Otwierając własną działalność gospodarczą należy podjąć wiele kluczowych dla jej funkcjonowania decyzji. Jedna z najważniejszych dotyczy wyboru konkretnej formy opodatkowania, a także tego, czy przedsiębiorca zamierza być czynnym podatnikiem VAT. Z jakimi skutkami wiąże się status czynnego podatnika VAT? Czy można zmienić taką decyzję w późniejszym czasie? Właśnie dla osób, które zadają sobie tego rodzaju pytania, powstał poniższy tekst.

Wielu początkujących przedsiębiorców ma sporo wątpliwości jeśli chodzi o podejmowane przez nich decyzje. Większość chciałaby uczyć się nie na swoich, lecz cudzych błędach, ale nie zawsze jest to możliwe. Przed wyborem jednego z rozwiązań warto więc poznać wszelkie “za” oraz “przeciw”. Jak się okazuje, jedna z kluczowych decyzji jeśli chodzi o działanie firmy dotyczy kwestii podatkowych.                                                  

Własne przedsiębiorstwo a podatki

Przedsiębiorcy płacą wiele różnego rodzaju danin na rzecz państwa. Wszystko zależy oczywiście od formy prowadzonej działalności, a także tego, jakich dana firma ma kontrahentów, ale w każdym przypadku niezmienny jest obowiązek uiszczania podatku dochodowego. Od tego rodzaju opodatkowania podmioty gospodarcze mogą uciec wyłącznie dzięki legalnej optymalizacji, między innymi poprzez zwiększenie kosztów uzyskania przychodu. Drugim z najczęściej występujących podatków jest ten od towarów i usług. W tym przypadku jednak z reguły to do przedsiębiorcy należy decyzja, czy posiada status czynnego podatnika VAT, czy też nie. 

Rejestracja firmy a VAT

Przedsiębiorca ma wybór, czy chce płacić VAT, czy też woli tego uniknąć. Oczywiście przed tym rodzajem podatku nie zawsze można uciec, ponieważ stosowne przepisy prawa podatkowego nakładają na niektóre podmioty gospodarcze obowiązek bycia tzw. vatowcem. Nie zmienia to faktu, że większość osób zakładających własną działalność już podczas jej rejestracji jest zmuszona do przeanalizowania swojej sytuacji i zastanowienia się, czy jako czynny vatowiec może cokolwiek zyskać. W wielu okolicznościach nie jest to bowiem rozsądne rozwiązanie i bardzo dużo zależy od indywidualnej sytuacji. 

Kim jest czynny podatnik VAT?

Podatnik VAT czynny to taki przedsiębiorca, który został zarejestrowany do VAT i wykonuje czynności opodatkowane. Szczegółowe kwestie z tym związane zostały uregulowane w ustawie o podatku od towarów i usług. Polski prawodawca wyjaśnia w niej, że czynny podatnik VAT ma obowiązek regulowania podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług według odpowiedniej stawki przyjętej dla poszczególnych działalności (3, 5, 8 albo 23%). Jak się okazuje, czynny podatnik VAT to także taki przedsiębiorca, który nie został wyrejestrowany z ewidencji VAT prowadzonej przez fiskusa. 

Czy podatnik jest czynnym płatnikiem VAT - co warto wiedzieć

Można więc dojść do słusznych wniosków, że nie każdy podatnik jest automatycznie płatnikiem VAT-u. W ustawie przewidziano przypadki, w których przedsiębiorca może z mocy prawa zostać zwolniony z opłacania podatku od towarów i usług. O czym dokładnie mowa? Jak czytamy, dotyczy to podatników, których obroty nie przekraczają w skali roku 200 000 złotych. Przedsiębiorcy, którzy mieszczą się w tym limicie mają więc swobodę wyboru, ale warto dodać, że jeśli zdecydują się na płacenie VAT-u, nie mogą zmienić zdania w trakcie trwającego już roku podatkowego, tylko muszą czekać do stycznia przyszłego roku. Jeśli jednak firma osiąga wspomniany już pułap finansowy staje się vatowcem od razu po jego przekroczeniu. Na zwolnienie z VAT decydują się zazwyczaj niewielkie, w tym głównie jednoosobowe działalności gospodarcze.                                                     

Kto musi być czynnym podatnikiem VAT?

Aby zostać czynnym podatnikiem VAT należy dokonać rejestracji składając we właściwym urzędzie skarbowym formularz VAT-R. Istnieje grupa podmiotów gospodarczych, które nie mogą skorzystać ze zwolnienia. Należą do nich w szczególności przedsiębiorcy, którzy nie posiadają siedziby działalności na terytorium Polski. Ponadto, obowiązek bycia czynnym podatnikiem VAT dotyczy między innymi przedsiębiorców zajmujących się dokonywaniem dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 12 ustawy o VAT (tj. noży, zastaw kuchennych, niektórych wyrobów jubilerskich itp.); towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (wyrobów tytoniowych, energii elektrycznej, samochodów); budowli lub ich części; terenów budowlanych, a także nowych środków transportu. VAT muszą płacić także przedsiębiorcy świadczący usługi prawnicze, jubilerskie, jak w zakresie doradztwa. 

Jak sprawdzić czy ktoś jest czynnym podatnikiem VAT?

Jak już wspomniano, każdy przedsiębiorca, który jest czynnym podatnikiem VAT, zostaje zarejestrowany w odpowiedniej bazie. Jego dane są publiczne, co oznacza, że każdy może się z nimi zapoznać. Ma to szczególne znaczenie jeśli chodzi o możliwość sprawdzenia potencjalnego kontrahenta. Usługę sprawdzania statusu podmiotu w VAT udostępnia na swojej stronie Ministerstwo Finansów. Wystarczy wpisać do wyszukiwarki numer NIP i w kilka sekund można zweryfikować, czy dany podmiot jest obecnie czynnym podatnikiem VAT. 

Kiedy warto być czynnym podatnikiem VAT?


Jest to rozwiązanie korzystne przede wszystkim dla przedsiębiorstw, które robią interesy z innymi podmiotami gospodarczymi będącymi czynnymi podatnikami VAT. Dzięki temu obie strony są w stanie odliczyć podatek od towaru i usług. Zdarza się też tak, że czynny podatnik VAT jest dzięki temu o wiele bardziej konkurencyjny. Ponadto, w przypadku importowania towarów przedsiębiorca ma możliwość odliczenia podatku z tytułu dokumentów celnych. Nie bez znaczenia jest także fakt, że w sytuacji, gdy VAT naliczony od zakupu przewyższy kwotę podatku od sprzedaży istnieje możliwość otrzymania zwrotu nadpłaconego podatku. VAT nie sprawdzi się za to w przypadku małych firm, dla których głównymi klientami są osoby fizyczne, które nie prowadzą firmy. Jak więc widzimy bardzo wiele zależy od sytuacji konkretnego przedsiębiorcy, należy więc podchodzić do tej kwestii indywidualnie.