Nienormowany czas pracy – kiedy ma zastosowanie?

Nienormowany czas pracy - co to jest?

Nienormowany czas pracy odnosi się do zadaniowego trybu pracy. W ogólnym ujęciu Kodeksu pracy czas pracy wyznacza się w trybie ośmiu godzin dziennie, 5 dni w tygodniu, obowiązuje więc czterdziestogodzinny tydzień pracy. Rozdział II - Normy i ogólny wymiar czasu pracy zapisany w Kodeksie pracy, a dokładniej w Art. 129. § 1 stanowi:

“Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135–138, 143 i 144”.

Nienormowane godziny pracy pojawiają się w momencie, gdy pracodawca wymaga od pracownika, by ten przychodził do pracy w specyficznych godzinach, wykonywał pracę w różnym przedziale czasowym. Często podyktowane jest to charakterem prowadzonego biznesu. Nienormowany czas pracy może mieć np. kierownik sklepu.

Nielimitowany czas pracy - kto ma do niego prawo?

Nienormowane godziny pracy mają zastosowanie tylko w szczególnych warunkach. Nie od każdego pracownika pracodawca może wymagać, by ten przyjął nienormatywny czas pracy. Kto więc i w jakiej sytuacji może liczyć na nienormowany czas pracy? Spójrzmy ponownie do Kodeksu pracy:

“Art. 140. W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129”.

Według artykułu 140 wynika, że nienormowany czas pracy ma zastosowanie do szczególnego rodzaju pracy lub miejsca pracy, gdy charakter wykonywanych obowiązków wymaga wykonania specjalnie ustalonych zadań.

Nienormatywny czas pracy - kogo dotyczy?

Nienormowany czas pracy dotyczy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy oraz kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych. W ramach nienormowanego czasu pracy mogą wykonywać pracę według ustalonego z pracodawcą czasu pracy oraz grafiku. Realizując grafik pracy, rezygnują wtedy z dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, do którego mieliby prawo, gdyby pracowali według normalnego czasu pracy. Jak taka sytuacja wygląda w praktyce? Np. kierownik może ustalić z pracodawcą nienormowany czas pracy, pracując danego dnia tyle godzin, ile wymaga np. sytuacja w miejscu pracy. Nie chodzi jednak o to, że taki pracownik ma pracować ponad stan. Wciąż obowiązuje go czas pracy określony w Kodeksie pracy. Może natomiast przychodzić do pracy o dowolnej godzinie i nie może domagać się od pracodawcy dodatku za godziny nadliczbowe, ponieważ sam w inne dni powinien dostosować swój czas pracy pracowników w taki sposób, by ewidencja czasu pracy zgadzała się z ustaleniem z pracodawcą.

Czy pracownik zarządzający lub kierownik komórki organizacyjnej, który wykonuje swoją pracę według ustalonego, nienormowanego trybu pracy, musi pracować również w niedziele i święta? Jeśli praca w niedzielę lub święta są nadliczbowymi godzinami pracy, a pracodawca nie przewiduje dnia wolnego w ramach pracy w te określone dni, pracownikowi należy się pełne wynagrodzenie wraz z dodatkiem za godziny pracy nadliczbowej.

Warto przytoczyć jeszcze jedną definicję z Kodeksu pracy, która mówi, że pracodawca nie ma obowiązku sporządzania rozkładu czasu pracy, jeśli:

“W porozumieniu z pracownikiem ustali czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w § 1; w takim przypadku rozkład czasu pracy ustala pracownik”.

W tym ujęciu może być ustalony nienormowany czas pracy oznaczający godziny nadliczbowe. Taki pracownik nie podlega też standardowej ewidencji czasu pracy. Jeśli np. zakład pracy otwarty jest od godziny 6 i wszyscy pracownicy zaczynają pierwszą zmianę o tej godziny, pracownik z ustalonym nienormatywnym czasem pracy może rozpocząć pracę o dowolnej godzinie, w taki sposób by dopełnić odpowiednio swoich obowiązków.

Nienormowany czas pracy definicja - podsumowanie

Jak wynika bezpośrednio z analizy Kodeksu pracy i przywołanych artykułów, nienormowany czas pracy nie może być pomysłem na ominięcie płacenia pracownikowi za wykonywanie obowiązków służbowych w godzinach nadliczbowych, czy też w godzinach nocnych. Nienormowany czas pracy wynika ze specjalnych warunków pracy, jej rodzajem, charakterem organizacji oraz miejsca pracy. Można powiedzieć, że nienormowany czas pracy z definicji dotyczy głównie kadry zarządzającej, pracowników, którzy ustalili z pracodawcą zakres obowiązków i prawo do płynnego czasu pracy, nieraz nadliczbowej z powodu charakteru wykonywanej pracy.