Zmiany w kodeksie pracy w 2023. Jakie przepisy uległy zmianie?

Praca zdalna w 2023 - najważniejsze zmiany

Najważniejsze zmiany w prawie pracy 2023 dotyczą wejścia w życie nowelizacji regulującej możliwość pracy zdalnej. To, co do tej pory nie było prawnie usankcjonowane, zostanie jednoznacznie ujęte w przepisach. Jest to odpowiedź na rosnące zainteresowanie tzw. home office i jednocześnie pojawiający się w firmach problem, w jakich sytuacjach można przychylnie rozpatrzyć wniosek o pracę zdalną ze strony pracownika.

Nowy Kodeks Pracy 2023 jasno precyzuje, że obowiązki zawodowe mogą być wykonywane poza siedzibą firmy. Jednak pracownik będzie zobowiązany do spełnienia kilku warunków. Jednym z nich jest wskazanie miejsca, w którym będzie przebywał oraz zapewnienie sobie stałego dostępu do środków porozumiewania się na odległość. Pracownik będzie składał odpowiednik wniosek, na podstawie którego przełożony podejmie decyzję. Nie będzie mógł odmówić, jeśli prośba zostanie skierowana przez kobietę w ciąży, rodzica wychowującego dziecko do 4 lat oraz opiekuna osoby niepełnosprawnej. W innych sytuacjach wyrażenie zgody nie jest obowiązkowe, ale może odbyć się na zasadzie wzajemnego porozumienia między dwoma stronami.

W przypadku osób pracujących zdalnie nadal konieczna będzie ewidencja czasu pracy. Może ona być prowadzona tak jak do tej pory w dowolnej formie, ale ze spełnieniem wymogów, jakie precyzuje Kodeks Pracy. Zasugerowanie pracy zdalnej może odbyć się na wniosek pracownika, ale taką możliwość ma też pracodawca. Tutaj także obowiązują określone ograniczenia. Praca poza siedzibą firmy może zostać zalecona w stanach zagrożenia lub w przypadku trudnej sytuacji epidemiologicznej.

Przepisy dopuszczają również pracę hybrydową, czyli łączącą tradycyjną formę stacjonarną, z okresowym wykonywaniem obowiązku na odległość. Tutaj także obowiązuje wniosek oraz szczegółowe ustalenie warunków między pracownikiem a pracodawcą.

Nowe rodzaje urlopów po zmianach w Kodeksie Pracy 2023

Zmiany w Kodeksie Pracy w 2023 roku będą obejmować także kwestię urlopów. Zgodnie z unijnymi rozporządzeniami, poza do tej pory znanymi dniami wolnymi od pracy, pojawią się także odrębne ustalenia w zakresie tzw. urlopu z tytułu siły wyższej, urlopu opiekuńczego oraz urlopów rodzicielskich. Nowości mają być odpowiedzią rządu na zmieniające się warunki pracy i nowe potrzeby osób czynnych zawodowo.

Wydłuży się czas urlopu rodzicielskiego. Będzie można pozostać z dzieckiem przez 41 tygodni, jeśli urodzi się jedno dziecko oraz 43 tygodnie, jeśli urodzi się więcej niż jeden potomek. Co równie ważne, dodatkowe 9 dni urlopu będzie przysługiwać tylko jednemu z rodziców, który zadeklaruje chęć, aby z niego skorzystać. Nie będzie możliwości przeniesienie go na drugiego z opiekunów.

Kodeks Pracy 2023 przewiduje też 5 dodatkowych dni wolnych w każdym roku kalendarzowym. Tzw. urlop opiekuńczy będzie przyznawany w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia jednemu z członków rodziny. Może to być syn, córka, matka, ojciec lub małżonek. Z tego prawa można będzie skorzystać też, jeśli wsparcia będzie wymagała inna osoba zamieszkująca w tym samym gospodarstwie domowym.

Dodatkowe dwa dni wolne pojawią się także jako opcja, gdy nieobecność w pracy będzie spowodowana tzw. działaniem siły wyższej. Klasyfikuje się w ten sposób ważne sprawy rodzinne jak nagła choroba, czy wypadek. W przypadku każdej ze zmian pracodawca będzie mógł wykorzystywać zarówno papierowe, jak i elektroniczne wnioski urlopowe.

Dodatkową ochroną zostaną też objęci pracujący rodzice, którzy mają dzieci w wieku do 8 lat. Takich osób nie będzie można zatrudniać w porze nocnej oraz zlecać im nadgodzin. Zakazane zostanie również wysyłanie ich na delegacje poza miejsce wykonywania pracy. Rodzice małych dzieci zostaną też wykluczeni z tzw. przerywanego systemu pracy.

Zmiany od 2023 w kontroli trzeźwości pracowników według nowych przepisów Kodeksu Pracy

Już od jakiegoś czasu dużo emocji budzi też zasadność przeprowadzania kontroli trzeźwości. Brakowało jasnych ustaleń, ale zmiany w Kodeksie Pracy 2023 mówią już jednoznacznie: w uzasadnionych przypadkach pracodawca będzie mógł wykonać badanie. Do użytku zostanie dopuszczony tradycyjny alkomat, a test można przeprowadzić na stanowisku pracy. Ma to na celu zapobieganie sytuacjom, gdy dochodzi do zagrożenia zdrowia i życia.

Nietrzeźwy pracownik może na tej podstawie zostać odesłany do domu. Fakt ten powinna odnotować stosowana w firmie rejestracja czasu pracy. W zależności od zapisów umieszczonych w regulaminie wewnętrznym, wobec osoby, która złamie przepisy mogą zostać wyciągnięte różne konsekwencje. Pracodawca ma możliwość nałożenia kary, a także dyscyplinarnego zwolnienia z pracy. Ważne jest jedynie, aby przed wprowadzeniem zmian poinformować o nich wszystkich pracowników.

Zmiany w prawie pracy 2023 - umowy na okres próbny

To jeszcze nie wszystko. Zmodyfikowany Kodeks Pracy 2023 precyzują na nowo to, ile może trwać umowa na okres próbny. Likwidacji ulegnie zasada, że umowę na okres próbny w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy można ponownie zawrzeć z tym samym pracownikiem po trzech latach. Zasada ta nie będzie miała zastosowania, jeśli wykonywane będą zupełnie inne obowiązki niż wcześniej. Pracownik może już na etapie próbnego zatrudnienia otrzymać grafik pracy online lub inne obowiązujące w firmie systemy.

Kolejną nowością jest to, że długość okresu próbnego będzie uzależniona od dalszych planów wobec pracownika. Jeśli pracodawca planuje zatrudnić go na krócej niż 6 miesięcy, to czas próbny nie może być dłuższy niż jeden miesiąc. Przedział od 6 do 12 miesięcy oznacza z kolei maksymalnie 2 miesiące na okresie próbnym. W pozostałych przypadkach umowa może zostać zawarta na 3 miesiące, czyli w standardowej dotąd długości.

Ilość szykujących się zmian sprawia, że działy HR czeka bardzo intensywny czas. Może to być dobry moment na automatyzację pewnych procesów i usprawnienie pracy.