Zasiłek wyrównawczy – co to jest, ile wynosi i komu przysługuje?

Zasiłek wyrównawczy to jedno ze świadczeń wypłacanych pracownikom przez pracodawcę lub ZUS. Otrzymanie go wymaga jednak spełnienia pewnych warunków.

Co to jest zasiłek wyrównawczy?

Według polskiego prawa pracownikom przysługuje możliwość uzyskania różnego rodzaju świadczeń. Często zdarza się, że osoby, które kwalifikują się do ich otrzymania, nie zdają sobie o tym sprawy, więc nie składają wniosków o ich przyznanie. W wielu przypadkach taki benefit mógłby zdecydowanie poprawić sytuację finansową poszkodowanego lub np. umożliwić leczenie bądź rehabilitację. Co to jest więc zasiłek wyrównawczy, komu więc przysługuje i jaka jest jego wysokość?

Zasiłek wyrównawczy jest jednym ze świadczeń wynikających z ubezpieczenia społecznego. Tak, jak wskazuje jego nazwa, ma na celu wyrównanie utraconego wynagrodzenia wskutek określonych zdarzeń. Należy on do grupy zasiłków, które uregulowane są ustawą o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w art. 23 ust. 1, zwaną także ustawą zasiłkową oraz w art. 6 ust. 1 pkt 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zwanej ustawą wypadkową. Według tego aktu prawnego jest to świadczenie wypłacane przez ZUS lub pracodawcę. Ma ono na celu skierowanie pracownika na rehabilitację, która jest koniecznością wynikającą z racji wykonywanego zawodu lub dążenia do przekwalifikowania się. Świadczenie to często nie jest pobierane ze względu na niewiedzę, o jego istnieniu, podobnie jak np. dodatek solidarnościowy lub dodatek aktywizacyjny. W polskim prawie istnieje również zasiłek stały wyrównawczy, który przysługuje obligatoryjnie osobom, które są całkowicie niezdolne do wykonywania pracy, przez co znajdują się w ciężkiej sytuacji finansowej. Jego przysługiwanie, tak jak w przypadku wielu innych świadczeń pomocy społecznej, jest uzależnione od otrzymywanego dochodu.

Komu przysługuje zasiłek wyrównawczy?

Wiele osób zastanawia się, czy może być beneficjentem opisywanego świadczenia. Komu przysługuje zasiłek wyrównawczy - definicja dokładnie to określa. Wypłacany jest z ubezpieczenia chorobowego albo wypadkowego. Oba opisywane przypadki wymagają jednak bycia ubezpieczonych pracownikiem. Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia wypadkowego, na które odprowadzane są składki wypadkowe, przysługuje w przypadku wypadku przy pracy lub wystąpienia choroby zawodowej, z kolei zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia chorobowego jest należny w pozostałych przypadkach. Ze świadczenia mogą skorzystać więc osoby, których comiesięczne wynagrodzenie obniżyło się w następstwie poddania się rehabilitacji w zakładowym lub międzyzakładowym ośrodku rehabilitacji zawodowej. Mogą się o nie ubiegać także pracownicy, którzy wskutek uszczerbku na zdrowiu i niezdolności do pracy, zostali przesunięci przez swojego pracodawcę na inne stanowisko w celu dostosowania do potrzeb adaptacji lub koniecznego przyuczenia do określonej pracy. Świadczenie wyrównawcze można otrzymywać już od pierwszego dnia rozpoczęcia rehabilitacji przez okres maksymalnie 24 miesięcy. Prawo do pobierania zasiłku jest uzależnione od tego, jak długo będzie trwał okres rekonwalescencji zawodowej. Według ustawy zdolność do uzyskania świadczenia kończy się w dniu zakończenia rehabilitacji i przeniesienia do innej pracy lub gdy z uwagi na stan zdrowia ubezpieczonego rewalidacja okazała się niecelowa. W celu otrzymania świadczenia wyrównawczego należy złożyć odpowiednie dokumenty w zależności od tego, czy staramy się o zasiłek z ubezpieczenia chorobowego, czy ubezpieczenia wypadkowego. Warto pamiętać, że otrzymane świadczenie należy wykazać w zeznaniu rocznym. Zalicza się ono katalogu przychodów uzyskanych z innych źródeł.

Zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia wypadkowego – jakie to kwoty?

Wysokość zasiłku wyrównawczego określa się w różnicy między średnim wynagrodzeniem pracownika za okres dwunastu miesięcy poprzedzających okres, w którym poddał się on rehabilitacji lub przymusowemu przyuczeniu, a wynagrodzeniem otrzymywanym w czasie pracy z obniżonym wynagrodzeniem. W sytuacji, gdy niezdolność do wykonywania obowiązków zawodowych przez pracownika powstała przed upływem pierwszego miesiąca kalendarzowego zatrudnienia do wykalkulowania wysokości zasiłku pobiera się:

• miesięczne wynagrodzenie pracownika, które ujęte jest w dokumencie, jakim jest umowa o pracę;
• wynagrodzenie, które zostałoby przez pracownika osiągnięte, gdyby standardowo, bez niepłatnego urlopu, przepracował pełen miesiąc kalendarzowy.

Komu zasiłek wyrównawczy nie przysługuje? Prawo do otrzymywania świadczenia ustaje w dniu zakończenia rehabilitacji zawodowej i przesunięcia do innej pracy, nie później jednak niż po upłynięciu dwudziestu czterech miesięcy od dnia, w którym rehabilitacja została podjęta przez pracownika. Innym przykładem jest sytuacja, w której rehabilitacja zawodowa została określona na niecelową, co orzec może jedynie lekarz orzecznik ZUS. Zasiłek wyrównawczy nie jest należny również pracownikom, którym przysługuje emerytura lub renta z tytułu niezdolności do pracy oraz tzw. nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Świadczenie nie może być wypłacane za okres niemożności do pracy w wyniku choroby, sprawowania opieki lub egzekwowania zasiłku macierzyńskiego. Osoba, która uzyskała odmowę decyzji ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, może zdecydować na postępowanie odwoławcze. Kto ma prawo do wypłacania pracownikom świadczenia wyrównawczego? Taką możliwość według ustawy posiadają większe zakłady pracy, które są płatnikami składek na rzecz ubezpieczeń chorobowych. Warunkiem jest zgłoszenie do danego ubezpieczenia powyżej 20 pracowników. W pozostałych przypadkach zajmuje się tym Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Warto pamiętać, że ciężar wypłaty zasiłku wyrównawczego pozostaje i tak ostatecznie po stronie ZUSu.

Zasiłek wyrównawczy dla nauczycieli – ile wynosi?

Zasiłek wyrównawczy dla nauczycieli świadczony jest na takich samych zasadach jak w innych zawodach. Należy jednak zwrócić uwagę na pewne ustępstwo od reguły. Nie przysługuje on bowiem w przypadku, gdy są oni uprawnieni do uzyskiwania nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Jest to jedna z form zasiłków przedemerytalnych i przysługuje ona pracującym w zawodzie tj. nauczycielom, wychowawcom oraz innym pedagogom, którzy spełniają ściśle określone warunki, a także muszą być oni zatrudnieni w placówkach o charakterze oświatowym, które zostały opisane w Ustawie z dnia 22 maja 2009 roku o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych. Nauczyciele mogą jednak liczyć na swojego rodzaju zasiłek wyrównawczy. Pedagodzy nabywają prawo do jednorazowego dodatku, który jest świadczeniem uzupełniającym w przypadku wystąpienia różnicy pomiędzy wydatkami, które zostały poniesione przez jednostki samorządu terytorialnego w określonym roku na świadczone wynagrodzenia nauczycieli, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycielskich posiadających poszczególne stopnie awansu zawodowego oraz ich średnim wynagrodzeniem.