Czy można otrzymać zwolnienie lekarskie po ustaniu zatrudnienia?

Przebieg procedury otrzymania zwolnienia lekarskiego jest prosty w przypadku posiadania potwierdzonego stosunku pracy przez pacjenta. Problem i wątpliwości rodzą się w momencie, gdy niedyspozycyjność pracownika rozpoczyna się po ustaniu stosunku pracy lub wygaśnięciu umowy o pracę. Wiele osób, które nie posiadają umowy o pracę zastanawia się, czy mogą otrzymać zwolnienie chorobowe po ustaniu zatrudnienia. Zwolnienie lekarskie jest zaświadczeniem wydawanym przez lekarza, którego celem jest zgłoszenie niedyspozycji przełożonemu oraz wnioskowanie o tak zwany zasiłek chorobowy. Sytuacje losowe, jak choroby czy inne niedyspozycje, dotykają w najbardziej niespodziewanych momentach życia. Niekiedy zdarza się, że czas trwania niedyspozycji pokrywa się z momentem ustania stosunku pracy między pacjentem, a firmą zatrudniającą. Polskie prawo przewiduje takie sytuacje, dlatego zwolnienie po ustaniu zatrudnienia jest przyznawane pod warunkiem:

  • pojawienia się niedyspozycji nie później niż 14 dni od momentu ustania stosunku pracy i zakończenia posiadania tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego,
  • pojawienia się choroby zakaźnej, która na zwolnieniu lekarskiej jest sygnowana kodem literowym "E", nie później niż trzy miesiące po utracie świadczenia zdrowotnego, z tytułu zatrudnienia. 

Przepisy polskiego prawa w swoich zapiskach dokładnie precyzują warunki, jakie należy spełnić, aby otrzymać zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia. Warto pamiętać, że zwolnienie lekarskie oraz zasiłek chorobowy nie zostaną przyznane osobom, którym:

  • przysługuje prawo do świadczeń emerytalnych lub rentowych, które są wynikiem niezdolności osoby do wykonywania pracy,
  • kontynuują działalność zarobkową, z której wynika dobrowolne lub obowiązkowe objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym,
  • podejmują działalność zarobkową, która zapewnia prawo do pobierania zasiłku chorobowego za okres, w którym pacjent nie jest zdolny do wykonywania swoich obowiązków,
  • posiadają prawo do pobierania zasiłku dla bezrobotnych, po rejestracji w Urzędzie Pracy,
  • posiadają odpowiednie warunki do pobierania świadczenia lub też zasiłku przedemerytalnego,
  • ze względu na krótki okres trwania umowy o pracę nie przysługuje zasiłek chorobowy oraz prawo do zwolnienia lekarskiego, ze względu na zbyt niską liczbę przepracowanych dni,
  • nie posiadały ubezpieczenia, które obejmuje czas, w którym prawo określa możliwość pobierania zasiłku chorobowego,
  • podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS, którego warunki określone są w przepisach dotyczących tego ubezpieczenia.

Jaki wniosek należy wypełnić aby otrzymać zasiłek chorobowy?

Otrzymanie zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia wymaga przedłożenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kilku dokumentów, które są potwierdzeniem niedyspozycji osoby do wykonywania pracy. Aby uzyskać prawo do pobierania świadczenia pieniężnego niezbędne jest przesłanie zwolnienia, które jest wystawione przez lekarza, oznaczonego symbolem e-ZLA lub też dostarczenie wydruku z pieczątką i podpisem specjalisty do regionalnego oddziału ZUSu, które jest zgodnie z miejscem zamieszkania. Wyliczenie wysokości świadczenia przez pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wymaga również dostarczenia zaświadczenia o opłacanych składkach zdrowotnych z tytułu zatrudnienia, przez byłego pracodawcę. Osoba, która ubiega się o zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia jest zobligowana do przedłożenia odpowiednich dokumentów:

  1. ZUS Z-3 - zaświadczenie, które dotyczy pracowników objętych zatrudnieniem na umowę o pracę,
  2. ZUS Z-3b - zaświadczenie, które zobowiązane są dostarczyć osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz ich współpracownicy, a także osoby duchowne,
  3. ZUS Z-3a - zaświadczenie, które dotyczy pozostałych osób, których zwolnienie lekarskie obejmuje okres po ustaniu zatrudnienia.

Wniosek o chorobowe po ustaniu zatrudnienia, który zależy dostarczyć do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych sygnowany jest numerem ZAS-53. Instytucja dopuszcza także samodzielne sporządzenie wniosku w formie pisemnej. W takiej sytuacji musi on zawierać najważniejsze informacje, jak: imię i nazwisko, adres zamieszkania, czas trwania okresu niezdolności do pracy, numer i serię zwolnienia lekarskiego oraz informację, w razie wystąpienia niezdolności do pracy, która powstała podczas dojazdu do miejsca zatrudnienia lub powrotu do miejsca zamieszkania. 

Czy po ustaniu zatrudnienia tracimy prawo do zasiłku?

Polskie prawo określa, iż zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia przysługuje pracownikowi, nawet w momencie wygaśnięcia ubezpieczenia chorobowego. Jeśli stosunek pracy został przerwany, lecz moment niedyspozycji pracownika pojawił się w czasie trwania umowy o pracę lub innej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobligowany do wypłaty odpowiednio wyliczonego świadczenia chorobowego. Dodatkowo, zasiłek chorobowy zostaje przyznawany osobom, które zgłosiły poprzez zaświadczenie lekarskie swoją niezdolność do wykonywania zawodu w okresie do 14 dni po utracie ubezpieczenia zdrowotnego, opłacanego przez byłego pracodawcę. Rygor prawny, dotyczący wypłaty zasiłku chorobowego zaznacza także, że lekarz musi wydać opinię, iż niezdolność do pracy wynosi więcej niż 30 dni. 

Wyjątkiem, w którym czas wypłaty zaświadczenia chorobowego zostaje wydłużony jest niedyspozycja spowodowana chorobą zakaźną. W tej sytuacji lekarz prowadzący pacjenta musi stwierdzić, że jest on aktywnym nosicielem wirusa, który wywołuje daną chorobę. 

Niezdolność do pracy po ustaniu zatrudnienia a zasiłek

Polskie prawo, które dotyczy wypłaty świadczeń chorobowych jest korzystne dla osób, które pozostają w niedyspozycji po ustaniu stosunku pracy. Pozwala to na pobieranie pieniędzy z Zakładu Ubezpieczeń Zdrowotnych w trudnym okresie ze względu na stan zdrowia, który często uniemożliwia poszukiwania nowej pracy. Wiele osób zastanawia się, jaki jest czas wypłacania przez ZUS zasiłku, jeśli osoba nie jest objęta ubezpieczeniem zdrowotnym, które wynika z opłacania składek przez pracodawcę. Po ustaniu zatrudnienia, świadczenie pieniężnie nie jest wypłacane dłużej niż 182 dni oraz 270 dni w przypadku osób, których zwolnienie lekarskie wynika z zakażenia gruźlicą oraz kobiet będących w ciąży. Te dwie sytuacje powinny być sygnowane specjalnym kodem na zwolnieniu lekarskim: okres ciąży literą B, natomiast zakażenie wirusem gruźlicy literą D.

 Warto pamiętać o konieczności dopełnienia wszelkich formalności, gdyż chorobowe po ustaniu zatrudnienia nie jest wypłacane z urzędu. Osoba zainteresowana musi dopilnować terminów, a także dostarczenia niezbędnych formularzy i zaświadczeń, które umożliwią otrzymanie odpowiedniej sumy pieniędzy.