Jesienią zaprezentowano projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, który właśnie teraz, czyli 1 stycznia 2025 roku, zaczął obowiązywać. Nowe regulacje mogą znacząco wpłynąć na sposób, w jaki pracownicy i pracodawcy korzystają z L4, a także na sposób dokonywania kontroli zwolnień lekarskich ze strony Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Co trzeba wiedzieć o zmianach w L4?
Najważniejsze informacje związane z tematem
Od 2025 roku pracownicy mogą wykonywać jednorazowe, pilne zadania w trakcie zwolnienia lekarskiego, jeśli nie wpływają one negatywnie na proces leczenia i są niezbędne dla pracodawcy, np. podpisanie dokumentów czy udzielenie ważnych informacji.
Nowe przepisy umożliwiają wykonywanie pracy dla jednego pracodawcy, w czasie zwolnienia lekarskiego w innym miejscu pracy, jeśli nie przeszkadza to w rekonwalescencji i nie narusza zasad zwolnienia chorobowego.
Pracownicy mogą wykonywać codzienne zadania, takie jak wyjście do apteki, sklepu czy na spacer w ramach rekonwalescencji, bez ryzyka utraty zasiłku chorobowego. W nowych przepisach kwestie związane z codziennym funkcjonowaniem są szczegółowo opisane, tak aby nie powodować nieporozumień.
Wyjazdy za granicę w trakcie L4 są dopuszczalne, ale tylko w uzasadnionych przypadkach, takich jak leczenie lub chęć skorzystania z opieki rodziny przebywającej za granicą, pod warunkiem przedstawienia odpowiednich zaświadczeń do ZUS.
Oprócz wielu udogodnień, wprowadzono nowe mechanizmy zwiększające skuteczność monitorowania zwolnień lekarskich, aby przeciwdziałać nadużyciom i zapewnić zgodność z przepisami.
Zwolnienia lekarskie stanowią istotny element systemu zabezpieczenia społecznego, mający na celu ochronę pracowników w razie choroby czy niedyspozycji. Jednak wiele związanych z nimi kwestii budziło znaczne wątpliwości, zarówno po stronie pracodawców i reprezentującej ich kadry menedżerskiej, jak i wśród samych pracowników. Aby przeciwdziałać nadużyciom oraz dostosować przepisy do współczesnych realiów, od stycznia 2025 roku wprowadzono zmiany mające zwiększyć przejrzystość oraz efektywność systemu. Regulacje te dotyczą przede wszystkim incydentalnych czynności wykonywanych podczas trwania L4, sytuacji, gdy pracownik korzysta ze zwolnienia w jednego pracodawcy, ale chce wykonywać pracę z innego pracodawcy, oraz wyjazdów zagranicznych w trakcie trwania zwolnienia.
Nigdy więcej nie trać czasu!
Zautomatyzuj układanie grafików pracy, prowadzenie ewidencji czasu pracy, elektroniczne wnioski urlopowe i wiele więcej.
Załóż darmowe kontoCzynności incydentalne w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim
Jednym z kluczowych obszarów, których dotyczą nowe regulacje, są tzw. incydentalne czynności, czyli drobne działania, które mogą być wykonywane przez pracownika w trakcie korzystania z L4. Dotychczas przepisy w tej kwestii były niejednoznaczne, przyjmowało się jednak, że pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim nie może podejmować żadnych czynności służbowych, aż do powrotu ze zwolnienia. Oczywiście w praktyce niedokonanie pewnych czynności mogłoby doprowadzić do znacznych strat finansowych, czy też wizerunkowych, więc niejednokrotnie dokonywano takich czynności, ale z naruszeniem prawa. Dziś to nie jest konieczne.
Nowe przepisy zakładają, że gdy podjęcia pracy wymagają istotne okoliczności, a przy tym są to prace pojedyncze i sporadyczne, to mogą być one wykonywane w okresie pobierania zasiłku chorobowego. Przykładem takich działań jest podpisanie faktur, listów przewozowych i innych pilnych dokumentów, przekazanie ważnych danych, informacji lub dostępów do systemów i plików, czy też udzielenie odpowiedzi na ważny telefon lub e-mail.
Naturalnie to, czy dana sytuacja będzie mogła być traktowana jako związana z koniecznością podjęcia czynności incydentalnych, zależy od tego, czy danych czynności nie da się przełożyć na późniejszy termin, czy niewykonanie czynności mogłoby się przełożyć na bezpośrednie straty dla pracodawcy, czy sytuacje te mają charakter jednorazowy, a także czy nie wpływają negatywnie na proces powrotu do zdrowia pracownika przebywającego na zwolnieniu lekarskim.
Sprawy związane z codziennym funkcjonowaniem
W myśl nowych przepisów podstawą do zakwestionowania zaświadczeń lekarskich będących podstawą do otrzymywania zasiłku chorobowego nie będą też drobne czynności związane z codziennym funkcjonowaniem, takie jak wyjście do sklepu, wyjście do apteki, wyjście do lekarza, a nawet na spacer w ramach rekonwalescencji.
Wprowadzenie możliwości wykonywania pracy w czasie zwolnienia lekarskiego
Coraz częściej pracownicy świadczą pracę na rzecz kilku pracodawców. Nowe zasady L4 zaproponowały odejście od dotychczasowej stosowanej zasady, zgodnie z którą każde wykonywanie pracy zarobkowej w okresie pobierania zasiłku chorobowego z tytułu zatrudnienia u jednego lub większej liczby pracodawców, było całkowicie niedozwolone i skutkowało możliwością odebrania świadczenia chorodobowego. Obecnie pracownik będzie miał możność wykonywania jednej pracy na rzecz jednego płatnika składek, pozostając jednocześnie w trakcie czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby w innym miejscu pracy u innego płatnika składek!
Jak to możliwe? Przykładowo uraz stopy uniemożliwi wykonywanie pracy fizycznej, ale jednocześnie ten sam uraz nie stanowi przeszkody do pracy w ramach drugiego tytułu wynagrodzenia, jeśli ta będzie opierała się na przykład na pracy przy komputerze. Naturalnie taka sytuacja będzie miała miejsce tylko w uzasadnionych przypadkach. Trzeba też pamiętać, że wszelkie aktywności powinny być podporządkowane procesowi leczenia i nie mogą utrudniać powrotu do zdrowia.

Okres zwolnienia lekarskiego a wyjazd za granicę
Nowe zasady dają też więcej swobody w zakresie wyjazdów za granicę podczas okresów zwolnienia chorobowego. Dotąd osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim miała co do zasady przebywać w aktualnym miejscu zamieszkania, a wyjazdy za granicę były niedozwolone. Obecne możliwe będzie opuszczenie kraju, jednak nie na wakacje, lecz na wyjazd w celach leczniczych lub po to, by skorzystać z opieki rodziny mieszkającej poza Polską. Oczywiście każda z takich sytuacji wymaga wystawiania zaświadczeń lekarskich wraz z uzasadnieniem, które należy przedstawić w ZUS.
Wzmocnienie systemu kontroli zwolnień przez ZUS
Z jednej strony ubezpieczeni będą mieli więcej swobody i praw, w trakcie zwolnienia z tytułu czasowej niezdolności do pracy, na przykład do co wykonywania incydentalnych czynności, gdy tych wymagają istotne okoliczności, z drugiej — nowe przepisy przewidują wprowadzenie mechanizmów zwiększających efektywność kontroli zwolnień lekarskich. Dzięki nim możliwe będzie łatwiejsze zidentyfikowanie nadużyć w zakresie zwolnień lekarskich.
Podsumowanie
Od 1 stycznia 2025 roku wprowadzono istotne zmiany w przepisach dotyczących zwolnień lekarskich , mające na celu zwiększenie przejrzystości i efektywności systemu oraz ograniczenie nadużyć.
Pracownicy przebywający na L4 mogą teraz wykonywać incydentalne czynności zawodowe, o ile są one jednorazowe, pilne i nie wpływają negatywnie na proces leczenia. Nowe przepisy pozwalają także na wykonywanie pracy dla jednego pracodawcy, nawet podczas choroby uniemożliwiającej pracę u innego pracodawcy, pod warunkiem że nie koliduje to z rekonwalescencją pracownika. Ponadto w niektórych przypadkach umożliwiono wyjazdy zagraniczne w trakcie zwolnienia lekarskiego, jednak przy ich odpowiednim uzasadnieniu, na przykład, gdy są podyktowane chęcią poprawy stanu zdrowia.
Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) zyskał nowe narzędzia do skuteczniejszego monitorowania prawidłowości korzystania z L4. W efekcie wprowadzone regulacje przewidują większą elastyczność dla pracowników, ale wymagają również przestrzegania zasad mających na celu priorytetowe traktowanie powrotu do zdrowia, któremu zwolnienie lekarskie i zasiłek chorobowy służą.
Zwolnienie lekarskie L4 – prawa i obowiązki pracownika
Obowiązkiem pracownika jest poinformowanie pracodawcy o przyczynach swojej nieobecności.

Automatyczne pobieranie L4 do inewi.pl - integracja z e-ZLA
Elektroniczne zwolnienia lekarskie to jedna z największych rewolucji ostatnich lat. Dla części pacjentów to ułatwienie, dla innych coś abstrakcyjnego.

Elektroniczne L4 – jak go złożyć i gdzie?
Początkowo wizja wystawiania elektronicznych zwolnień lekarskich L4 budziła sporo kontrowersji. Głównie odnoszących się do niesprawnego funkcjonowania systemu.
