Zwolnienie z VAT – komu przysługuje i czy warto z niego korzystać?

Wpływy z podatku VAT mają kluczowe znaczenie dla budżetu państwa - w 2018 roku wpływy z podatku VAT osiągnęły poziom 174,9 mld zł (wpływy podatkowe łącznie wyniosły 349,9 mld zł). To więcej niż rząd pierwotnie zakładał (prognozowano 167 mld zł). W 2019 roku planowany jest kolejny wzrost środków z tego podatku. Według Ministerstwa Finansów będzie to kwota około 179 mld zł (źródło: https://www.podatki.biz/artykuly/wplywy-podatkowe-wyniosly-w-2018-r-prawie-350-mld-zl_16_40233.htm). Warto pamiętać, że podatek ten płacą zarówno konsumenci, robiąc na przykład zakupy w sklepie, jak i przedsiębiorcy. Tych ostatnich może jednak czasami dotyczyć zwolnienie podmiotowe z VAT.

Komu przysługuje zwolnienie podmiotowe z VAT?

Prowadząc działalność gospodarczą, bardzo wielu przedsiębiorców decyduje się płacić podatek VAT. Jedni tak robią, ponieważ uważają to za korzystne dla swojego biznesu, drudzy – bo nie wiedzą, że przysługuje im zwolnienie podmiotowe z VAT. Kto może zatem zrezygnować z płacenia tego podatku?

Aby skorzystać ze zwolnienia z VAT, należy spełnić ściśle określone warunki. Przede wszystkim mają do tego prawo firmy, których obrót w poprzednim roku podatkowym nie przekroczył 40 tys. euro, czyli 200 tys. zł (przeliczane po średnim kursie Narodowego Banku Polskiego z dnia, w którym nasz kraj przystąpił do Unii Europejskiej). Należy przypomnieć, że w 2019 roku limit zwolnienia podmiotowego z VAT nie został zmieniony.

Zwolnienie z VAT przysługuje również przedsiębiorcom, którzy dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą. Jednak w ich przypadku, jeśli działalność nie rozpoczęła się wraz z początkiem roku, limit zwolnienia podmiotowego VAT zawsze oblicza się proporcjonalnie do okresu prowadzenia tej działalności. Wynika to bezpośrednio z Ustawy o podatku od towarów i usług, a szczególnie z art. 113 ust. 9, który brzmi: Zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności określonych w art. 5 zakres przedmiotowy ustawy, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty określonej w ust. 1 (źródło: https://www.lexlege.pl/ustawa-o-podatku-od-towarow-i-uslug/art-113/). Wyliczenie kwoty limitu w takiej sytuacji nie jest skomplikowane. Należy 200 tys. zł pomnożyć przez liczbę dni, w czasie których była prowadzona działalność gospodarcza, po czym podzielić wynik przez 365.

Usługi zwolnione z VAT

O ile część przedsiębiorców może pod pewnymi warunkami nie płacić podatku od towarów i usług, o tyle niektóre usługi są zawsze zwolnione z VAT. Ustawa odnosi się tu do takich kwestii jak:

• dostawa produktów rolnych z własnego gospodarstwa rolnego;
• dostawa znaczków pocztowych, skarbowych itp.;
• usługi z załącznika nr 4 ustawy o VAT – są to m.in. edukacja, ochrona zdrowia, usługi związane z kulturą i sportem, wynajmowanie mieszkania na własny rachunek itd.;
• dostawa mleka kobiecego;
• dostawa ludzkich organów;
• dostawa krwi;
• dostawa złota dla NBP;
• udostępnianie terenów niezabudowanych i przeznaczonych pod zabudowę;
• usługi wykonywane na rzecz członków spółdzielni mieszkaniowych;
• usługi zarządzania (np. funduszami inwestycyjnymi, ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi, OFE, PPE itd.);
• udzielanie licencji;
• usługi techników dentystycznych.

Kiedy zwolnienie z podatku VAT jest niemożliwe?

Niestety, zwolnienie z podatku VAT nie zawsze jest możliwe. Ustawa o VAT wymienia wiele działalności, które zawsze podlegają podatkowi od towarów i usług. Należą do nich m.in.:

• sprzedaż metali szlachetnych;
• sprzedaż towarów podlegających akcyzie (nie zalicza się do tego m.in. wyrobów tytoniowych i energii elektrycznej);
• sprzedaż nowych środków transportu;
• usługi prawnicze;
• usługi doradztwa (z wyjątkiem doradztwa na rzecz rolnictwa)
• usługi jubilerskie;
• sprzedaż budynków lub ich części, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a) i b).

Czy można zrezygnować ze zwolnienia z VAT i do niego wrócić?

Nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby zrezygnować ze zwolnienia z podatku VAT, jeśli podatnik doszedł do wniosku, że jest to dla niego korzystne. To jednak nie wszystko – jeśli podatnik w przeszłości utracił prawo do takiego zwolnienia (np. w wyniku przekroczenia rocznego limitu obrotu) lub sam zrezygnował, a teraz chciałby znowu skorzystać ze zwolnienia VAT, może to bez problemu zrobić. Oczywiście trzeba spełniać wtedy wszystkie warunki, które umożliwiają zwolnienie podmiotowe VAT. Niestety, trzeba wtedy odczekać aż rok od utraty zwolnienia z VAT, zanim znowu można będzie z tego skorzystać. Wymaga to również złożenia formularza VAT-R.

Zwolnienie z VAT – zalety i wady

Przedsiębiorca powinien dokładnie przeanalizować, czy zrezygnowanie z płacenia podatku od towarów i usług będzie dla niego korzystne, ponieważ rozwiązanie to ma zarówno zalety, jak i wady. Do plusów można zaliczyć fakt, że eliminuje się konieczność składania deklaracji VAT oraz prowadzenia dokumentacji VAT związanej ze sprzedażą lub zakupem. Nie trzeba wtedy zgłaszać się do US jako podatnik VAT i nie ma obowiązku wystawiania faktur. Rezygnacja z VAT jest korzystna, gdy kontrahenci przedsiębiorcy również nie są płatnikami VAT.

Płacenie podatku VAT ma jednak także zalety. Przede wszystkim warto być płatnikiem VAT, gdy ponosi się duże koszty w swojej działalności gospodarczej i otrzymuje się wiele faktur kosztowych. Wtedy będzie można odliczyć od nich należny VAT. Nie można przy tym zapominać, że kontrahenci, którzy sami płacą VAT, będą chętniej nawiązywali relacje biznesowe z podmiotami, które wystawią im fakturę VAT.

Tak naprawdę trzeba dokładnie skalkulować, czy optymalnym rozwiązaniem będzie zwolnienie z podatku VAT, czy też pozostanie jego płatnikiem. Warto tu wziąć pod uwagę charakter wykonywanej działalności, rodzaj klientów, planowane inwestycje oraz wysokość stawki VAT, jakiej podlega przedsiębiorca.