Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami – jak przeprowadzić?

Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami to szansa na zapewnienie im pracy zarobkowej, poprawienie komfortu życia, zwiększenie samooceny. Jest to ważne działanie dla osób niepełnosprawnych, ale również niosące ze sobą duże korzyści dla pracodawcy.

Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami – na czym polega?

Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami jest działaniem, które ma na celu udzielenie pomocy w rozwiązywaniu różnorodnych problemów pojawiających się na rynku pracy. Można tutaj wymienić m.in. brak ofert pracy w zawodzie lub w danym regionie, zbyt niskie kwalifikacje, długotrwałe bezrobocie. Osoby z niepełnosprawnościami, które chcą znaleźć zatrudnienie, borykają się z wieloma trudnościami, np. problemy z przemieszczaniem się, związanymi z barierami architektonicznymi, technicznymi, z komunikacją międzyludzką, a także wynikające ze stereotypów.

Formy aktywizacji osób niepełnosprawnych

Podjęcie pracy zarobkowej przez osobę niepełnosprawną jest dla niej szansą na samodzielność finansową, aktywne życie i ciągły rozwój. Aktywność zawodowa wpływa na wzrost pewności siebie, zapewnia poczucie bezpieczeństwa, gwarantuje stały kontakt z innymi ludźmi. Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej niesie ze sobą wiele korzyści również pracodawcy, m.in. wiąże się z mniejszymi kosztami etatu, wpływa pozytywnie na wizerunek firmy, poprawia atmosferę w przedsiębiorstwie, daje możliwość zatrudnienia wykwalifikowanego pracownika.

Formy aktywizacji osób niepełnosprawnych to m.in.:

• Staż - osoby z niepełnosprawnościami mogą odbyć staż finansowany z Funduszu Pracy (za pośrednictwem powiatowego urzędu pracy) lub w ramach programów PFRON. Urząd pracy może skierować taką osobę na staż trwający zasadniczo od 3 do 6 miesięcy, a w przypadku staży kończących się formalnym potwierdzeniem kwalifikacji - do 12 miesięcy. W okresie odbywania stażu finansowanego z Funduszu Pracy bezrobotnemu przysługuje stypendium stażowe wypłacane przez urząd pracy w wysokości 160% zasiłku dla bezrobotnych przy pełnym wymiarze godzin stażu (przy niższym wymiarze – proporcjonalnie), natomiast warunki i wysokość świadczeń w przypadku staży finansowanych ze środków PFRON określają zasady danego programu.

• Szkolenie – aktywizacja zawodowa osoby niepełnosprawnej to również kształcenie, możliwość zdobywania nowych kwalifikacji oraz umiejętności, które zwiększają szansę znalezienia interesującej i atrakcyjnej pracy. Na takie szkolenie można się dostać dzięki skierowaniu przez urząd pracy.
• Doradztwo zawodowe – zatrudnieni w urzędach pracy doradcy pomagają osobom niepełnosprawnym w rozpoznaniu ich potrzeb, szukaniu potencjału zawodowego, określeniu możliwości na rynku pracy. Doradztwem zajmuje się również znaczna część fundacji non-profit, a ich działanie w tym zakresie jest finansowane przez PFRON.
• Pośrednictwo pracy – osoby niepełnosprawne mogą przeglądać oferty pracy w urzędach pracy, gdzie uzyskają odpowiednią pomoc przy przygotowywaniu dokumentów aplikacyjnych. Pośrednictwem zajmują się również organizacje pozarządowe.

Dostępne są również różnego rodzaju ulgi dla osób niepełnosprawnych oraz dofinansowania, np. na rozpoczęcie działalności gospodarczej oraz pomoc podczas jej prowadzenia, a także inne formy wsparcia finansowego. Formy pomocy finansowej to m.in.:

• Dodatek aktywizacyjny – świadczenie wypłacane bezrobotnym z prawem do zasiłku, który z własnej inicjatywy podejmie zatrudnienie, inną pracę zarobkową lub rozpocznie działalność gospodarczą. Dodatek nie przysługuje w przypadku podjęcia pracy na podstawie skierowania z urzędu pracy.
• Stypendium – pomoc finansowa dla osoby zarejestrowanej jako bezrobotna, przysługująca m.in. za okres szkolenia, na które została skierowana przez urząd pracy (w tym szkolenia realizowane w ramach bonu na kształcenie ustawiczne) lub w ściśle określonych w ustawie przypadkach z tytułu podjęcia dalszej nauki. Samo samodzielne zapisanie się na kurs czy studia nie powoduje automatycznego nabycia prawa do stypendium.
• Zwrot kosztów przejazdu oraz kosztów zakwaterowania.
• Świadczenie aktywizacyjne – dofinansowanie z Funduszu Pracy dla pracodawcy, który zatrudni bezrobotnego rodzica lub opiekuna dziecka powracającego na rynek pracy po przerwie związanej z wychowywaniem dziecka, przyznawane na podstawie decyzji urzędu pracy i wypłacane pracodawcy, a nie temu rodzicowi.
• Bon na kształcenie ustawiczne – instrument wsparcia przyznawany na wniosek osoby bezrobotnej albo w przypadkach określonych w ustawie poszukującej pracy, który bez ograniczenia wiekowego gwarantuje sfinansowanie kosztów wskazanego kształcenia ustawicznego do wysokości określonej w przepisach (co do zasady do 100% przeciętnego wynagrodzenia), a nie prosty „zwrot kosztów kursu”

• Bon na zasiedlenie – świadczenie dla osoby bezrobotnej (niezależnie od wieku), która spełnia ustawowe warunki dotyczące podjęcia pracy, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej w znacznej odległości od dotychczasowego miejsca zamieszkania i które może zostać przeznaczone na pokrycie szeroko rozumianych kosztów związanych z zasiedleniem w nowym miejscu (w tym m.in. kosztów mieszkaniowych).

Praca zdalna dla niepełnosprawnych – rodzaje zadań

Nowe możliwości pracy pojawiły się dla osób niepełnosprawnych dzięki popularności pracy wykonywanej z własnego domu lub dowolnego innego miejsca. Praca zdalna dla niepełnosprawnych umożliwia podjęcie aktywności zawodowej osobom z trudnościami z poruszaniem się albo takim, które nie mogę opuszczać domu ze względów zdrowotnych. Praca dla osób niepełnosprawnych w formie zdalnej oferuje wiele atrakcyjnych możliwości. Warto zainteresować się przede wszystkim ofertami, które proponują rozwiązanie „home office”:

• Operator wprowadzania danych – to odpowiednie zajęcie dla sprawnie piszących na klawiaturze, które można wykonywać bez konieczności wcześniejszych przygotowań. Wymagany jest dostęp do sprawnego komputera oraz dobrze działającego Internetu, ewentualnie konkretnych programów, które zapewni pracodawca. Tego typu praca polega na wprowadzaniu do systemów informatycznych dużej ilości danych, zgodnie z przekazaną przez pracodawcę instrukcją.
• Copywriter – to dość lekka praca dla niepełnosprawnych, którzy mają lekkie pióro i interesują się marketingiem. Praca na stanowisku copywriter freelancer może być dobrym rozwiązaniem. Zadaniem jest pisanie różnego rodzaju artykułów: blogowych, sponsorowanych, opisów produktów do internetowych sklepów. Wynagrodzenie jest uzależnione od umiejętności SEO, objętości tekstu oraz rodzaju zlecenia.
• Branża IT – programiści oraz informatycy mogą wybierać spośród dużej liczby ofert pracy. To idealna praca dla niepełnosprawnych w domu. Do pracy wymagana jest nauka programowania, np. w języku Java, Python, C# lub innych. Branża IT oferuje bardzo wysokie zarobki oraz pełną niezależność finansową.
• Praca w księgowości – do podjęcia pracy w branży księgowej wymagane jest co najmniej wykształcenie średnie ekonomiczne, umiejętność obsługi programów księgowo-finansowych, dokładność oraz terminowość. Wiele biur rachunkowych oraz przedsiębiorstw oferuje możliwość pracy zdalnej z orzeczeniem o niepełnosprawności.
• Telepraca – osoby niepełnosprawne, które czują się swobodnie w sprzedaży, są komunikatywne i charyzmatyczne mogą podjąć pracę w telemarketingu. Może to być sprzedaż produktów przez telefon, udzielanie informacji, umawianie potencjalnych klientów, windykacja lub przeprowadzanie teleankiet.

Praca zdalna zapewnia osobom niepełnosprawnym odpowiedni komfort, znacząco zmniejsza stres, który może wynikać z konieczności wykonywania zadań w miejscu, które nie zostało dostosowane do potrzeb osoby z niepełnosprawnością.

Czas pracy osoby niepełnosprawnej – ile wynosi?

Czas pracy osoby niepełnosprawnej wynosi maksymalnie 8 godzin w ciągu doby oraz 40 godzin tygodniowo. Czas pracy osoby z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności może wynosić maksymalnie 7 godzin w ciągu doby oraz 35 godzin tygodniowo. Osobie z niepełnosprawnością co do zasady nie wolno zlecać pracy w porze nocnej ani w godzinach nadliczbowych, chyba że jest zatrudniona przy pilnowaniu lub na jej wniosek lekarz profilaktyk (lub lekarz prowadzący) wyraził zgodę na niestosowanie ograniczeń z art. 15 ustawy, co pozwala planować jej pracę także w nocy i w nadgodzinach. Mimo zmniejszenia normy czasu pracy, zastosowanie skróconych norm nie może prowadzić do obniżenia wynagrodzenia ustalonego w stałej miesięcznej wysokości, a w przypadku wynagrodzenia godzinowego wymaga odpowiedniego podwyższenia stawki godzinowej. Przepisy nie nakładają natomiast obowiązku wypłacania każdemu pracownikowi z niepełnosprawnością niezmiennej miesięcznej kwoty wynagrodzenia.

Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych wpływa pozytywnie na sytuację beneficjentów oraz całego społeczeństwa. Ogranicza marginalizację osób z różnymi schorzeniami i dysfunkcjami, pokazuje że mogą być pełnowartościowymi pracownikami, a niepełnosprawność nie jest przeszkodą w podjęciu zatrudnienia.