Przywrócenie do pracy – kiedy jest możliwe?

Zwolniony pracownik, który był zatrudniony na umowie o pracę, może walczyć o swoje prawa w sądzie. Jednym z rozstrzygnięć, jakie może zapaść, jest w tym kontekście przywrócenie takiej osoby do pracy. Kiedy jest to możliwe? Jakie formalności trzeba spełnić, aby się tak stało? Jeśli zadajecie sobie tego typu pytania, zachęcamy do lektury naszego artykułu.

Każdemu pracownikowi przysługuje ochrona prawna i możliwość podważenia decyzji o zwolnieniu. Sądy pracy rozpatrują rocznie tysiące tego rodzaju spraw i wielu przypadkach opowiadają się za interesem osób zwolnionych. Aby mieć jednak możliwość wystąpienia na drogę sądową, należy działać zgodnie z przepisami prawa oraz spełnić kilka kluczowych wymagań. Z całą pewnością warto jednak próbować i walczyć o sprawiedliwość.

Umowa o pracę a prawo

Wciąż najbardziej stabilną umową na polskim rynku pracy jest umowa o pracę. Tego typu stosunek zobowiązaniowy reguluje dokładnie Kodeks pracy oraz pokrewne ustawy i rozporządzenia ministerialne. Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą dzięki temu liczyć na solidną ochronę instytucjonalną, ale z drugiej strony nakładany jest na nich szereg obowiązków, które muszą realizować. Wśród umów o pracę można wyróżnić trzy zasadnicze typy: umowę próbną, na czas określony oraz na czas nieokreślony. Istnieje także zaledwie kilka sposobów na rozwiązanie takiego stosunku pracy i każdy z nich obwarowany jest restrykcyjnymi normami. Mówimy o możliwości rozwiązania umowy za porozumieniem stron, za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia przez jedną z nich.

Jak rozwiązać umowę?

To właśnie sposób w jaki rozwiązana została umowa o pracę ma kluczowe znaczenie. Należy bowiem dopełnić wszelkich formalności, terminów, a także działać zgodnie z przepisami ustawowymi. Chodzi na przykład o sytuację, w której pracodawca nie zachował odpowiedniego trybu lub okresu wypowiedzenia. Zwolniony pracownik może wówczas poczuć się pokrzywdzony i podważyć całą procedurę rozwiązywania umowy. Ponadto, jeśli osoba taka uważa, iż została niesłusznie zwolniona, ma prawo skierowania powództwa przeciwko byłemu pracodawcy do sądu pracy, który wyda wyrok w tej sprawie. Sąd może odrzucić taki pozew i uznać go za bezzasadny, ale jest uprawniony także do orzeczenia, na podstawie którego nastąpi przywrócenie pracownika do pracy. O czym dokładnie mowa?

Przywrócenie do pracy – co to?

Przywrócenie do pracy przez sąd skutkuje tym, że pracownik ma możliwość odzyskania dokładnie tego samego lub co najmniej równoległego stanowiska oraz wynagrodzenia. Jest to bowiem dokładnie taki sam stosunek pracy, jaki istniał przed zwolnieniem. W praktyce oznacza to, że wadliwe rozwiązanie umowy o pracę traktuje się jak coś, co się nie wydarzyło. Jeszcze jakiś czas temu pracownik musiał czekać na powrót do chwili uprawomocnienia się wyroku, ale nowelizacja przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w tym zakresie dopuściła, że nie ma już takiej konieczności. Poprzedni stan prawny był bowiem niekorzystny dla osób zwolnionych i wygrywających przed sądem, ponieważ druga ze stron zazwyczaj przedłużała trwające postępowanie, odwoływała się od decyzji i wyrok stawał się prawomocny nawet po kilku latach od zwolnienia.

Kto może ubiegać się o przywrócenie do pracy?

Jak czytamy w art. 56 Kodeksu pracy, pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowanie. Ustawodawca wspomina także o zwolnieniu w inny sposób, niekoniecznie bez wypowiedzenia. W art. 45 KP czytamy bowiem, że roszczenie przysługuje także w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę. Sąd może orzec wówczas bezskuteczność wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa rozwiązaniu - przywrócenie do pracy lub odszkodowanie. Warto podkreślić, że osoba zatrudniona w ramach umowy na czas określony może wystąpić jedynie o odszkodowanie.

Jak wygląda procedura przywrócenia do pracy?

Pozew do sądu pracy o przywrócenie do pracy może więc złożyć każdy, kto wyciąga z tego faktu skutki prawne. Pracownik musi podjąć decyzję o tym, czy zamierza domagać się przywrócenia czy też odszkodowania, ponieważ może wnioskować tylko o spełnienie jednego z nich. Istotne jest na tej płaszczyźnie wykazanie, że pracodawca postąpić niezgodnie z prawem lub istniały przesłanki, które nie pozwalały na zwolnienie. To na powodzie spoczywa bowiem ciężar dowodowy. Do najczęściej występujących błędów należą te związane z niedotrzymaniem terminu, brakiem konsultacji ze związkami zawodowymi czy też niewłaściwym uzasadnieniem przyczyny rozwiązania umowy. Im więcej argumentów przeciwko zwolnieniu, tym większe szanse na pomyślny finał całej sprawy.

Pozew o przywrócenie do pracy a orzeczenie

Ostateczna decyzja zawsze należy do sądu, także w zakresie tego, czy pracownikowi należy się odszkodowanie czy przywrócenie do pracy - niezależnie od tego, o co występuje. Sąd może także uznać powrót danej osoby do pracy za bezcelowy lub niemożliwy do zrealizowania. Ostatnia z sytuacji ma miejsce szczególnie wtedy, gdy przedsiębiorstwo ogłosiło bankructwo lub znajduje się w stanie likwidacji. Bardzo często bezprawne zwolnienia kadry pracowniczej są początkiem procesu reorganizacji lub nawet upadku podmiotu gospodarczego, z czym pracownik musi się liczyć składając pozew o przywrócenie do pracy.

Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy

Każdy pracownik, który wygrał sprawę w sądzie i na mocy wyroku ma możliwość powrotu do pracy, uzyskuje także gwarancję otrzymania wynagrodzenia za okres, w którym pozostawał bez pracy. Dotyczy to jednak wyłącznie pensji za dwa miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił trzy miesiące - nie więcej niż za miesiąc. Należy dodać, że jeśli pracownik mimo korzystnego wyroku sądu podejmie jednak pracę w innym przedsiębiorstwie, ma prawo do rozwiązania umowy z dotychczasowym pracodawcą bez konieczności zachowania okresu wypowiedzenia.