Wykroczenie skarbowe a przestępstwo skarbowe: różnice i definicje

Każdy z nas z pewnością nie chciałby zmierzyć się z konsekwencjami wynikającymi z popełnienia czynu zabronionego na gruncie prawa karno-skarbowego. A te mogą być bardzo surowe – maksymalna kara za przestępstwo skarbowe to nawet 21 mln zł, a najniższa kara grzywny za wykroczenie skarbowe wynosi 225 zł. Niestety, niektórzy ignorują te zagrożenia i świadomie popełniają przestępstwa skarbowe, nie zdając sobie sprawy z powagi sytuacji.

Wykroczenie skarbowe a przestępstwo skarbowe – różnice

Często pojawiają się wątpliwości i nieporozumienia dotyczące rozróżnienia pomiędzy wykroczeniem a przestępstwem skarbowym. Oba te pojęcia są mylone przez wiele osób, w tym przez dziennikarzy czy przedstawicieli mediów, co prowadzi do nieporozumień w społeczeństwie. W rzeczywistości, różnice między wykroczeniem skarbowym a przestępstwem skarbowym są znaczące i pociągają za sobą zupełnie inne konsekwencje prawne. Warto się z nimi zapoznać!

Czym jest wykroczenie skarbowe?

Wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony, za który grozi kara grzywny o określonej wysokości. Zgodnie z przepisami kodeksu karno-skarbowego, mamy do czynienia z wykroczeniem skarbowym, gdy kwota uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnej nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w momencie popełnienia czynu zabronionego. W 2025 roku minimalne wynagrodzenie w Polsce wynosi 3 600 zł, co oznacza, że kwota graniczna dla wykroczeń skarbowych to 18 000 zł.

Wykroczenie skarbowe może obejmować takie działania jak uporczywe uchylanie się od płacenia podatków czy wystawianie błędnych faktur, a także inne przypadki umyślnego naruszania przepisów skarbowych. Wykroczenie skarbowe jest traktowane jako mniej poważne wykroczenie w porównaniu do przestępstwa skarbowego, jednak wiąże się z realnymi sankcjami.

Wykroczenia skarbowe – jakie kary?

W przypadku wykroczeń skarbowych, wysokość kary określa się na podstawie kwoty uszczuplenia należności lub na podstawie wartości przedmiotu czynu zabronionego. Kara może wynosić od jednej dziesiątej minimalnego wynagrodzenia do dwudziestokrotności najniższego wynagrodzenia krajowego, w zależności od rodzaju wykroczenia. W 2025 roku kara za wykroczenie skarbowe może wynosić od 360 zł do 72 000 zł.

Kary mogą być wymierzane w formie mandatu, a w przypadku bardziej skomplikowanych spraw – orzeczenia sądowego. Sąd może orzec karę w wysokości do 10-krotności minimalnej pensji krajowej, a jeśli postępowanie jest szczególnie przewlekłe, sąd może zastosować stawki obowiązujące w chwili popełnienia czynu.

Przestępstwo skarbowe – czym jest?

Przestępstwo skarbowe to dużo poważniejsze naruszenie przepisów prawa, które wiąże się z większymi karami. W przypadku przestępstwa skarbowego grozi kara grzywny w stawkach dziennych, kara ograniczenia wolności, a w najcięższych przypadkach – kara pozbawienia wolności. Wysokość grzywny w przypadku przestępstwa skarbowego może sięgać nawet 21,6 mln zł, w zależności od liczby stawek dziennych.

Stawka dzienna może wynosić od 74 zł do 30 000 zł, a liczba stawek w przypadku przestępstwa skarbowego wynosi od 10 do 720. Warto zauważyć, że kara grzywny jest znacznie bardziej zróżnicowana i może sięgać naprawdę dużych kwot. Ponadto, sąd może orzec dodatkowe środki karne, takie jak przepadek przedmiotów związanych z przestępstwem lub zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

Wyrok nakazowy przy przestępstwie skarbowym

Podobnie jak w przypadku wykroczeń, także w sprawach dotyczących przestępstw skarbowych można orzec wyrok nakazowy. W przypadku przestępstw skarbowych jednak wyrok nakazowy nie może przekroczyć 200 stawek dziennych, co w praktyce może oznaczać karę grzywny do 6 mln zł. Kara może być również dostosowana do sytuacji materialnej sprawcy, jego dochodów, stanu cywilnego i innych okoliczności.

Przestępstwo skarbowe a wykroczenie skarbowe – dodatkowe konsekwencje

Oprócz samej kary grzywny, w przypadku przestępstw skarbowych mogą zostać zastosowane dodatkowe środki karne, takie jak przepadek majątku, korzyści majątkowe, czy zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej. W przypadku skazania na karę pozbawienia wolności, istnieje możliwość zastosowania tzw. próby, czyli zawieszenia wykonania kary lub warunkowego zwolnienia.

W przypadku wykroczeń skarbowych natomiast, konsekwencje są zazwyczaj mniej dotkliwe. Może to obejmować przepadek przedmiotów związanych z wykroczeniem lub nałożenie obowiązku zapłaty równowartości tych przedmiotów.

Podsumowanie

Wykroczenie skarbowe i przestępstwo skarbowe to dwa odrębne pojęcia, które różnią się zarówno ciężarem prawnym, jak i wysokością kar. Warto pamiętać, że popełnienie czynów zabronionych skarbowych, nawet tych mniej poważnych, może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i prawnych. Wiedza na temat tych rozróżnień jest niezbędna, by uniknąć kłopotów z organami skarbowymi.