Czym są kody GTU?

Zmiana przepisów dotyczących nowej struktury Jednolitego Pliku Kontrolnego spowodowały zmiany w sferze wszelkiego rodzaju oznaczeń. Nowym wymogiem wprowadzonym przez ustawodawcę w ramach obowiązku sporządzania oraz wysyłania JPK_VAT stały się kody GTU. O czym dokładnie mowa i jak z nich korzystać?

Każdy przedsiębiorca, który posiada status czynnego podatnika VAT jest zobligowany z mocy prawa do składania cyklicznych raportów w ramach JPK, w których zawiera wszelkiego rodzaju informacje dotyczące prowadzonej działalności. Co jakiś czas polski prawodawca zmienia jednak przepisy w tym zakresie, co rodzi najczęściej dodatkowe obowiązki dla podmiotów gospodarczych. Tak jest również i tym razem, a sprawa dotyczy GTU JPK. Poniżej podpowiadamy, o co dokładnie chodzi i jak co muszą zrobić właściciele firm.

Zmiany w Jednolitym Pliku Kontrolnym

JPK został wprowadzony w 2015 roku. Początkowo nie było konieczności przekazywania rejestrów VAT w sposób regularny, ale już rok później pojawił się tego typu obowiązek i objął wszystkich przedsiębiorców, którzy są zarejestrowani do opłacania podatku od towarów i usług. Tak zwani VAT-owcy zostali zmuszeni do jeszcze większej formalizacji swoich działań. Dotyczy to nie tylko osób prawnych, takich jak spółki prawa handlowego, ale także jednoosobowych działalności gospodarczych, które stanowią najpopularniejszą formę prowadzenia biznesu w Polsce. Przygotowanie wszystkich danych w ramach JPK wiążę się z pewnymi wymaganiami i restrykcjami na gruncie prawa, w tym rachunkowości. Aby plik mógł zostać utworzony niezbędne jest dostosowanie do tego systemów księgowych w odpowiednie funkcje. Świadczenie to musi realizować obecnie każde biuro rachunkowe, które ma w gronie klientów czynnych podatników VAT.

Jak przekazywać GTU JPK

Jednolity Plik Kontrolny ma przede wszystkim usprawnić działanie organów podatkowych i spowodować, że wszystkie dane związane z rozliczeniami przedsiębiorców będą gromadzone w jednym miejscu. Wszystko to ma sprawić, że system zostanie uporządkowany, a kontrolerzy będą mogli na bieżąco sprawdzać wszelkiego rodzaju transakcje. Nie bez znaczenia jest bowiem fakt, że JPK opiera się na wersjach elektronicznych i jest przekazywany w takiej formie cyklicznie. Specjalny system od razu wychwytuje wszelkie nieprawidłowości, dzięki czemu kontrola danego podmiotu odbywa się sprawniej i jest bardziej szczegółowa. Aby JPK mógł funkcjonować poprawnie niezbędne było jednak przyjęcie pewnych schematów, jakimi muszą kierować się obie strony, a przede wszystkim przedsiębiorcy. Jednym z nich jest używanie na tej płaszczyźnie różnego rodzaju kodów i oznaczeń, w tym właśnie GTU.

Kod GTU – co to?

GTU JPK to potoczna nazwa oznaczająca pewną grupę towarów oraz usług, w szczególności tych, przy których dochodziło najczęściej do licznych nadużyć. Kody GTU w praktyce określają przynależność sprzedawanych dóbr oraz świadczonych usług do jednej z trzynastu kategorii towarowo-usługowych. Obejmują one oznaczenie od 01 do 13, przy czym te od 11 do 13 oznaczają wyłącznie sferę usługową.

Kod GTU - jak określić?

Jeśli chcemy dokładnie wyjaśnić, jaka jest specyfika kodów używania GTU warto zaprezentować ustawowy podział, z którego muszą korzystać przedsiębiorcy. Wykaz pochodzi z rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z października 2019 roku w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług. To właśnie te kody GTU należy uwzględniać, zgodnie z nowymi normami, w Jednolitym Pliku Kontrolnym:

• GTU_01: napoje alkoholowe – alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,
• GTU_02: benzyny silnikowe i lotnicze, oleje napędowe i opałowe, biopaliwa ciekłe itp.
• GTU_03: olej opałowy w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym oraz olej smarowy, pozostałe oleje o kodach CN od 2710 19 71 do 2710 19 99, z wyłączeniem wyrobów o kodzie CN 2710 19 85,
• GTU_04: wyroby i susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych,
• GTU_05: odpady określone w poz. 79-91 załącznika nr 15 do ustawy,
• GTU_06: urządzenia elektroniczne oraz części do nich, określone w poz. 7-9, 59-63, 65, 66, 69 i 94-96 załącznika nr 15 do ustawy,
• GTU_07: pojazdy i części samochodowe o kodach wyłącznie CN 8701 – 8708 oraz CN 8708 10,
• GTU_08: metale szlachetnie i nieszlachetne,
• GTU_09: lekarstwa i wyroby medyczne, artykuły spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego,
• GTU_10: budynki, budowle, grunty,
• GTU_11: usługi w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych,
• GTU_12: usługi o charakterze niematerialnym: prawne, księgowe, doradcze, reklamowe
• GTU_13: usługi transportowe i gospodarki magazynowej.

Kto jest zobowiązany do używania kodów GTU?

Zgodnie z nowelizacją przepisów, ewidencja sprzedaży musi zawierać oznaczenie identyfikujące dostawy wymienionych wyżej towarów oraz świadczonych usług. Kody GTU stosuje się dla sprzedaży dokonanej po 1 października 2020 roku. Obowiązek używania GTU dotyczy wyłącznie podmiotów sprzedających, a nie nabywców. Ci ostatni nie muszą realizować w tej materii żadnych formalności, ponieważ GTU są związane tylko z fakturami przychodowymi. Jeśli przedsiębiorca w danym okresie wystawił fakturę, która obejmuje swoim przedmiotem wyżej wskazane towary lub usługi, wówczas musi wstawić w JPK cyfrę 1 i odpowiednio oznaczyć kod GTU.

Kody GTU – kiedy nie trzeba ich używać?

Oczywiście istnieją wyjątki od tej zasady, czyli zwolnienia z obowiązku określania kodów GTU. Ustawodawca dopuszcza, że nie trzeba ich stosować jeśli mówimy o zakupie, który skutkuje pojawieniem się VAT należnego u sporządzającego plik JPK (na przykład przy imporcie usług), zbiorczych transakcjach sprzedaży ewidencjonowanej na kasie rejestrującej, nieobjętych obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej lub też przy zbiorczych informacjach o sprzedaży nieudokumentowanej za pomocą faktury.