Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy? Co i kiedy kontroluje PIP?

Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) to dla właścicieli firm jedno z większych wyzwań. Przedsiębiorcy często drżą na myśl o wynikach kontroli, jednak poznanie funkcjonowania PIP oraz zakresu działań jej inspektorów może pomóc w uniknięciu niepotrzebnego stresu. Warto zatem zapoznać się z aktualnymi informacjami, szczególnie w kontekście zmian w przepisach, które weszły w życie w 2025 roku.

Czym jest Państwowa Inspekcja Pracy?

PIP to polski organ nadzoru nad przestrzeganiem prawa pracy, przepisów BHP oraz legalności zatrudnienia. Jej zadania określa ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 13 kwietnia 2007 roku. Inspekcja obejmuje zarówno sektor publiczny, jak i prywatny, a jej siedziba znajduje się w Warszawie. Całością działań kieruje Główny Inspektor Pracy. PIP ma uprawnienia do kontrolowania przestrzegania norm prawnych w zakresie zatrudnienia, w tym przepisów dotyczących pracy zdalnej, umów cywilnoprawnych, bezpieczeństwa i higieny pracy.

Co kontroluje Państwowa Inspekcja Pracy?

W 2025 roku PIP szczególną uwagę zwraca na:

• Legalność zatrudnienia: Inspektorzy kontrolują, czy w firmach stosowane są odpowiednie umowy o pracę, a także sprawdzają, czy nie dochodzi do nieprawidłowości, takich jak zatrudnianie pracowników na umowy cywilnoprawne tam, gdzie powinna obowiązywać umowa o pracę.
• Zatrudnienie cudzoziemców: PIP sprawdza, czy cudzoziemcy zatrudniani w Polsce mają odpowiednie zezwolenia na pracę.
• Bezpieczeństwo pracy: Inspektorzy badają przestrzeganie norm BHP, w tym kontrolują dokumentację dotyczącą wypadków w pracy oraz organizację szkoleń BHP.
• Praca zdalna: Zgodnie z nowymi przepisami dotyczącymi pracy zdalnej, PIP zwraca uwagę na stosowanie odpowiednich warunków pracy w tym trybie, przestrzeganie przepisów dotyczących czasu pracy, który może mierzyć rejestracja czasu pracy oraz zapewnienie pracownikom odpowiednich narzędzi i warunków do wykonywania obowiązków.
• Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK): Inspektorzy sprawdzają, czy przedsiębiorcy przestrzegają obowiązków związanych z PPK.

Jak przebiega kontrola PIP?

Kontrola PIP odbywa się zwykle w zakładzie pracy, ale inspektorzy mogą również sprawdzać miejsca, gdzie firma przechowuje dokumentację kadrową i finansową, oraz inne lokalizacje związane z działalnością przedsiębiorstwa. PIP może przeprowadzać kontrolę zarówno w godzinach dziennych, jak i nocnych, a przedsiębiorcy nie mają prawa opóźnić wizyty inspektorów.

Uprawnienia inspektorów PIP

Inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy mają prawo do:

• Wejścia na teren zakładu pracy oraz wszelkich obiektów przedsiębiorstwa, gdzie wykonywana jest praca.
• Przeprowadzania oględzin pomieszczeń pracy oraz przesłuchiwania pracowników, osób zatrudnionych na innych podstawach niż umowa o pracę (np. B2B), a także tych wykonujących pracę na zlecenie.
• Dostępu do dokumentów firmy, takich jak umowy, decyzje, akta osobowe pracowników czy dokumentacja BHP.

Co może się stać po kontroli PIP?

W wyniku kontroli PIP może zostać wydana decyzja nakładająca obowiązek usunięcia stwierdzonych uchybień lub nakaz zaprzestania działalności, jeśli naruszenie stanowi zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników. W przypadku nieprawidłowości, inspektorzy mogą także zastosować ustne pouczenie, szczególnie jeśli uchybienia nie są poważne. Od decyzji PIP przysługuje odwołanie do okręgowego inspektora pracy.

Nowości w 2025 roku

1. Praca zdalna i elastyczność zatrudnienia: PIP zwiększa liczbę kontroli związanych z przestrzeganiem nowych regulacji dotyczących pracy zdalnej. Inspektorzy będą sprawdzać, czy pracodawcy zapewniają odpowiednie warunki do pracy zdalnej i czy są przestrzegane normy dotyczące czasu pracy oraz prawa do odpoczynku.
2. Kontrola umów cywilnoprawnych: Inspektorzy będą szczególnie zainteresowani umowami zlecenia, B2B i innymi formami zatrudnienia, aby upewnić się, że nie są one stosowane w sytuacjach, które powinny być regulowane umową o pracę.
3. Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK): PIP będzie również sprawdzać, czy pracodawcy realizują obowiązki związane z PPK, co ma szczególne znaczenie po wprowadzeniu zmian w 2025 roku.

Podsumowanie

Kontrola PIP w 2025 roku obejmuje szerszy zakres niż dotychczas, zwłaszcza w kontekście pracy zdalnej, legalności zatrudnienia oraz przestrzegania przepisów związanych z PPK. Aby uniknąć niepotrzebnego stresu i problemów, warto regularnie monitorować przepisy prawa pracy i BHP oraz dostosować działalność firmy do obowiązujących regulacji.