Umowa zlecenie dla studenta – co powinno się w niej znaleźć?

Według badania biura pośrednictwa pracy Job Square w 2017 roku, 55% studentów w Polsce było zatrudnionych na umowę-zlecenie. Aż 88% ankietowanych deklarowało chęć podjęcia pracy w celu uzyskania zarobków, a 54% – dla zdobycia doświadczenia. W przypadku 65% studentów jest to praca stała, a tylko 35% pracuje dorywczo. To pokazuje, jak duża część studentów decyduje się na pracę w trakcie trwania nauki. Większość z nich zatrudniana jest na umowę-zlecenie, ponieważ pracodawcy mogą zmniejszyć koszty pracy poprzez oszczędności na składkach ZUS związanych z ubezpieczeniem zdrowotnym. Od 2016 roku umowy zlecenia muszą być obowiązkowo oskładkowane, jeżeli wynagrodzenie pracownika nie przekracza minimalnej pensji. Jednak w przypadku umowy zlecenie zawartej ze studentem, zatrudniony nie podlega obowiązkowi oskładkowania, nawet jeśli nie osiąga minimalnego wynagrodzenia z innych tytułów i umów. Poza korzyściami dla pracodawców i studentów, umowa zlecenie nakłada też pewne zobowiązania. Z kim i na jakich warunkach pracodawcy mogą zawierać umowy zlecenia?

Umowa zlecenie dla studenta i nie tylko

Umowa zlecenie jest regulowana przez Kodeks Cywilny. Zobowiązuje ona zatrudnionego do wykonania określonych czynności na rzecz pracodawcy w zamian za ustalone wynagrodzenie. Osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia może wykonywać pracę za darmo, jeśli tak zostało określone w umowie przed jej podpisaniem. Umowa zlecenie może być zawierana z uczniami szkół ponadpodstawowych (od 1 września 2018 roku tylko z osobami, które ukończyły 15. rok życia), gimnazjalnych, średnich oraz ze studentami uczelni wyższych. W przypadku studentów, którzy ukończyli 26. rok życia, pracodawca nie może skorzystać ze zwolnienia ze składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Ograniczenia wiekowe nie mają znaczenia, jeśli student/uczeń był już wcześniej zatrudniony przez pracodawcę na umowę o pracę. W takim przypadku umowa zlecenie podlega obowiązkowym składkom ZUS, nawet jeśli zatrudniony nie ukończył 26. roku życia. Brak składek społecznych i zdrowotnych dla studentów skutkuje wyższym wynagrodzeniem netto, ale wiąże się z brakiem możliwości korzystania ze świadczeń w przypadku macierzyństwa lub choroby.

Co powinna zawierać umowa zlecenie ze studentem?

Umowa zlecenie zawierana ze studentem (zwanym zleceniobiorcą) musi precyzyjnie określać zakres obowiązków, ale nie może tworzyć stosunku pracy z podległością służbową wobec pracodawcy. Zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonych usług w ramach umowy, które powinny być szczegółowo opisane. Ogólny zapis, że zleceniobiorca będzie wykonywał polecenia pracodawcy, jest niewłaściwy. Umowa musi także wskazywać miejsce i czas wykonywania usługi na rzecz pracodawcy. Należy pamiętać, że umowa zlecenie nie może tworzyć charakterystyki umowy o pracę. Przełożony nie może jednostronnie wyznaczać miejsca i czasu wykonywania obowiązków poza zapisami umowy. Umowa powinna przewidywać sposób naliczania godzin pracy oraz stawkę godzinową i częstotliwość wypłat, szczególnie jeśli umowa zawarta jest na dłuższy okres niż jeden miesiąc. W przypadku świadczenia usług trwających kilka miesięcy, wypłata powinna odbywać się co najmniej raz w miesiącu.

Zatrudnienie studenta na umowę zlecenie a wynagrodzenie

Umowa musi wyraźnie określać stawkę godzinową za wykonaną pracę przez zleceniobiorcę, chyba że strony umówiły się na bezpłatne świadczenie usług. Minimalna stawka godzinowa ustalona w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 11 września 2018 roku wynosiła 14,70 zł. Od 1 stycznia 2025 roku minimalna stawka godzinowa wzrosła do 18,30 zł, zgodnie z nowym rozporządzeniem, które wchodzi w życie z początkiem 2025 roku. Wynagrodzenie studenta jest obliczane przez pomnożenie liczby przepracowanych godzin przez minimalną stawkę godzinową lub wyższą ustaloną z pracodawcą. Możliwe jest także podanie kwoty całkowitej wynagrodzenia za wykonaną pracę, z zaznaczeniem liczby przepracowanych godzin. Warto pamiętać, że kwota wynagrodzenia podzielona przez liczbę godzin nie może być niższa niż minimalna stawka godzinowa ustalona przez rozporządzenie Rady Ministrów.

Umowa zlecenie dla studenta – podatek dochodowy i obowiązkowy ZUS

Pracodawca zwierający umowę zlecenie ze studentem jest płatnikiem podatku dochodowego. Zleceniodawca jest zobowiązany do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconego wynagrodzenia do urzędu skarbowego. Opodatkowanie takie może przybrać formę ryczałtu (20% uzyskanego przychodu) lub rozliczenia na zasadach ogólnych (18% uzyskanego przychodu). Podatek jest pobierany od przychodu, którego nie pomniejsza się o koszty jego uzyskania.

Pracodawca jest zobligowany do obowiązkowego odprowadzenia składek ZUS, gdy student jest zatrudniony w oparciu o umowę o pracę, przekroczył 26. rok życia lub przedwcześnie zakończył edukację. Częstym powodem obowiązkowych składek zdrowotnych jest skreślenie zleceniobiorcy z listy studentów, mimo że zatrudniony nie ukończył 26. roku życia. Zawierając umowę zlecenie ze studentem, pracodawca powinien w ramach zapisów zobligować pracownika do niezwłocznego poinformowania o zmianie statusu. Czy wobec tego pracodawca powinien zabezpieczyć się okresem wypowiedzenia w umowie zleceniu? Nie ma takiej potrzeby, ponieważ według Kodeksu Cywilnego umowę można wypowiedzieć w każdej chwili ze skutkiem natychmiastowym. Umowa może, ale nie musi, zawierać okres wypowiedzenia (np. dwutygodniowe), po którego upływie dojdzie do jej zakończenia (źródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-zatrudnienie-studenta-na-umowe zlecenie#2-Zatrudnienie-studenta-a-prawa--ktore-mu-przysluguja).

Umowa zlecenie ze studentem niesie wiele korzyści dla zleceniodawcy i zleceniobiorcy. Należy jednak pamiętać, że jest ona ściśle regulowana przez Kodeks Cywilny i rozporządzenia Rady Ministrów. Przepisy ściśle regulują stawkę godzinową, wykonywane czynności w ramach umowy i zwolnienia ze składek.