Ozusowanie umowy zlecenia 2025 - wycofanie planów

Jeszcze niedawno planowano od 1 stycznia 2025 roku wprowadzenie istotnych zmian w zakresie ozusowania umów zlecenia, które mogły znacząco wpłynąć na rynek pracy w Polsce. Rząd miał zamiar oskładkować wszystkie umowy zlecenia i umowy o dzieło, co w praktyce miało oznaczać, że każda umowa cywilnoprawna miała zostać objęta obowiązkiem odprowadzania składek ZUS.

Nowe przepisy miały wprowadzić obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od każdej umowy zlecenia i umowy o dzieło, co mogło zwiększyć koszty zatrudnienia dla pracodawców oraz obniżyć wynagrodzenia zleceniobiorców.

Jednak w najnowszym oświadczeniu premier wycofał się z propozycji tych zmian, co oznacza, że dotychczasowe zasady dotyczące umów zlecenia pozostaną bez zmian.

Premier ogłosił, że obecnie nie jest to priorytet reform rynku pracy, choć temat oskładkowania umów cywilnoprawnych pozostaje przedmiotem dyskusji. Przedsiębiorcy powinni jednak śledzić rozwój sytuacji, gdyż zmiany te mogą powrócić w przyszłości.

Najważniejsze kwestie związane z tematem

1. Rząd wycofał się z pomysłu wprowadzenia od 1 stycznia 2025 r. obowiązku odprowadzania składek ZUS od każdej umowy zlecenia i umowy o dzieło, co zapobiegnie zwiększeniu koszów zatrudnienia dla pracodawców.

2. Wzrost kosztów zleceniodawcy związany z nowymi przepisami mógł prowadzić do zwiększenia wydatków na zatrudnienie oraz potencjalnych zmian w wynagrodzeniach.

3. Istniało ryzyko, że pracodawcy będą chcieli przerzucić część kosztów ozusowania umów zlecenia na zleceniobiorców, co może skutkować spadkiem wynagrodzenia netto zleceniobiorców.

4. Konieczność odprowadzania składek mogło wpłynąć na wysokość minimalnego wynagrodzenia oraz ogólne niższe wypłaty dla zleceniobiorców, co mogło wymusić dostosowanie polityki wynagrodzeń.

5. Zmiany nakierowane na oskładkowanie umów związane z ozusowaniem umów zlecenia i o dzieło są częścią szerszych reform mających na celu zwiększenie zabezpieczeń społecznych oraz ograniczenie segmentacji rynku pracy.

Umowy cywilnoprawne a ubezpieczenia społeczne i zdrowotne - obecnie

Chcąc wyjaśnić, na czym polegają zmiany, które były zapowiadane na ten rok, trzeba wyjaśnić, jak aktualnie wygląda ozusowanie umów cywilnoprawnych, a konkretnie najczęściej stosowanych przez przedsiębiorców — umów zleceń i umów o dzieło.

Umowa zlecenia

Jeśli umowa zlecenie jest jedynym tytułem do ubezpieczenia, to zleceniobiorca podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu, a także ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu. Dobrowolne jest jedynie ubezpieczenie chorobowe, któremu zleceniobiorca może podlegać na własny wniosek.

Ozusowaniu podlega też umowa zlecenie zawarta ze zleceniobiorcą, który jest jednocześnie zatrudniony przez zleceniodawcę na umowę o pracę. W tym przypadku podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne jest suma przychodów osiąganych zarówno z tytułu umowy o pracę, jak i z umowy zlecenia.

Jeśli umowa zlecenia jest jednym z wielu tytułów do ubezpieczenia, to od przychodów z umów, które przekraczają kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę, pobierane są wyłącznie obowiązkowe składki ZUS na ubezpieczenie zdrowotne. Wprowadzenie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne od każdej umowy zlecenia oznacza znaczne zmiany w dotychczasowym systemie.

Są też sytuacje, kiedy umowa zlecenia nie podlega ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym. Dzieje się tak w przypadku zawarcia umowy z uczniami lub studentami do ukończenia przez nich 26 roku życia. Umowa zlecenie nie jest traktowana jako tytuł do ubezpieczeń także wtedy, gdy jest ona zawierana w ramach prowadzonej przez zleceniobiorcę działalności gospodarczej. Wyjątek stanowi sytuacja, jeśli zlecenie jest wykonywane niezależnie od działalności gospodarczej. Pobierz darmowy wzór umowy zlecenie od inEwi!

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło nie stanowi samodzielnego tytułu do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Oznacza to, że wykonawcy nie jest z tego tytułu należne ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe ani zdrowotne. Wyjątek, podobnie jak w przypadku umowy zlecenia, stanowi sytuacja, kiedy umowa ta jest podpisana przez strony pozostające jednocześnie w stosunku pracy. W takim wypadku od umowy o dzieło trzeba odprowadzić wszystkie obowiązkowe składki ZUS, tak samo jak od umowy o pracę. Pobierz darmowy wzór umowy o dzieło od inEwi!

Składki ZUS od każdej umowy zlecenia

Realizacja postanowień zawartych w Krajowym Planie Odbudowy zakładała, że już od 1 stycznia 2025 roku miał zostać wprowadzony obowiązek odprowadzania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od każdej umowy zlecenia. Krajowy Plan Odbudowy zakłada bowiem ograniczenie segmentacji rynku pracy i zwiększenie zabezpieczeń społecznych określonych pracowników. Ma to na celu zwiększenie wpływów do ZUS, choć oczywiście będzie to skutkowało wzrostem kosztów zatrudnienia dla zleceniodawców i/lub spadkiem wynagrodzeń zleceniobiorców.

Szacunkowy koszt zatrudnienia na umowę zlecenia

Szacuje się, że zleceniobiorcy, którzy zechcą utrzymać wynagrodzenia zleceniodawców na tym samym poziomie co do tej pory, muszą się liczyć ze wzrostem kosztów wynagrodzenia wyższym o niemal 40%. Zleceniodawca może też starać się przerzucić koszty ozusowania na zleceniobiorcę, zmniejszając jego wynagrodzenie (oczywiście przy zachowaniu minimalnej stawki godzinowej, ustalonej na mocy odrębnych przepisów). W takim wypadku zleceniobiorcy mogą liczyć się ze spadkiem wynagrodzenia netto nawet o niemal 30%. Możliwy jest też scenariusz, kiedy zleceniodawcy w poszukiwaniu kompromisu zdecydują się ponieść część kosztów ozusowania umów zlecenia, jednocześnie obniżając w pewnym stopniu wynagrodzenie zleceniobiorców.

Wzrost kosztów zleceniodawcy

Wprowadzenie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od każdej umowy zlecenia mógł spowodować znaczący wzrost kosztów zleceniodawcy. Koszty te wynikają z konieczności opłacania składek, co może przyczynić się do wzrostu ogólnych wydatków na zatrudnienie. Zleceniodawcy musieliby uwzględnić te dodatkowe obciążenia w swoich budżetach, co mogłoby wpłynąć na wysokość minimalnego wynagrodzenia oferowanego zleceniobiorcom. W praktyce oznaczałoby to, że umowy zlecenie zostaną obciążone dodatkowymi kosztami, co mogłoby prowadzić do spadku wynagrodzenia netto zleceniobiorcy, jeśli zleceniodawca zdecydowałby się na przerzucenie części lub całości tych kosztów na pracowników.

Zmiany te mogłyby także wpłynąć na minimalne wynagrodzenie, które zleceniobiorca dostanie, oraz na ogólne niższe wypłaty, jeśli pracodawcy będą musieli zredukować wynagrodzenie w celu zrównoważenia wzrostu kosztów opłacania składek. Wzrost kosztów zleceniodawcy związany z ozusowaniem umów zlecenia mogło prowadzić do zmian w strukturze wynagrodzeń oraz w polityce zatrudnienia, co z kolei mogłoby wpłynąć na rynek pracy i przyczynić się do dalszych dyskusji na temat efektywności takich przepisów. Zwiększenie kosztów zleceniodawcy wpłynęłoby na spadek wysokości minimalnego wynagrodzenia zleceniobiorcy, ale również na konieczność optymalizacji kosztów w firmie.

Czy rząd oskładkuje umowy zlecenia i umowy o dzieło?

W tej chwili nie wiadomo, ozusowanie wszystkich umów zlecenia stanie się faktem w niedalekiej przyszłości. Takie zmiany zapowiadane są już od kilku lat i jak dotąd nie weszły w życie. Niemniej jednak objęcie obowiązkowymi składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wszystkich umów zlecenia to jedynie kwestia czasu. Tym bardziej, że Polska jest jedynym krajem w Unii Europejskiej, gdzie nie obowiązuje oskładkowanie wszystkich umów zawieranych ze zleceniobiorcami. Dlatego przedsiębiorcy, którzy korzystają z niepracowniczych form zatrudnienia, na czele z umowami zlecenia, powinni uwzględnić ozusowanie tych umów, planując strategie finansowe firmy na kolejne lata. Wprowadzenie obowiązku odprowadzania składek spowoduje wzrost kosztów zatrudnienia oraz możliwy spadek wynagrodzenia netto zleceniobiorców.

Co oznacza wycofanie planów ozusowania umów zlecenia?

Wycofanie propozycji oznacza:

• Brak wzrostu kosztów zatrudnienia - pracodawcy nie będą musieli ponosić dodatkowych kosztów związanych z odprowadzaniem pełnych składek ZUS od każdej umowy zlecenia.

• Nie zmieni się wynagrodzenie netto zleceniobiorców - zleceniobiorcy nie odczują obniżki wynagrodzeń netto wynikającej z większych obciążeń składkowych.

• Stabilność w planowaniu budżetów - firmy mogą kontynuować zatrudnianie na umowach cywilnoprawnych na dotychczasowych zasadach.

Dlaczego w ogóle rozważano ozusowanie?

Plany ozusowania umów zlecenia były częścią szerszych działań mających na celu ograniczenie segmentacji rynku pracy oraz zwiększenie wpływów do systemu zabezpieczeń społecznych. Krytycy tych zmian wskazywali jednak, że mogłyby one prowadzić do ograniczenia elastyczności zatrudnienia oraz zwiększenia kosztów dla firm, co mogłoby negatywnie wpłynąć na rynek pracy.

Podsumowanie

Od 1 stycznia 2025 r. miały wejść w życie nowe przepisy dotyczące ozusowania umów zleceń i omów o dzieło, które wymuszałyby obowiązek odprowadzania składek ZUS od każdej umowy cywilnoprawnej. To oznaczałoby, że zleceniodawca poniesie koszty wyższe, co może wpłynąć na wzrost kosztów zatrudnienia. Oskładkowanie umów cywilnoprawnych na nowych zasadach nie zostało na razie wprowadzone. Wszystko wskazuje jednak na to, że pełne oskładkowanie umów cywilnoprawnych to kwestia czasu, tym bardziej, że na wprowadzenie takiego rozwiązania naciska Unia Europejska.