Świadczeń, które przysługują pracownikowi w okresie czasowej niezdolności do pracy, dotyczy art. 92. Kodeksu Pracy.


Co warto wiedzieć o wynagrodzeniu chorobowym?

Ze względu na chorobę lub odosobnienie w związku z chorobą zakaźną – które trwają łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego (w odniesieniu do pracownika, który skończył 50. rok życia do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego) – pracownik zachowuje prawo do swojego wynagrodzenia w wymiarze 80%. W tym zakresie jest ono również finansowane z budżetu pracodawcy. Wyjątkiem są sytuacje, w których przepisy prawa pracy u danego pracodawcy przewidują z tego tytułu wynagrodzenie wyższe. Z tytułu wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby, która przypada w trakcie ciąży, pracownikowi przysługuje z kolei pełnowymiarowe wynagrodzenie. Podobnie jest w przypadku, gdy pracownik musi poddać się niezbędnym badaniom lekarskim, które przewidziano dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów albo zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.


To tzw. wynagrodzenie chorobowe obliczane jest zgodnie z zasadami, które obowiązują w trakcie ustalania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Wypłacane jest ono za każdy dzień niezdolności do pracy, włącznie z dniami od niej wolnymi. Wynagrodzenie nie ulega obniżeniu, kiedy ograniczana jest podstawa wymiaru zasiłku chorobowego, ale też nie przysługuje wtedy, gdy pracownik do zasiłku chorobowego nie ma prawa.


Jeżeli wskazana wcześniej niezdolność do pracy jest dłuższa od 33 dni w ciągu roku kalendarzowego (lub 14 dni w przypadku pracownika, który skończył co najmniej 50 lat), pracownik skorzystać może z zasiłku chorobowego, określonego odrębnymi przepisami. Zasiłek ten wypłacany jest ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).


Dodać warto, iż prawo do zasiłku chorobowego – podobnie, jak do wynagrodzenia chorobowego – ubezpieczony nabywa po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego (to tzw. okres wyczekiwania) lub wtedy, gdy upłynie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Krótszy czas dotyczy osób, które temu ubezpieczeniu podlegają obowiązkowo, dłuższy – dobrowolnie. Do okresu ubezpieczenia wlicza się również poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego (o ile przerwa pomiędzy nimi nie była dłuższa niż 30 dni, chyba że wynikała z urlopu wychowawczego, bezpłatnego lub z odbywania czynnej służby wojskowej przez niezawodowego żołnierza). Prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia ubezpieczenia przysługuje jedynie w ściśle określonych przez Ustawę z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przypadkach.


Jak obliczyć wynagrodzenie chorobowe?

O tym, jak obliczyć chorobowe, stanowi rozdział ósmy wspomnianej ustawy, dotyczący zasad ustalania podstawy wymiaru zasiłków, które przysługują ubezpieczonym będącym pracownikami. Zgodnie z art. 36 ustawy: „Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy”.


Jeżeli do niezdolności dochodzi przed upływem roku, podstawa wyliczana jest w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie z pełnych, kalendarzowych miesięcy ubezpieczenia. Wobec tego wymiar zasiłku chorobowego (i wynagrodzenia chorobowego) za jeden dzień niezdolności do pracy to jedna trzydziesta części wynagrodzenia, które stanowi podstawę wymiaru zasiłku. Dodać należy, iż „Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia uzyskanego u płatnika składek w okresie nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, w trakcie którego powstała niezdolność do pracy”.


Jeśli natomiast niezdolność do pracy powstaje jeszcze przed zakończeniem pełnego, kalendarzowego miesiąca ubezpieczenia chorobowego, podstawą dla wymiaru zasiłku jest wynagrodzenie, które zatrudniony otrzymałby, gdyby przepracował pełny miesiąc. W takiej sytuacji podstawa wyliczana jest w oparciu o: miesięczne wynagrodzenie ustalone w umowie o pracę (lub w innym akcie, który sankcjonuje stosunek pracy), gdy obowiązuje zatrudnionego stała stawka miesięczna; miesięczne wynagrodzenie ustalone poprzez podzielenie wynagrodzenia za przepracowane dni robocze przez liczbę dni przepracowanych oraz pomnożenie przez liczbę dni, które zatrudniony powinien przepracować w danym miesiącu (w przypadku, gdy przepracował przynajmniej 1 dzień) lub kwotę zmiennych składników wynagrodzenia w przeciętnej, miesięcznej wysokości, wypłaconej za miesiąc, w którym doszło do niezdolności do pracy, pracownikom będącym na tym samym lub podobnym stanowisku pracy u danego pracodawcy, gdzie przysługuje zasiłek (jeśli ubezpieczony nie uzyskał żadnego wynagrodzenia).


Wyliczenie wynagrodzenia chorobowego

W pozostałych przypadkach przeciętne miesięczne wynagrodzenie, które stanowi podstawę wymiaru zasiłku, ustalane jest poprzez podzielenie wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika w okresie zazwyczaj rocznym, przez liczbę miesięcy, w których to wynagrodzenie osiągano.


Gdy ubezpieczony w tym okresie, ze względu na usprawiedliwioną nieobecność w pracy, nie osiągnął wynagrodzenia, podczas ustalania podstawy wymiaru zasiłku: nie uwzględnia się miesięcy, w trakcie których nie przepracował co najmniej połowy wiążącego go czasu pracy oraz przyjmuje się do obliczeń wynagrodzenie za miesiące, w których co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy przepracował. Wszystkie miesiące zliczane są w sytuacji, kiedy zatrudniony z usprawiedliwionych przyczyn zawsze realizował swoje obowiązki przez mniej niż połowę czasu pracy.


Jeśli dochodzi do zmiany w umowie o pracę (lub w równorzędnym dokumencie), ustanawiającej stosunek pracy, która polega na zmianie wymiaru czasu pracy, dla obliczeń wiążące jest wynagrodzenie zgodne z nowym wymiarem czasu pracy (o ile zmiana ta pojawiła się w miesiącu niezdolności do pracy lub poprzedzających ją).


Podczas ustalania podstawy wymiaru zasiłku nie są uwzględniane natomiast składniki wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku (w zgodzie z postanowieniami układów zbiorowych albo zgodnie z przepisami o wynagradzaniu, jeśli wypłacane są one za okres pobierania zasiłku). Nie są uwzględniane także składniki, których wypłaty zaprzestano.


Wliczane do podstawy są z kolei premie, nagrody i inne składniki, które przysługują za miesięczne okresy. Pod uwagę brana jest kwota wypłacana pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których pensja jest bazą do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku. Składniki, które przysługują za kwartały, wliczane są jako jedna dwunasta kwot, które wypłacone zostały w poprzednich czterech kwartałach, zaś składniki przysługujące rocznie wliczane są do podstawy jako jedna dwunasta kwoty wypłaconej w roku poprzednim.


Dodać należy, że zgodnie z art. 45 ustawy: „Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia”.