Wykroczenie skarbowe a przestępstwo skarbowe: różnice i definicje

Nikt z nas z pewnością nie chciałby poczuć na własnej skórze konsekwencji, jakie wiążą się z popełnieniem czynu zabronionego kodeksem karno-skarbowym. A jest się czego obawiać. Maksymalna kara za przestępstwo wynosi aż 21 mln zł! Najniższa grzywna za wykroczenie skarbowe to z kolei 225 zł. Niestety, niektórzy nie obawiają się tak surowych kar, a nawet nie zdają sobie z nich sprawy i z premedytacją popełniają przestępczy proceder.

Wykroczenie skarbowe a przestępstwo skarbowe – jakie są różnice między nimi?

Przestępstwo a wykroczenie skarbowe - wiele osób notorycznie myli oba pojęcia, traktując je jako synonimy i wykorzystując zamiennie. Co gorsza, robią to nawet dziennikarze oraz osoby publiczne, a to powoduje, że trudno później wyjaśnić społeczeństwu, na czym polegają oba czyny i czym się w istocie różnią. A w praktyce dzieli je bowiem przepaść i przynoszą zgoła inne konsekwencje natury prawnej. Jakie konkretnie? Poznajcie szczegóły!

Czym jest wykroczenie skarbowe?

W pierwszej kolejności odpowiemy na pytania, czym jest wykroczenie skarbowe? Zgodnie z definicją i istotą kodeksową to czyn zabroniony pod groźbą kary grzywny określoną kwotowo. Mamy z nim do czynienia wówczas, gdy kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartości przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w momencie popełnienia czynu zabronionego. W 2019 roku wspomniana kwota wynosiła więc 11 250 złotych. Całą materię prawną w tym obszarze reguluje kodeks karny skarbowy z 10 września 1999 roku.

Wykroczenie skarbowe - dodatkowe przesłanki

Warto dodać, że za wykroczenie skarbowe uznaje się także te czyny zabronione, i to niezależnie od kwoty uszczuplonej należności, które dosłownie określa kodeks. Wykroczenia skarbowe przykłady takich uregulowań? Jednym z najpopularniejszych jest uporczywe naruszanie terminu płatności podatków albo regularne wystawianie błędnych dowodów zakupu. Widzimy więc, że mamy tutaj do czynienia z działaniem umyślnym, w wielu przypadkach wykonywanym z premedytacją. Wykroczenia skarbowe mają jednak zawsze mniejszą wagę od przestępstw. Można powiedzieć, że mają niski ciężar szkodliwości skarbowej i społecznej, ale kara za takie czyny jest dla skazanego jasnym sygnałem, że organy skarbowe czuwają nad przestrzeganiem prawa.

Wykroczenia skarbowe - jakie kary?

Karę określa się metodą kwotową. Wynika to wprost ze wspomnianych już wyżej przepisów ustawowych. Obecnie jej dolna granica to jedna dziesiąta minimalnego wynagrodzenia, a maksymalna - dwudziestokrotność najniższej pensji krajowej. Kodeks i w tym przypadku wprowadza jednak wyjątki. Mowa przede wszystkim o ograniczeniach wynikających ze sposobu nałożenia kary. Jeśli ukarany otrzyma mandat, sankcja nie może być wyższa niż podwójna wartość najniższego wynagrodzenia. Kara może zostać ponadto orzeczona tzw. wyrokiem nakazowym. W tych okolicznościach dopuszcza się nawet dziesięciokrotność najniższej krajowej pensji. Co roku wskaźniki te ulegają zmianie wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia. Pojawia się jednak pytanie o to, czy w przypadku przewlekłości postępowania stosować stawki obowiązujące w chwili popełnienia czynu czy wydania orzeczenia? Sąd Najwyższy nie ma tutaj wątpliwości i wskazuje na pierwsze rozwiązanie.

Co wpływa na wysokość kary?

W postępowania karno-skarbowych organy orzekające biorą pod uwagę liczne przesłanki. Jedną z nich jest sytuacja materialna ukaranego oraz szeroko pojęte możliwości zarobkowe. Nie bez znaczenia pozostaje jego stan cywilny, to, czy ma kogoś na utrzymaniu, jakie posiada dochody i na ile są one stabilne. Sprawca wykroczenia ma oczywiście możliwość obrony, może składać wyjaśnienia, powoływać świadków, zgłaszać wnioski formalne i zastrzeżenia co do przebiegu całego postępowania. Ma także prawo odwołać się od decyzji o karze.

Przestępstwo skarbowe - czym jest?

Wiemy już, jak wiele różni przestępstwo a wykroczenie skarbowe. Warto jednak dokładnie wyjaśnić dokładnie, czym jest przestępstwo skarbowe i jakie kary czekają na kogoś, kto je popełnił. Zgodnie z kodeksem to czyn zabroniony pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności albo kary pozbawienia wolności. Od razu widzimy więc, że oprócz sankcji typowo finansowych, w grę wchodzi także możliwość pozbawienia wolności. Liczbę stawek oraz wysokość jednej z nich określa zawsze sąd. Przyjęło się, że najniższa ich liczba to 10, a maksymalna - nawet 720! W 2019 roku stawka dzienna, co dokładnie określają przepisy, wynosi od 74 zł do 30 tys. zł. Wynika z tego, że górna granica wysokości grzywny to aż 21,6 mln zł!

Wyrok nakazowy przy przestępstwie

Tak jak w przypadku wykroczeń, także i tutaj, ustawodawca ograniczył możliwości organu nakładającego karę. Przy przestępstwie skarbowym wyrokiem nakazowym można ukarać maksymalnie do wartości 200 stawek dziennych. Także i tutaj bierze się pod uwagę wszelkie aspekty prawne, ale i uwarunkowania osobiste osoby, która popełniła czyn zabroniony. Kara musi być bowiem dotkliwa, ale nie powinna rujnować życia ukaranemu.

Przestępstwo a wykroczenie skarbowe - dodatkowe obciążenia

Oprócz samej kary mogą zostać nałożone tzw. środki karne. Jeśli mowa o przestępstwach, można wymienić między innymi przepadek przedmiotów, korzyści majątkowej, ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów, zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, podanie wyroku do publicznej wiadomości albo nawet pozbawienie praw publicznych. Jeśli sprawca zostanie skazany na karę pozbawienia wolności można poddać go próbie. W jaki sposób? Na przykład warunkowo umarzając postępowanie karne, warunkowo zawieszając wykonanie kary lub za pomocą warunkowego zwolnienia. Mniej bolesne konsekwencje mogą spotkać osobę, która dopuściła się wykroczenia skarbowego. Tutaj mówimy bowiem głównie o przepadku przedmiotów czy też ściągnięciu równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów.