Umowa barterowa. Co to? Jak ją rozliczać w 2025 roku?

Umowa barterowa – co to?

Umowa barterowa to jedna z form współpracy między podmiotami, polegająca na bezpośredniej wymianie towarów lub usług bez użycia środków pieniężnych. W tego typu transakcji każda ze stron pełni zarówno rolę kupującego, jak i sprzedającego. Kluczowym warunkiem takiej umowy jest zachowanie bilansu zerowego, co oznacza, że wartość wymienianych dóbr lub usług musi być taka sama. W efekcie żadna ze stron nie ponosi strat ani nie osiąga nadmiernych korzyści.

Strony transakcji zawierają współpracę na podstawie umowy kupna-sprzedaży lub dwóch umów sprzedaży dotyczących oferowanych produktów lub usług.

Zasady, na których opiera się wymiana barterowa, wynikają z przepisów Kodeksu Cywilnego (Dz. U. 1964 Nr 16 poz. 93). Chociaż pojęcie "umowa barterowa" nie jest w nim bezpośrednio ujęte, podlega regulacjom art. 603 dotyczącym zamiany, a co za tym idzie – sprzedaży.

Na czym polega wymiana barterowa?

Wymiana barterowa to transakcja bezgotówkowa, w której zapłatą za towar lub usługę jest inny towar lub usługa. Możliwe są różne formy wymiany:

• towar za towar,

• towar za usługę,

• usługa za towar.

Przykład wymiany barterowej

W dobie mediów społecznościowych barter często występuje wśród influencerów i firm. Przykładowo, bloger parentingowy na Instagramie, mający dużą liczbę obserwujących, otrzymuje od firmy zabawkowej zestaw produktów (klocki, jeździk, misia edukacyjnego) w zamian za ich recenzję i promocję na swoim profilu. W ten sposób bloger otrzymuje wartościowe produkty, a firma zwiększa swoją widoczność i potencjalną sprzedaż. Tego rodzaju współpraca powinna być ujęta w pisemnej umowie barterowej, choć może również przybrać formę mailowej lub ustnej umowy.

Co powinna zawierać umowa barterowa?

Aby uniknąć ryzyka nieuczciwej współpracy, umowa barterowa powinna zawierać:

1. Dane stron – informacje identyfikujące podmioty, takie jak nazwa firmy, adres, NIP czy dane osobowe (jeśli stroną jest osoba fizyczna).

2. Datę i miejsce zawarcia umowy.

3. Szczegóły wymiany – określenie rodzaju, liczby oraz wartości towarów lub usług objętych umową.

4. Termin i sposób dostawy towarów lub realizacji usług.

5. Zabezpieczenia i konsekwencje niewywiązania się z umowy – np. kary umowne, możliwość odstąpienia od umowy.

Umowa barterowa a podatki

Jak rozliczać barter pod względem podatkowym?

Umowa barterowa podlega opodatkowaniu. Wartość wymienianych dóbr i usług powinna być ustalona zgodnie z ich ceną rynkową, uwzględniając stan techniczny, stopień zużycia i moment sprzedaży. Przychód z umowy barterowej powstaje w momencie realizacji wymiany – dostawy towaru, wykonania usługi lub wystawienia faktury.

Podstawa prawna: ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86).

Umowa barterowa a VAT

Rozliczenie barterowe wymaga wystawienia faktur przez obie strony transakcji, zawierających właściwą stawkę VAT. Podatek naliczony podlega odliczeniu od wartości rynkowej towaru lub usługi. Szczegółowe przepisy regulujące ten proces znajdują się w ustawie o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2004 Nr 54 poz. 535).