestety nieprawidłowości w wykorzystywaniu zwolnień zdarzają się dość często. Wiele osób bierze zwolnienia lekarskie w okresie wypowiedzenia, a także w przypadku planowanych zwolnień grupowych, dlatego kontrolowanie zwolnień lekarskich jest coraz bardziej powszechne.

Jak wygląda kontrola ZUS na L4?

Kontrola L4 przeprowadzana przez ZUS może odbywać się na wniosek pracodawcy lub z inicjatywy samego urzędu, który chce sprawdzić prawidłowość wykorzystywanego zwolnienia od pracy. Kontrola ZUS L4 ma na celu ustalenie czy w czasie trwania zwolnienia lekarskiego osoba chora nie wykonuje pracy zarobkowej lub nie wykorzystuje zwolnienia do celów niezgodnych z ideą zwolnień. W celu wykonania kontroli ZUS może przeprowadzić badania lekarskie, skierować chorego na badania specjalistyczne, zażądać udostepnienia dokumentacji medycznej, a także zlecić wykonanie badań pomocniczych. Warto wiedzieć, że kontrola pracownika na L4 może odbyć się w jego miejscu zamieszkania, miejscu pobytu, miejscu zatrudnienia czy prowadzenia działalności gospodarczej, a także w innym miejscu, kiedy posiadane są informacje na temat celowości przebywania w danym miejscu. Wiele osób wpisuje w wyszukiwarki hasła "kontrola L4 w domu w jakich godzinach" oraz "kontrola L4 w sobotę i niedziele". Okazuje się, że trudno jednoznacznie odpowiedzieć na te pytania. Osoba chora powinna przebywać w domu w dni, które zwolnienie obejmuje. Jeśli jest to weekend, pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogą zapukać do domu ubezpieczanego i skontrolować prawidłowość zwolnienia.

Kontrola L4 w domu – w jakich godzinach?

Osoba, która przebywa na zwolnieniu lekarskim powinna przebywać w domu. ZUS ma prawo skontrolować ubezpieczanego w dowolnych godzinach. Trudno jednoznacznie stwierdzić, o której dokładnie odbywają się kontrolę L4. Z pewnością nie są to sztywno określone ramy czasowe, dlatego kontrola ZUS może zdarzyć się zarówno rano, jak i późnym popołudniem.

Co w sytuacji, kiedy pracownik ZUS nie zastanie osoby chorej w miejscu pobytu czy zamieszkania? Kontroler może ponowić wizytę lub wysłać pismo urzędowe z prośbą o wyjaśnienie przyczyn nieobecności. Jeśli poda uzasadniony powód nieobecności, kontroler stwierdzi, że zwolnienie było wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem. Jeśli jednak będzie to powód prozaiczny, może dojść do sytuacji w której zostanie zawieszony zasiłek.

Warto wiedzieć, że przepisy prawa jasno stanowią, że kontrola ZUS L4 powinna odbywać się z poszanowaniem prawa i osoby chorej. Chodzi tu o ochronę danych osobowych. Kontroler nie powinien wymagać od osoby ubezpieczonej przebywającej na zwolnieniu lekarskim, że będzie udzielała informacji o stanie zdrowia czy przyczynach niezdolności do pracy. Zobacz również: Kwarantanna podczas delegacji - jakie zasady obwiązują?

Kiedy pracownik może opuścić mieszkanie podczas L4?

Masa kontroli zwolnień lekarskich niejednokrotnie pokazała, że ludzie często decydują się na zwolnienia lekarskie w sytuacji, kiedy chcą zrobić w domu remont czy wyjechać na wakacje. Jest to błędne postępowanie, gdyż w takich przypadkach powinno się korzystać z urlopu. To wykorzystywanie świadczeń niezgodnie z ich przeznaczeniem, dlatego Zakład Ubezpieczeń Społecznych stara się z tym stale walczyć. Czy osoba ubezpieczona przebywająca na zwolnieniu lekarskim może opuścić swój dom? Okazuje się, że ZUS przyjmuje jasne stanowisko, że osoba chora powinna ograniczyć swoje wyjścia do podstawowych czynności jak: krótki spacer czy codzienne zakupy żywności. Wśród czynności niedozwolonych, które są często podejmowane przez osoby ubezpieczone wykorzystujące zwolnienia w sposób nieadekwatny, wymienia się: pracę związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, prace w gospodarstwie rolnym i wiele innych czynności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo każdy przypadek przeanalizować oddzielnie, dlatego trudno jest jednoznacznie stwierdzić, jaka decyzja zostanie podjęta.

Ważne! Jeśli pracownik podczas trwania zwolnienia lekarskiego będzie przebywał pod innym adresem niż ten, który wskazał na zwolnieniu lekarskim, ma obowiązek poinformować o tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 3 dni.

Wiele osób może zastanawiać się, co może grozić pracownikowi, który w sposób nieprawidłowy wykorzystuje zwolnienie lekarskie. Okazuje się, że kiedy kontrola zwolnienia chorobowego wykaże nieprawidłowości pracodawca lub ZUS mogą wstrzymać wypłatę zasiłku czy wynagrodzenia za czas choroby. Osoba ubezpieczona może również stracić prawo do wykorzystywania zasiłku przez cały okres jego ważności. Oczywiście każda osoba może złożyć odwołanie od wydanej decyzji ZUS, jednak nie zawsze może zostać ono rozpatrzone pozytywnie. Warto wiedzieć, że pracodawca otrzymując informację o nieprawidłowości wykorzystywania zwolnień, może uznać to za naruszenie obowiązków pracowniczych, co może skutkować wypowiedzeniem umowy lub jej rozwiązaniem w trybie dyscyplinarnym. Dlatego tak ważne jest, aby zwolnienia lekarskie były brane od lekarza jedynie w przypadku konkretnych wskazań.