Zakaz konkurencji w pracy

Zakaz konkurencji

Coraz częściej do umów o pracę oraz kontraktów biznesowych wprowadzane są aneksy zawierające zapisy mówiące o zakazie konkurencji w trakcie wykonywania powierzonych obowiązków. Co więcej, tego typu zakazy mogą obowiązywać również po ustaniu stosunku pracy. Pracodawcy starają się zabezpieczyć nie tylko przed utratą pracownika, w którego mocno inwestują, ale także chcą chronić własne “know-how” przed konkurencją. Wystarczy przywołać głośną sprawę, zwłaszcza w świecie motoryzacji, która doskonale odzwierciedla przykład “podbierania” fachowców przez konkurencją firmę. Mowa o  Albercie Biermannie, Niemcu, który od lat pracował nad rozwojem samochodów marki BMW, aż w końcu został podkupiony przez koncern Hyundai Motor Company, aby doskonalić markę KIA. Sprawdź, jak skutecznie wprowadzić zakaz konkurencji dla pracowników, by uniknąć podobnych sytuacji. Pamiętaj, że zakaz konkurencji może obowiązywać w trakcie trwania stosunku pracy oraz po jego ustaniu. Pytanie tylko, czy pracownik będzie chciał taki dokument podpisać?

Zakaz konkurencji Kodeks pracy

Zakaz konkurencji reguluje Kodeks pracy, dzięki czemu przedsiębiorca ma prawo wprowadzić stosowny zapis do dokumentacji związanej z zatrudnieniem pracownika. Według zakazu konkurencji pracownik nie może wykonywać pracy dla innego podmiotu świadczącego podobne usługi podczas trwania umowy o pracę u obecnego pracodawcy. By zakaz konkurencji wszedł w życie, a jego złamanie pracodawca mógł wyegzekwować, musi dojść do zawarcia umowy o zakazie konkurencji. Zakaz konkurencji może obowiązywać również po ustaniu stosunku pracy przez określony czas od rozwiązania umowy o pracę.

Zakaz konkurencji w umowie dotyczy odrębnego dokumentu. Jak stanowi Artykuł 101. Kodeksu pracy, zakaz konkurencji zawiera się poprzez przygotowanie odrębnej umowy. Nie można wpisać zakazu konkurencji do umowy o pracę. Pracodawcy często wykorzystują możliwość stosowania umów o zakazie konkurencji z powodu wolnego rynku i sporej rotacji pracowników. W niektórych branżach tego typu zakazy są szczególnie wymagane, aby chronić interesy firmy i obronić się przed konkurencją. Co więcej, oprócz zakazu wykonywania obowiązków zbliżonych do obecnych lub wykonywanych w trakcie trwania umowy o pracę na rzecz podmiotu konkurencyjnego, zakaz konkurencji obejmuje także prowadzenie własnej działalności tożsamej z firmą, w której pracownik był zatrudniony. Zapobiega to wykradzeniu wrażliwych danych, a także poznania “know-how”, które dla niektórych przedsiębiorstw stanowi prawdziwy kapitał. Łatwo wyobrazić sobie sytuację, w której pracownik zatrudnia się w danej firmie tylko po to, by podszkolić swoje umiejętności na danym stanowisku, poznać dokładnie środowisko pracy wraz ze wszystkimi wykorzystywanymi pomysłami i całym entouragem oraz tajemnicami firmy, a następnie rozwiązuje umowę, by po chwili otworzyć firmę o konkurencyjnej działalności, wykorzystując zdobytą wiedzę. To właśnie przed takimi praktykami może bronić się pracodawca, wykorzystując w praktyce zakaz konkurencji w trakcie i po ustaniu stosunku pracy.

Umowa lojalnościowa

Umowa lojalnościowa, zwana potocznie “lojalką”, może również posiadać cechy umowy o zakazie konkurencji. Umowę lojalnościową warto podpisać z pracownikiem po to, by zatrzymać go na dłużej w firmie. Umowa lojalnościowa może również określać szczegóły bonifikatów, jakie otrzymuje pracownik. Przytoczmy kolejny przykład. Pracodawca zatrudnia pracownika, na którego wyszkolenie przeznacza spore sumy pieniędzy. Wysyła go na drogie szkolenia, finansuje studia, udział w konferencjach, dzięki którym pracownik zdobywa dodatkową wiedzę, nabywa umiejętności oraz certyfikaty. Jednym słowem, pracownik podnosi swoją wartość na rynku pracy. Staje się specjalistą pożądanym w firmach konkurencyjnych. Co w sytuacji, gdy firma np. przez dwa lata wydała ogromne kwoty na szkolenie pracownika, a ten otrzyma lepszą ofertę finansową u konkurencji i odejdzie z pracy? By bronić się przed takim scenariuszem najlepiej wdrożyć umowę lojalnościową lub zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Umowa lojalnościowa może zawierać spis wszystkich sfinansowanych kursów przez pracodawcę i stanowić podstawę do roszczeń, jeśli pracownik złamie zapisy umowy.

Umowa o zakazie konkurencji - co powinna zawierać?

Zakaz konkurencji w umowie powinien zawierać kilka podstawowych punktów:

• strony umowy
• bardzo jasno określone postanowienia umowy o zakazie konkurencji: jakich działań i dla firm z których branż pracownik nie może wykonywać pracy podczas trwania umowy o pracę lub po zakończeniu stosunku pracy 
• czas trwania umowy - w trakcie zatrudnienia w danej firmie lub zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy
• konsekwencje prawne za złamanie zakazu konkurencji 
• wysokość odszkodowania wynikającego z obowiązywania zakazu konkurencji

Ostatni punkt jest bardzo ważny dla obu stron. Jeśli pracownik rozwiąże umowę a według obowiązującego zakaz konkurencji nie może podjąć pracy konkurencyjnej, pracodawca musi płacić odszkodowanie na rzecz byłego pracownika, które według art. 101 § 3 kodeksu pracy nie może być niższe niż 25% wynagrodzenia, jakie pracownik otrzymywał, będąc zatrudniony. Brak wypłaty odszkodowania automatycznie powoduje, że umowa o zakazie konkurencji przestaje być ważna.