Chociaż nie zawsze łatwo jest zdążyć na czas, pracodawcy z reguły cenią punktualnych pracowników. Są oni postrzegani jako solidni i pilni, dlatego można im powierzyć różne odpowiedzialne zadania. Nie ma ludzi doskonałych, dlatego spóźnienia do pracy mogą przytrafić się każdemu. W jakich sytuacjach trzeba spodziewać się interwencji ze strony pracodawcy i czy można odpracować spóźnienie? Zapoznaj się z naszym poradnikiem.

1.1 Spóźnienia do pracy – kiedy należy interweniować?

Chociaż spóźnienia do pracy mogą zdarzyć się każdemu, z pewnością nie są mile widziane. W jakich sytuacjach należy spodziewać się interwencji pracodawcy? Zwykłe, jednorazowe spóźnienie zwykle nie przyniesie żadnych poważnych konsekwencji, w szczególności gdy przydarzyło się pracownikowi z przyczyn od niego niezależnych. W takich sytuacjach zwykle wystarczy rozmowa z przełożonym lub współpracownikami, którzy musieli nas zastępować i sprawa rozchodzi się po kościach.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja pracownika, który notuje notoryczne spóźnienia do pracy. Dezorganizuje to pracę całego zespołu lub zmiany produkcyjnej i może negatywnie wpływać na relacje ze współpracownikami. Co gorsza, spóźnienie stanowi złamanie reguł ustalonych w umówię o pracę. Podpisując ją, pracownik zobowiązuje się do wykonywania zleconego zadania w czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Wynika z tego wniosek, iż rozpoczynanie i kończenie pracy o ustalonej godzinie jest jednym z najważniejszych obowiązków zatrudnionego.

Kodeks pracy przewiduje różne kary za spóźnienia do pracy - niektóre są delikatne, inne mogą być naprawdę dotkliwe. Dlatego nie warto zwlekać z interwencją. Jeżeli zdarzyło nam się kilka razy przyjść po czasie, możemy wyjść z inicjatywą i zaproponować odpracowanie spóźnienia do pracy. W wielu wypadkach możemy też przekazać bezpośredniemu przełożonemu pisemne usprawiedliwienie. Pomoże to załagodzić sytuację i uniknąć poważnych konsekwencji.

1.2 Odpracowanie spóźnienia do pracy – jak można to zrobić?

W świetle prawa, pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie za czas, w którym nie wykonywał swoich obowiązków. Jest to zgodne z z art. 80 § 1 Kodeksu pracy. Z tego względu osoby majce problem z punktualnością, często proponują odpracowanie swojego spóźnienia, tak by wynagrodzenie nie uległo zmniejszeniu. Dobra wiadomość jest taka, że odpracowanie spóźnienia do pracy jest możliwe po uzgodnieniu szczegółów z pracodawcą. 

Jak można odpracować spóźnienie? Wiele zależy od tego, w jakim systemie pracuje przedsiębiorstwo lub zakład pracy. Niekiedy przełożony zgadza się, aby pracownik jeszcze tego samego dnia został dłużej w pracy. Dzięki temu, zgodnie z Kodeksem pracy, zachowa prawo do wynagrodzenia. W niektórych przypadkach takie rozwiązanie nie jest możliwe - na przykład wtedy, gdy charakter zakładu nie pozwala na wykonywanie obowiązków poza ustalonymi wcześniej godzinami. Pracodawca może wyznaczyć podwładnemu inny czas na odpracowanie spóźnienia, choć w tym celu będzie musiał sporządzić stosowną adnotację w harmonogramie czasu pracy przedsiębiorstwa oraz na liście obecności.

Warto prosić o możliwość odpracowania spóźnienia

Zamiast ukrywać fakt przyjścia do pracy po czasie lub szukać kiepskich wymówek, zdecydowanie lepiej przyznać się do błędu. Prośba o odpracowanie spóźnienia do pracy często spotyka się z przychylną reakcją ze strony pracodawcy. Oczywiście bardzo ważne jest, aby nie nabrać zwyczaju przychodzenia za późno. Nawet najlepsze intencje nie ochronią nas przed bolesnymi konsekwencjami, jeżeli notorycznie spóźniamy się do pracy, wtedy też może pojawić się przymus stworzenia notatki służbowej.

1.3 Kary za spóźnienia do pracy – jakie grożą konsekwencje?

Jeśli chodzi o spóźnienia do pracy, konsekwencje przewidziane w ustawie przybierają różne formy - od delikatnych do bardzo stanowczych, włącznie ze zwolnieniem dyscyplinarnym. Oczywiście może zdarzyć się jednorazowe spóźnienie z powodów niezależnych od pracownika, takich jak nagła awaria samochodu, złe warunki atmosferyczne lub wypadek uniemożliwiający dojazd do pracy. Jednak notoryczne lub nieusprawiedliwione spóźnienia, bez wątpienia spotkają się z reakcją. Pracodawca może ukarać pracownika za pomocą upomnienia, nagany lub kary pieniężnej.

Ile czasu musi minąć, żeby sprawa spóźnienia do pracy uległa przedawnieniu? Na wyciągnięcie konsekwencji służbowych pracodawca ma określony czas. Nie może ukarać pracownika, jeżeli minęły 2 tygodnie od powzięcia informacji o naruszeniu regulaminu lub jeżeli upłynęły 3 miesiące od samego spóźnienia. Gdyby jednak doszło do udzielenie pracownikowi upomnienia lub nagany, informacje o tym są przechowywane razem z jego dokumentami przez okres 1 roku. Po tym czasie, jeśli osoba zatrudniona wypełnia swoje obowiązki, informacja o dawnych spóźnieniach jest usuwana.

Czy możliwe jest zwolnienie dyscyplinarne za spóźnienie?

Chociaż kodeks przewiduje różne kary za spóźnienia do pracy, jedną z najbardziej dotkliwych jest wypowiedzenie umowy o pracę. Jednorazowe spóźnienie najczęściej nie prowadzi to rozwiązania stosunku pracy, ale notoryczne przychodzenie po czasie, często z premedytacją i postawą lekceważącą, może skłonić pracodawcę do takiego kroku. W niektórych przypadkach spóźnienia do pracy zwolnienia dyscyplinarne również wchodzą w grę. Pracodawca musi jednak wykazać się większym rozeznaniem. Tak zwaną dyscyplinarkę można wręczyć jedynie pracownikowi, który swoim spóźnianiem sprawia, że firma narażona jest na duże straty lub przez brak punktualności naraża na niebezpieczeństwo innych pracowników.

1.4 Usprawiedliwienie spóźnienia do pracy wzór

Jednym z najskuteczniejszych sposobów na uniknięcie przykrych konsekwencji, jest pisemne usprawiedliwienie spóźnienia do pracy; wzór takiego dokumentu można znaleźć chociażby w internecie. Co powinno zawierać usprawiedliwienie? Oprócz danych osobowych, należy w nim opisać okoliczności, które skutkowały pojawieniem się w pracy po wyznaczonym czasie. Dokładna informacja o tym, którego dnia dotyczy spóźnienie oraz jak długo trwało, pozwoli pracodawcy poznać wszystkie fakty i uznać spóźnienie za usprawiedliwione. W każdej sytuacji praktyczne jest pisemne wyjaśnienie spóźnienia do pracy - wzór należy dostosować do bieżących potrzeb.

Niekiedy pracodawca może żądać od pracownika dowodu, potwierdzające usprawiedliwione spóźnienie do pracy. Takim potwierdzeniem są między innymi:

  • zaświadczenie lekarza o chorobie
  • decyzja właściwego organu o izolacji z uwagi na chorobę zakaźną
  • pisemne wezwanie pracownika do stawiennictwa, wydane przez organ państwowy lub samorządowy
  • złożone przez pracownika oświadczenie, że w godzinach nocnych odbywał podróż służbową
  • pisemne oświadczenie pracownika o zaistnieniu okoliczności, w których musiał sprawować osobistą opiekę nad zdrowym dzieckiem do lat 8. Takimi okolicznościami mogą być zamknięcie żłobka, przedszkola lub właściwej szkoły

Warto zawczasu informować o spóźnieniach

Chociaż ważne jest wyjaśnienie spóźnienia do pracy, pracownik ma obowiązek zawczasu informować przełożonego o przewidywanym czasie spóźnienia oraz jego przyczynie. Dzięki temu pracodawca może odpowiednio rozplanować zadania, na przykład rozdzielając je między pozostałych pracowników. Niekiedy niedopełnienie tego obowiązku jest spowodowane zdarzeniem losowym lub innymi szczególnymi okolicznościami. W takim wypadku pracownik może wyjaśnić przyczyny swojego spóźnienia już po przybyciu do pracy.