Co oznacza netto, a co brutto? Jaka jest różnica w 2025 r.?

O pojęciach brutto i netto z pewnością słyszała większość osób. Na co dzień spotykamy się z nimi w trakcie zakupów, ustalania wysokości zarobków w nowej pracy, czy wykonywania różnorodnych transakcji. W poniższym artykule przedstawimy różnice między kwotami netto i brutto, przedstawimy ich charakterystykę, a także przedstawimy zestawienie brutto vs netto.

Czym różni się kwota brutto od kwoty netto?

Ten akapit przeznaczony jest dla osób zastanawiających się nad pytaniem „Brutto co to znaczy?”. Najczęściej pojęcia te mają zastosowanie w finansach, bądź przy charakterystyce wagi towarów. Zarówno cena brutto, jak i netto odnosi się do wartości danej usługi lub towaru. Ich różnicą jest natomiast wysokość tej wartości – cena brutto jest kwotą, na której ciążą różnorodne obciążenia (m.in. podatek). Natomiast cena netto możemy zdefiniować, jako tę pozbawioną obciążeń w postaci podatku VAT, jednak inne daniny (np. akcyza) mogą być w niej już uwzględnione.

Netto vs brutto

netto – wartość usługi, bądź towaru nieposiadająca obciążeń VAT;
brutto – wartość usługi, bądź towaru posiadająca różnorodne obciążenia, w tym podatek VAT, który w Polsce wynosi 23%, 8%, 5% lub 0%.

Cena brutto, a netto — różnice

Produkty, które widzimy na sklepowych półkach, są wyrażone w cenach brutto. W skład takiej ceny oprócz ceny netto wchodzi podatek VAT wynoszący zazwyczaj 23%.

Na stronie rządowej można znaleść kalkulator brutto netto uwzględniający stawkę VAT i pozwalający na przeliczenia brutto-netto..

Poznaj różnice między wynagrodzeniem netto i brutto

Wynagrodzenie brutto to kwota, którą pracodawca ustala w umowie o pracę, z której następnie odliczane są podatki, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Wynagrodzenie netto to kwota, którą pracownik faktycznie otrzymuje na rękę.

Różnica pomiędzy płacą netto a płacą brutto w umowie o pracę

Charakterystyka zarobków brutto i netto w kontekście wynagrodzeń:

wartość brutto wynagrodzenia – jest to kwota wynagrodzenia, która zawiera dodatkowe obciążenia, na które składają się: podatek dochodowy od osób fizycznych, czyli PIT, ubezpieczenie społeczne, oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne;
wartość netto wynagrodzenia – kwota, jaką otrzymuje pracownik od swojego pracodawcy po odbiciu wcześniej wspomnianych podatków i składek (jest to tzw. kwota "na rękę”).

Warto, aby kandydaci ubiegający się o dane stanowisko znali różnicę między pojęciami wynagrodzenie netto a wynagrodzeniem brutto, ponieważ pracodawca proponując miesięczne wynagrodzenie prawdopodobnie będzie miał na myśli kwotę brutto, czyli tę, od której należy odliczyć wszelkie obciążenia. Z kolei potencjalnego pracownika będzie interesować cena netto, czyli kwota, jaką otrzyma za wykonywaną przez siebie pracą.

W sieci dostępnych jest wiele kalkulatorów wynagrodzenie brutto netto, które w szybki sposób pozwalają przeliczyć wysokość pensji pracownika.

Dochód, a przychód — czym się różni?

Zarówno w umowie o pracę, jak i w umowie zlecenie, pracodawcy odliczają od pensji swoich pracowników nie tylko podatek dochodowy, ale i składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenie społeczne.

Składki te obejmują:

składkę zdrowotną – dzięki jej opłacaniu, pracownicy mają prawo do korzystania z pomocy medycznej, która zostanie sfinansowane ze środków publicznych. Składka zdrowotna wynosi 9% podstawy wymiaru składki zdrowotnej i jest odliczana od pensji pracownika.
składkę chorobową – ubezpieczenie chorobowe jest bardzo istotne, daje bowiem prawo do świadczeń pieniężnych w przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby, sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny lub w czasie ciąży i macierzyństwa. Pensja pracownika zostaje pomniejszona o 2,45%.
składkę emerytalną – stanowi ona 19,52% wynagrodzenia. Jest to obowiązkowa składka, która gwarantuje prawo otrzymania emerytury po osiągnięciu wymaganego wieku. Z pensji pracownika odtrąca się 9,76%. Drugą połowę płaci pracodawca.
składkę rentową – wysokości 8% pensji brutto. Składka ta jest finansowana przez pracodawcę i pracownika - pracodawca opłaca 6,5% składki, z kolei pracownik w celu uzyskania prawa do otrzymania renty musi oddać 1,5% pensji brutto.
składkę wypadkową - zapewnia pracownikom świadczenia z ZUS w przypadku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Jej wysokość jest ustalana co roku na okres od 1 kwietnia do 31 marca i zależy od liczby zatrudnionych oraz indywidualnej wypadkowości w firmie. Składkę tę finansuje w całości pracodawca.

Warto dodać, że na pracodawcy ciąży wymóg wpłacania składki w wysokości 2,45% na rzecz Funduszu Pracy i Funduszu Solidarnościowego. To koszt pracodawcy, którego nie pokrywa pracownik.

W trakcie przeliczania kwoty brutto na netto (poza wyżej wymienionymi składkami) uwzględnia się dodatkowo odliczenie zaliczki na podatek dochodowy. Wysokość oddawanego procentu zależy m.in. od wysokości wynagrodzenia oraz od źródła dochodów (umowa o pracę, prowadzenie działalności gospodarczej itp.).

Zastanawiasz się, jakie są obowiązki pracodawcy względem pracownika? Wynagrodzenie brutto a wynagrodzenie netto – jakie ma znaczenie przy różnym rodzaju wymiaru pracy?

Wynagrodzenie zawarte w umowie o pracę powinno występować jako brutto, to znaczy bez odliczenia podatku i wszelkich składek. Napisaliśmy „powinno”, ponieważ pracodawca może zawrzeć w umowie kwotę netto, jaką proponuje swojemu pracownikowi.

Biorąc pod uwagę rodzaje wymiaru pracy — pełny etat wynosi 40 godzin w tygodniu, ale miesięczny wymiar nie jest stałym „160 h”. Załóżmy, że liczba godzin wzrosła do 184. W celu obliczenia wymiaru czasu pracy pracownika, pracodawca wykonuje następujące działanie:

40 h × liczba pełnych tygodni + 8 h × liczba dni pn–pt poza pełnymi tygodniami - 8 h za każde święto przypadające w innym dniu niż niedziela

Przykładowe 184 h wynika z 23 dni pracy × 8 h w danym miesiącu.

Pracodawca powinien wcześniej określić okres rozliczeniowy, za który rozlicza czas pracy.

Z kolei pracownik, który pracuje w systemie akordowym i jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę ma prawo do otrzymywania pensji, która nie jest niższa niż 4666 zł brutto (minimalna wynagrodzenie w 2025 roku). Przy umowie zlecenie obowiązuje minimalna stawka godzinowa, która wynosi 30,50 zł brutto. Jeśli stawka ta okaże się niższa, pracodawca zobowiązany jest ją podnieść do kwoty, która wyniesie 30,50 zł brutto/1h. Aby dowiedzieć się, czy takie dopełnienie jest konieczne, pracownik może podzielić swoją pensję przez ilość przepracowanych godzin.

Umowa śmieciowa a umowa o pracę — która jest lepsza?

Jaka jest różnica kwotowa pomiędzy wynagrodzeniem brutto a wynagrodzeniem netto na umowie o dzieło i zlecenie?

Umowa o dzieło i umowa zlecenie różnią się od siebie kilkoma kwestiami. W umowie o dzieło nie występują składki ZUS, jest to tzw. umowa rezultatu, przedmiotem umowy jest otrzymanie danego rezultatu. Z kolei umowa zlecenie zawiera składki ZUS (poza wyjątkami), określa minimalną stawkę godzinową, a przedmiotem umowy jest wykonanie dokładnej czynności. W kwestii wynagrodzeń – umowa o dzieło jest korzystniejsza, co obrazuje poniższy przykład:

Pan Krzysztof jest zatrudniony na podstawie umowy zlecenie. Jego pensja wynosi 3000 zł brutto. Pan Jakub jest zatrudniony na podstawie umowy o dzieło. Jego pensja również wynosi 3000 zł brutto. Skoro pracując w ramach umowy o dzieło, pracodawca nie odlicza od pensji pracownika składek oraz ubezpieczeń, wynagrodzenie netto będzie wyższe niż w przypadku umowy zlecenie, w której to składki i ubezpieczenia występują. Podsumowując – Pan Jakub otrzyma pensję netto pomniejszoną jedynie o podatek, z kolei Pan Krzysztof – otrzyma pensję netto pomniejszoną o podatek, składki oraz ubezpieczenia.

Koszt zatrudnienia pracownika — poznaj praktyczne wskazówki

Jak widać, warto znać różnice zachodzące pomiędzy brutto i netto. Jest to bardzo przydatne m.in. podczas negocjacji dotyczących wysokości pensji pracownika. Biorąc pod uwagę dwa rodzaje umów — zlecenie i o dzieło, znacznie korzystniejsze jest zatrudnienie na podstawie umowy o dzieło, ponieważ pracownicy otrzymują wyższą pensję netto, niż w przypadku umowy zlecenie.