Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług PKWiU? Ważne zmiany w 2025 roku

Czym jest Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług?

Osoby zakładające działalność gospodarczą spotykają się ze skrótem PKWiU. Co to jest? Pojęcie to oznacza klasyfikację produktów i usług rodzimego pochodzenia oraz produktów importowanych. Za produkty uznaje się wszelkie wyroby, takie jak: surowce, półfabrykaty, wyroby finalne, zespoły i części wyrobów. Usługi to wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym, a także czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej, ludności, przeznaczone do konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnodostępnej.

PKWiU opracowywana jest przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z właściwymi naczelnymi organami administracji państwowej. Głównym celem Klasyfikacji Wyrobów i Usług jest statystyka, jednak odgrywa ona dużą rolę także w ewidencji, dokumentacji, rachunkowości, rejestrach urzędowych, systemach informacyjnych administracji publicznej. Jest bardzo istotna w przypadku opodatkowania podatkiem od towarów i usług, podatkiem dochodowym od osób prawnych, podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz zryczałtowanym podatkiem dochodowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, oraz karty podatkowej. Kod PKWiU jest niezbędny do prawidłowego wystawiania faktur VAT, gdyż musi być ujęty na części z nich. W budownictwie mieszkaniowym potrzebny jest do ubiegania się o zwrot podatku VAT za materiały budowlane.

Od 2025 roku wchodzi w życie zaktualizowana wersja Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2025), która zastąpi wcześniejsze wersje, w tym PKWiU z 2015 roku. Zmiany te są wynikiem dostosowania klasyfikacji do nowych realiów gospodarczych, m.in. wzrostu znaczenia gospodarki cyfrowej i cyrkulacyjnej, a także harmonizacji z międzynarodowymi standardami. Okres przejściowy, który umożliwia stosowanie zarówno starego, jak i nowego systemu, potrwa do końca 2026 roku.

Organizacja klasyfikacji

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług grupuje produkty i usługi na siedem poziomów. Określone są one przez Polską Klasyfikację Działalności i Nomenklaturę Scaloną:

• Poziom pierwszy – sekcje oznaczone symbolami jednoliterowymi.
• Poziom drugi – działy oznaczone symbolami dwucyfrowymi.
• Poziom trzeci – grupy oznaczone symbolami trzycyfrowymi.
• Poziom czwarty – klasy oznaczone symbolami czterocyfrowymi.
• Poziom piąty – kategorie oznaczone symbolami pięciocyfrowymi.
• Poziom szósty – podkategorie oznaczone symbolami sześciocyfrowymi.
• Poziom siódmy – pozycje oznaczone symbolami siedmiocyfrowymi.

Grupowania macierzyste to grupowania podlegające podziałowi na niższych szczeblach. Grupowania niepodlegające podziałowi to grupowania końcowe. Pierwsze cztery grupowania za kryterium podziału przyjmują pochodzenie, piąte i szóste dzielą produkty zgodnie z europejską klasyfikacją produktów według działalności. Grupowania poziomu siódmego mają zastosowanie wyłącznie dla potrzeb krajowych. Produkt może zostać zaliczony do wyłącznie jednego grupowania. Właściwe zaliczenie go jest obowiązkiem producenta lub usługodawcy. Każde grupowanie jest identyfikowane przez jego symbol i nazwę. Nazwy nie mogą się powtarzać lub brzmieć jednakowo, z wyjątkiem grupowań stworzonych formalnie w przypadku niewystępowania podziału na danym szczeblu. PKWiU 2025 będzie oparta na klasyfikacjach i nomenklaturach międzynarodowych, takich jak Statistical Classification of Economic Activities in the European Community, Classification of Products by Activity, Combined Nomenclature i Polskiej Klasyfikacji Działalności.

Jak ustalić PKWiU?

Kod PKWiU jest niezbędny do celów podatkowych, gdyż ma wpływ na zastosowanie odpowiedniej stawki podatku VAT. Przedsiębiorca musi samodzielnie go ustalić. Zachowanie staranności w ustaleniu kodu ma także znaczenie w przypadku obowiązku instalacji kasy fiskalnej i zastosowania niektórych procedur rozliczeniowych. Na stronie Głównego Urzędu Statystycznego znaleźć można pomoc w ustaleniu PKWiU. Wyszukiwarka została stworzona dla przedsiębiorców, którzy nie potrafią sami ustalić kodu. Jest tam pełna klasyfikacja kodów. Odpowiednie PKWiU można znaleźć według kodów, a także według stawek podatku VAT. Wyszukiwarka nie tylko wskaże kod danego produktu, ale także obowiązującą go stawkę podatku VAT i podstawę prawną oraz powiązania. Jeżeli pomimo korzystania z tego narzędzia przedsiębiorca nie potrafi ustalić kodu, może zwrócić się o wydanie opinii przez Ośrodek Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu Statystycznego w Łodzi. W tym celu konieczne jest złożenie wniosku zawierającego szczegóły dotyczące produktów lub usług.

Przyszłe zmiany w PKWiU

W ramach PKWiU 2025 planowane są zmiany mające na celu m.in. wprowadzenie nowych kodów dla rozwijających się sektorów, takich jak gospodarka cyfrowa, cyrkulacyjna czy bio-gospodarka. Nowa klasyfikacja ma również na celu harmonizację z międzynarodowymi standardami, co ułatwi porównywalność danych na poziomie Unii Europejskiej. Dla przedsiębiorców przewidziano okres przejściowy, w którym będą mogli stosować zarówno stare, jak i nowe kody PKWiU.

Przedsiębiorcy powinni być świadomi nadchodzących zmian i przygotować się do dostosowania swoich kodów PKWiU do nowej klasyfikacji, która wejdzie w życie w 2025 roku.

Podsumowanie

Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług odgrywa kluczową rolę w systemie podatkowym i statystycznym Polski. Zmiany w PKWiU wprowadzone w 2025 roku mają na celu dostosowanie klasyfikacji do nowych realiów gospodarczych oraz harmonizację z międzynarodowymi standardami. Przedsiębiorcy powinni monitorować te zmiany i przygotować się do dostosowania swoich kodów PKWiU do nowej klasyfikacji, aby uniknąć problemów podatkowych i administracyjnych.