„Pracownik ma prawo do wypoczynku”. Stanowi o tym jednoznacznie art. 14 Kodeksu pracy. Wypoczynek ten zapewniany jest przepisami o czasie pracy, dniach wolnych od pracy oraz o urlopach wypoczynkowych. Z urlopów wypoczynkowych pracownicy korzystać mogą w wymiarze 20 lub 26 dni. Z czego wynika pełny wymiar urlopu?
Urlop wypoczynkowy: podstawowe informacje
Kwestie związane z urlopami pracowniczymi regulowane są przez dział siódmy Kodeksu pracy. Urlopy wypoczynkowe dotyczy rozdział pierwszy tego działu. To właśnie w nim znajduje się art. 152, który podkreśla, że: „Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego” oraz, że: „Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu”.
Urlop udzielany jest zawsze w dni pracy, zgodnie z obowiązującym pracownika rozkładem czasu pracy. Obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie urlopu pracownikowi w tym roku kalendarzowym, w którym zatrudniony uzyskał prawo do niego. Pracownik może zdecydować natomiast o podzieleniu urlopu na części. Co najmniej jedna z nich musi jednak trwać przynajmniej 14 dni kalendarzowych.
Termin urlopu, w szczególnych przypadkach, może zostać przesunięty. Może do tego dojść na umotywowany wniosek pracownika lub wtedy, gdy jego nieobecność doprowadziłaby do poważnych zakłóceń w toku pracy – wówczas zmiana daty wynika ze szczególnych potrzeb pracodawcy. Zarządzanie urlopami może odbywać się poprzez elektroniczne wnioski urlopowe, jeżeli pracodawca udostępnia taką funkcję.
Pracodawca ma również obowiązek przesunąć urlop, jeśli pracownik nie może go rozpocząć – np. ze względu na chorobę, powołanie na ćwiczenia wojskowe lub urlop macierzyński. Z podobnych powodów pracodawca musi udzielić w późniejszym terminie niewykorzystanej części urlopu.
Co także istotne: „Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jakie by otrzymał, gdyby w tym czasie pracował” (art. 172 Kodeksu pracy).
Kiedy 26 dni urlopu? Po ilu latach pracownik uzyskuje wyższy wymiar urlopu?
Urlop wypoczynkowy przysługuje pracownikowi po przepracowaniu określonego stażu pracy. Pracownicy, którzy przepracowali mniej niż 10 lat, mają prawo do urlopu w wymiarze 20 dni. Natomiast pracownicy, którzy przepracowali co najmniej 10 lat, mogą skorzystać z pełnego wymiaru urlopu, czyli 26 dni.
Art. 154 Kodeksu pracy stanowi, że:
- 20 dni urlopu przysługuje pracownikowi zatrudnionemu krócej niż 10 lat,
- 26 dni urlopu przysługuje pracownikowi zatrudnionemu co najmniej 10 lat.
Warto podkreślić, że czas pracy w niepełnym wymiarze (np. praca na pół etatu) również wpływa na wymiar urlopu. Osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy mają prawo do urlopu proporcjonalnego do czasu pracy, czyli np. pracownikowi na pół etatu przysługuje połowa urlopu, czyli 10 dni przy 20-dniowym urlopie lub 13 dni przy 26-dniowym urlopie.
Do stażu pracy, który wyznacza prawo do urlopu, wlicza się także okresy poprzedniego zatrudnienia, nawet jeżeli były przerwy w pracy. Okresy zatrudnienia w różnych firmach są sumowane, co oznacza, że jeżeli pracownik miał wcześniej inne zatrudnienie, to ten czas liczy się do jego stażu urlopowego.

Nigdy więcej nie trać czasu!
Zautomatyzuj układanie grafików pracy, prowadzenie ewidencji czasu pracy, elektroniczne wnioski urlopowe i wiele więcej.
Załóż darmowe kontoKiedy 26 dni urlopu - kalkulator. Oblicz ile przysługuje Ci dni urlopu
Do stażu pracy, określającego wymiar urlopu, wlicza się także czas nauki – pod warunkiem jej ukończenia. Zgodnie z Kodeksem Pracy: ukończenie zasadniczej (lub równorzędnej) szkoły zawodowej to dodatkowe 3 lata, średniej szkoły zawodowej – 5 lat, średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (lub równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat, średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata, szkoły policealnej – 6 lat, a szkoły wyższej – 8 lat. Okresy te nie sumują się.
Art. 155. Kodeksu Pracy:
Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub innej równorzędnej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej – 4 lata,
- szkoły policealnej – 6 lat,
- szkoły wyższej – 8 lat.
Okresy nauki, o których mowa w pkt 1-6 nie podlegają sumowaniu.
Jeżeli nauka trwała równolegle z pracą, do stażu pracy wlicza się: albo okres zatrudnienia, w którym nauka była pobierana, albo okres nauki – w zależności od tego, co jest dla pracownika korzystniejsze.
Kiedy więc następuje nabycie prawa do 26 dni urlopu? Absolwent „zawodówki”, przed zyskaniem uprawnień do urlopu w pełnym wymiarze, przepracować musi 7 lat, z kolei absolwent „ogólniaka” – 6 lat. Przypieczętowane zdobyciem tytułu magistra ukończenie szkoły wyższej okazuje się pod tym kątem najbardziej atrakcyjne: już przepracowanie dwóch lat po ukończeniu studiów pozwala na skorzystanie z 26 dni urlopu wypoczynkowego.
Jak obliczyć urlop proporcjonalny?
Jeśli pracownik rozpoczął pracę w trakcie roku, przysługuje mu urlop proporcjonalny. Oznacza to, że pracownikowi, który rozpoczyna pracę np. w listopadzie, nie przysługuje od razu pełny wymiar urlopu. Dopiero w kolejnym roku kalendarzowym nabędzie prawo do urlopu w pełnym wymiarze.
Przykład: Jeśli pracownik rozpoczął pracę w listopadzie 2025 roku, to w tym roku nie będzie mógł skorzystać z pełnego urlopu. Dopiero w 2026 roku będzie miał prawo do 20 dni urlopu (proporcjonalnie do 1 roku pracy), a po 10 latach stażu pracy uzyska prawo do 26 dni.
Jeśli pracownik zmienia pracodawcę w trakcie roku, przysługuje mu urlop proporcjonalny za okres przepracowany u dotychczasowego pracodawcy.
Urlop a ukończenie nauki – jak to wpływa na wymiar urlopu?
Do stażu pracy, który wpływa na wymiar urlopu, wlicza się także czas nauki, pod warunkiem ukończenia szkoły. Zgodnie z Kodeksem pracy:
- ukończenie szkoły zawodowej (zasadniczej lub równorzędnej) daje dodatkowe 3 lata,
- średnia szkoła zawodowa – 5 lat,
- średnia szkoła ogólnokształcąca – 4 lata,
- szkoła policealna – 6 lat,
- szkoła wyższa – 8 lat.
Okresy nauki nie sumują się, ale jeżeli nauka trwała równolegle z pracą, do stażu pracy wlicza się albo okres zatrudnienia, albo okres nauki – w zależności od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.
Urlop uzupełniający i zmiana wymiaru urlopu
W przypadku, gdy pracownik w danym roku wykorzystał już urlop wypoczynkowy, a później w tym samym roku uzyskał prawo do wyższego wymiaru (np. po przepracowaniu 10 lat), ma prawo do urlopu uzupełniającego. Pracodawca musi udzielić tego urlopu, jeśli pracownik wyrazi taką wolę.
Wnioski urlopowe – nowoczesne narzędzia do zarządzania urlopami
Zarządzanie urlopami staje się coraz łatwiejsze dzięki nowoczesnym narzędziom online. Platformy takie jak inEwi umożliwiają pracodawcom zautomatyzowanie procesu składania wniosków urlopowych oraz prowadzenia ewidencji czasu pracy. Elektroniczne wnioski urlopowe sprawiają, że zarządzanie urlopami staje się prostsze, a pracownicy mogą łatwiej planować swój czas wypoczynku.

Nigdy więcej nie trać czasu!
Zautomatyzuj układanie grafików pracy, prowadzenie ewidencji czasu pracy, elektroniczne wnioski urlopowe i wiele więcej.
Załóż darmowe konto