Nienormowany czas pracy – kiedy ma zastosowanie?

Nienormowany czas pracy - co to jest?

Nienormowany czas pracy odnosi się do zadaniowego trybu pracy. W ogólnym ujęciu Kodeksu pracy czas pracy wyznacza się w trybie ośmiu godzin dziennie, 5 dni w tygodniu, co daje czterdziestogodzinny tydzień pracy. Zgodnie z Rozdziałem II - Normy i ogólny wymiar czasu pracy zapisanym w Kodeksie pracy, dokładniej w art. 129. § 1, zapisano:

„Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy, z zastrzeżeniem art. 135–138, 143 i 144”.

Nienormowane godziny pracy pojawiają się w momencie, gdy pracodawca wymaga od pracownika, by ten przychodził do pracy w specyficznych godzinach, wykonywał pracę w różnych przedziałach czasowych. Często jest to podyktowane charakterem prowadzonego biznesu. Nienormowany czas pracy może dotyczyć na przykład kierownika sklepu.

Nienormowany czas pracy - kto ma do niego prawo?

Nienormowane godziny pracy mają zastosowanie tylko w szczególnych warunkach. Pracodawca nie może wymagać od każdego pracownika, by ten przyjął nienormowany czas pracy. Kto więc i w jakiej sytuacji może liczyć na nienormowany czas pracy? Zgodnie z artykułem 140 Kodeksu pracy:

„Art. 140. W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129”.

Zgodnie z tym przepisem, nienormowany czas pracy ma zastosowanie do szczególnego rodzaju pracy lub miejsca pracy, gdzie charakter wykonywanych obowiązków wymaga wykonania specjalnie ustalonych zadań.

Nienormowany czas pracy - kogo dotyczy?

Nienormowany czas pracy dotyczy pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy oraz kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych. W ramach nienormowanego czasu pracy pracownicy ci wykonują pracę według ustalonego z pracodawcą czasu pracy oraz grafiku. Realizując grafik pracy, rezygnują z dodatku za godziny nadliczbowe, do którego mieliby prawo, gdyby pracowali według standardowego czasu pracy.

Jak wygląda to w praktyce? Na przykład, kierownik może ustalić z pracodawcą nienormowany czas pracy, pracując danego dnia tyle godzin, ile wymaga np. sytuacja w miejscu pracy. Pracownik nie musi pracować ponad normę, ale może dostosować godziny pracy do wymagań.

Czy pracownik zarządzający lub kierownik komórki organizacyjnej, który wykonuje swoją pracę według ustalonego nienormowanego trybu pracy, musi pracować również w niedziele i święta?

Jeśli praca w niedzielę lub święta jest traktowana jako godziny nadliczbowe, a pracodawca nie przewiduje dnia wolnego w zamian za pracę w te dni, pracownikowi należy się pełne wynagrodzenie wraz z dodatkiem za godziny nadliczbowe.

Przepisy Kodeksu pracy w 2025 roku

Zgodnie z art. 140 Kodeksu pracy, w 2025 roku nadal obowiązuje możliwość stosowania nienormowanego czasu pracy w przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy, organizacją pracy lub miejscem wykonywania pracy. Pracodawca ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając normy czasu pracy określone w art. 129.

Zmiany w 2025 roku - Zgodnie z projektem zmian w przepisach Kodeksu pracy, w 2025 roku czas przepracowany na umowach cywilnoprawnych może być wliczany do stażu pracy, co daje pracownikom cywilnoprawnym prawo do świadczeń socjalnych, takich jak urlop wypoczynkowy, co wcześniej dotyczyło głównie pracowników na umowach o pracę.

Nienormowany czas pracy - podsumowanie

Jak wynika bezpośrednio z analizy Kodeksu pracy i przywołanych artykułów, nienormowany czas pracy nie może być stosowany jako sposób omijania obowiązku wypłaty wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych czy pracy nocnej. Nienormowany czas pracy wynika z konieczności dostosowania czasu pracy do specyfiki pracy i jej organizacji, a także miejsca jej wykonywania. Dotyczy głównie kadry zarządzającej i osób, które ustalają z pracodawcą zakres obowiązków i mają prawo do elastycznego czasu pracy.